حقوق صاحبان سهام در انواع ترازنامه

توضیحات نوشته شده توسط: Super User دسته: بلاگ منتشر شده در 25 دی 1398 بازدید: 1741 ترازنامه و انواع آن

حقوق صاحبان سهام در انواع ترازنامه

مشاوره رایگان

برای دریافت مشاوره در مورد چگونگی عضویت در صندوق و شرایط سبد های مختلف کافیست عدد 2 را به سامانه زیر پیامک کنید.

• 02191004770
• [email protected]
• تهران، خیابان بهشتی، پلاک 436، طبقه 4، واحد 15

خانه / سرمایه گذاری و بورس / صورت های مالی چیست؟ بررسی کامل انواع صورت های مالی اساسی

صورت های مالی چیست؟ بررسی کامل انواع صورت های مالی اساسی

هدف از انتشار این مقاله بیان صورت های مالی چیست؟ و بررسی کامل انواع صورت های مالی اساسی می باشد.

برای تحلیل بنیادی به اطلاعات زیادی نیاز داریم که یکی از آن اطلاعات صورت های مالی شرکت ها می باشد این صورت های مالی شامل ترازنامه، صورت حساب سود و زیان ،صورتحساب گردش وجوه نقد و صورت حساب سود و زیان جامع است، که ما با استفاده و تجزیه و تحلیل آنها می توانیم میزان تولید و وضعیت فروش، سود و ضرر مالی و ریسک های مالی شرکت ها را مورد بررسی قرار دهیم.

صورت های مالی چیست؟

نتیجه فعالیت‌ها، سود، زیان و… شرکت که در مدت یک دوره مالی جمع آوری و طبق اصول تنظیم شده و استانداردهای مربوطه در گزارش هایی ارائه خواهد شد که به آنها ” صورت های مالی ” گفته می گویند.

بررسی و تجزیه‌ و تحلیل صورت های مالی اساسی باعث خواهد شد تا افرادی مثل مدیران شرکت‌ها، بستانکاران، صاحبان سرمایه و سرمایه‌گذاران بتوانند از وضع مالی شرکت‌های سهامی مورد نظر در دوره های مختلف باخبر شوند. برای اطلاع بیشتر از صورت‌های مالی شرکت‌ها سایت codal.ir منبع مناسبی می باشد.

هدف صورت های مالی چیست؟

هدف‌ صورت های مالی ارائـه‌ اطلاعات دقیق و خالص و طبقه‌بندی‌ شده‌ درباره‌، عملکرد مالی، وضعیت‌ مالی‌، و … واحد تجاری‌ می باشد تا به استفاده‌کنندگان‌ از صورتهای‌ مالی‌ شرکت ها برای اخذ تصمیمات‌ اقتصادی‌ کمک کند.

تهیه صورت های مالی باید منصفانه و بدون هیچ آیتم حدفی صورت گیرد تا استفاده کنندگان از آن بتوان اطلاعات درست و صحیحی را استخراج نمود و در نهایت تصمیم درست بگیرند.

انواع مختلف صورت های مالی

1. ترازنامه
2. صورت سود و زیان انباشته
3. صورت حساب گردش سود و زیان جامع
4. صورت گردش وجوه نقد
5. صورت مالی میان دوره ای
6. صورت سرمایه

مهم ترین و کاربردی ترین صورت های مالی، صورت مالی های شماره های ۱ تا ۴ می باشد که به آنها “صورت های مالی اساسی” می گویند که در ادامه مطلب به شرح کامل آنها می پردازیم.

۱. ترازنامه

ﺗﺮازﻧﺎﻣﻪ یکی از انواع صورت های مالی می باشد ﮐﻪ در ﭘﺎﯾﺎن ﻫﺮ دوره ﻣﺎﻟﯽ موقعیت مالی موسسه که شامل اﻃﻼﻋﺎتی درباره ﮔﺰارش داراﯾﯽ ها، ﺑﺪﻫﯽﻫﺎ و ﺣﻘﻮق ﺻﺎﺣﺒﺎن ﺳﻬﺎم است را ﻓﺮاﻫﻢ می‌کند.

ترازنامه جزو صورت های مالی اساسی می باشد و نمایان کننده، انعطاف پذیری سازمان، ساختار مالی و میزان نقدینگی سازمان است. بطور کلی ترازنامه یک گزارش کامل از وضعیت مالی شرکت می باشد و به بررسی جزئیات سود و زیان و درآمدها نمی پردازد.

معادله اساسی حسابداری یا معادله ترازنامه بصورت زیر می باشد:

دارایی سازمان = بدهی + سرمایه (حقوق صاحبان سهام)

عناصر اصلی و سه‌گانه ترازنامه :

1. دارایی‌ها
2. بدهی‌ها
3. حقوق صاحبان سهام

دارایی‌ها، همان منابع و اموال شرکت می باشد که قابلیت نقدشوندگی دارند و بطور کامل در اختیار شرکت هستند.

بدهی ها همان دارایی ها و تعهدات افراد دیگر می باشد که نزد شرکت است و به عنوان بستانکار شرکت هم معرفی خواهند شد.

حقوق سهامداران بیان کننده حق و حقوق مالی صاحبان شرکت یا سهامداران از دارایی های شرکت می باشد. زمانی که شرکت بدهی های خود را از محل دارایی های خود، تسویه کند هرچه باقی ماند حقوق صاحبان سهام میباشد.

۲. صورت سود و زیان

به‌ صورت سود و زیان، صورتحساب درآمد یا صورت حساب عملیات هم گفته می‌شود. به طور کلی صورت سود و زیان به عنوان یکی از صورت های مالی اساسی، خلاصه‌ای از درآمدها و هزینه‌های واحد تجاری برای یک دوره زمانی (۱ ماهه، ۳ ماهه، ۶ ماهه و یک‌ساله) می باشد.

در واقع صورت حساب سود و زیان، سود یا زیان دهی شرکت را نشان میدهد که این سود یا زیان در نتیجه عملیات و تصمیمات مالی شرکت به وجود آمده است و بیانگر عملکرد شرکت در یک زمان مشخص می باشد محاسبه سود و زیان از دو روش یک مرحله ای و دو مرحله ای انجام می شود.

روش یک مرحله‌ای محاسبه سود و زیان

در این روش همه درآمدها لیست و محاسبه سپس همه هزینه ها لیست و محاسبه می شود. بعد از انجام این مراحل اختلاف این دو مقدار را به دست می آوریم اگر این مقدار مثبت بود، یعنی میزان سود شرکت در یک دوره خاص و اگر منفی بود به معنای میزان ضرر شرکت در دوره خاص می باشد.

روش دو مرحله‌ای محاسبه سود و زیان

در روش دو مرحله ای در ابتدا درآمدها و هزینه های عملیاتی محاسبه می شود و بعد از آن درآمدها و هزینه های غیر عملیاتی محاسبه خواهد شد. در نهایت از اختلاف و تفاضل بین این دو مرحله میزان سود یا زیان پیش از کسر مالیات به دست خواهد آمد.

صورت سود و زیان خلاصه‌ای از درآمدها و هزینه‌های واحد تجاری برای یک دوره زمانی مشخص می باشد که در ادامه به بررسی آنها و انواع آن خواهیم پرداخت.

بررسی درآمدها در روش دو مرحله ای سود و زیان

درامدها باعث افزایش سرمایه می شود و ماهیت حساب درامد همیشه بستانکار می باشد و یا ثبت بستانکار افزایش خواهد یافت.

درآمدها در صورت سود و زیان به دو صورت درآمدهای عملیاتی و غیر عملیاتی می باشد که؛درآمدهای عملیاتی، درآمدهایی می باشند که در نتیجه فعالیت های شرکت در راستای اساسنامه به دست خواهد آمد. استمرار رشد این گروه از درآمدها میتواند نقطه قوت یا ضعف شرکت باشد.

درآمدهای غیر عملیاتی، درآمدی است که در نتیجه فعالیت شرکت بدست نخواهد آمد. بطور مثال زمینی که برای شرکت خریداری و بعد از اینکه به فروش می رسد، درآمد حاصل از آن درآمد غیر عملیاتی می شود.

بررسی هزینه ها در روش دو مرحله ای سود و زیان

به طور کلی هزینه‌ها باعث کاهش سرمایه می باشند. انواع هزینه‌ها به شرح زیر است:

بهای تمام شده کالا هزینه‌ ای می باشد که شرکت برای تولید محصولات خود مصرف خواهد کرد و به آن هزینه عملیاتی گفته می‌شود. این هزینه‌ها به‌صورت مستقیم تبدیل به تولید شده و یا زمینه‌های لازم برای تولید را فراهم می نماید.

سایر هزینه های عملیاتی شامل، هزینه های بازاریابی، فروش، هزینه‌ها اداری و مالی شرکت هستند و این هزینه ها ارتباط مستقیم با تولید شرکت ندارند اما امکان حذف آنها از سازمان هم نیست چون از الزامات برای بقای سازمان می باشند.

به کلیه هزینه‌هایی که در چارچوب هزینه بهای تمام شده کالا و هزینه‌های اداری و مالی و توزیع و فروش قرار نگیرد هزینه‌های غیرعملیاتی می‌گویند. این دسته از هزینه‌ها دائمی نیستند و با نوع عملکرد شرکت مرتبط نیستند.

هزینه‌های مالی شامل هزینه‌های دریافت وام و تامین مالی شرکت می باشد که بر عهده آن است. این هزینه‌ها اهمیت خاصی دارند چون طبقه‌بندی مستقلی نسبت به سایر هزینه‌ها دارند. بخش بزرگی از این هزینه‌ها شامل هزینه بهره و سایر هزینه‌های مرتبط با تحصیل وام میباشد.

۳. صورت گردش وجوه نقد

صورت گردش جریان وجوه نقد یکی از انواع صورت های مالی اساسی می باشد و بیان کننده یک خلاصه از جریانات نقدی در یک مدت زمان مشخص می باشد که در نتیجه عملیات، سرمایه‌گذاری و فعالیت‌های تامین مالی می باشد یعنی یک منعکس کننده کامل از فعالیت های تبادل پولی بین شرکت با سازمان های دیگر است.

در واقع صورت گردش وجه نقد بیان کننده این است که چه میزان وجه نقد بابت فعالیت‌های شرکت در سیکل مالی آن، وارد یا خارج شده است. با تحلیل صورت گردش وجوه نقد، شرکت می‌تواند برای ادامه و ماندگاری در آن فعالیت یا افزایش سرمایه‌گذاری تصمیمات لازم را بگیرد.

فعالیت های اقتصادی که باعث به دست آوردن وجوه نقد خواهند شد، شامل فعالیت های عملیاتی، سرمایه گذاری و تامین مالی می باشد. در فعالیت های عملیاتی که منبع اصلی کسب درآمد شرکت می باشد، حقوق صاحبان سهام در انواع ترازنامه درآمد های نقدی از طریق فعالیت اصلی شرکت به دست خواهد آمد.

با بررسی صورت جریان وجوه نقد نتایج زیر به دست می آید:

1. توانایی شرکت در پرداخت بدهی‌های خود
2. داخلی یا خارجی بودن منابع تامین مالی عملیات تجاری شرکت
3. توانایی شرکت در پرداخت سود به سهامداران
4. انعطاف پذیری شرکت در زمینه تامین مالی عملیات تجاری یا تولیدی خود

منابع قابل شناسایی برای جریانات نقدی شرکت

جریانات نقدی عملیاتی برگرفته از فعالیت‌های اصلی شرکت و درآمد ایجاد شده توسط آنها میباشد. بطور کلی این جریانات در اثر فعالیت‌های عملیاتی شرکت و همچنین اثرات نقدی مبادلات و رویدادهای اقتصادی میباشد که در تعیین سود عملیاتی وارد خواهد شد.

این جریانات نتیجه ی فعالیت‌های سرمایه‌گذاری شرکت شامل اعطای وام و وصول اقساط آن، خرید و فروش دارایی‌های ثابت که انتظار می‌رود برای شرکت درآمد ایجاد کنند و خرید و فروش اوراق بهادار می باشد.

این جریانات نقدی در نتیجه ی فعالیت‌های تامین مالی شامل استقراض وجه نقد از اعتبار دهندگان و بازپرداخت مبلغ استقراض شده و دریافت منابع از مالکان و بازگشت سرمایه‌گذاری آنها میباشد.

۴. صورت سود و زیان جامع

و چهارمین مورد از انواع صورت های مالی صورت سود و زیان جامع می باشد. به گزارشی که همه تغییرات افزایشی یا کاهشی ناشی از درآمدها یا هزینه ها چه تحقق‌یافته و چه تحقق‌نیافته را در طی یک دوره مالی نشان می دهد؛ صورت سود و زیان جامع می گویند این گزارش کامل تر و جامع تر بوده و می تواند در ارزیابی میزان سود و زیان یک شرکت بسیار موثر باشد.

صورت سود و زیان جامع مواردی که اشاره می کنیم را به ترتیب زیر نشان می دهد:

1. سود یا زیان خالص دوره طبق صورت سود و زیان
2. سایر درآمدها و هزینه های شناسایی‌شده به تفکیک

نمونه‌هایی از مدل درآمدها و هزینه‌ها :

1. مبلغ تجدید ارزیابی سرمایه گذاری ها که تحت عنوان دارایی غیر جاری طبقه‌بندی می‌شوند
2. درآمدها و هزینه های ناشی از تجدید ارزیابی دارایی‌های ثابت مشهود

صورت سود یا زیان جامع باید موارد زیر را دربر داشته باشد:

1. سایر درآمدها و هزینه‌های شناسایی شده به تفکیک
2. سود یا زیان خالص دوره طبق صورت سود یا زیان

به‌عنوان نمونه مواردی مانند درآمدها و هزینه‌های ناشی از تجدید ارزیابی دارایی‌های ثابت مشهود، منبع تجدید ارزیابی سرمایه‌گذاری‌ها که تحت عنوان دارایی غیر جاری دسته بندی می‌شوند، تفاوت‌های تسعیر ارز، درآمدها و هزینه‌هایی که بر اساس استانداردهای حسابداری در حقوق صاحبان سهام منظور می‌گردد، در این نوع از صورت های مالی تاثیر می‌گذارند.

Compatible data.

Lorem ipsum dolor sit amet, consectetur adipis scing elit, sed do eiusmod tempor incididunt ut labore et dolore magna aliqua.

enim ad minim veniam quis nostrud exercita ullamco laboris nisi ut aliquip ex ea commodo consequat.

• Pina & Associates Insurance
• Payment at Contingency
• Amount of Payment

Two Most-Cited Reason

Consectetur adipiscing elit, sed do eiusmod tempor incididunt ut labore dolore magna aliqua. enim ad minim veniam, quis nostrud exercitation ullamco laboris nisi ut aliquip ex commodo consequat. duis aute irure dolor in reprehenderit in voluptate.

فایل اکسل صورت های مالی .

صورت های مالی اصلی شامل مواردی نظیر ترازنامه، صورت سود و زیان، صورت گردش وجوه نقد و یادداشت‌های توضیحی می‌شوند. تجزیه‌وتحلیل این صورت‌ها باعث می‌شود مدیران شركت‌ها، صاحبان سرمایه، بستانكاران و سرمایه‌گذاران بتوانند از وضع مالی گذشته، حال و آینده شرکت‌های سهامی مورد نظر خود آگاه شوند و درباره آن قضاوت كنند. به همین دلیل صورت های مالی کاربرد فراوانی در تحلیل بنیادی دارند. برای مطالعه و بررسی صورت های مالی شرکت‌ها می‌توان به سایت codal.ir مراجعه کرد. در ادامه به شرح مختصری از صورت های مالی می‌پردازیم.

ترازنامه

گزارشی است که وضعیت دارایی‌ها، بدهی‌ها و حقوق مالکان یک شرکت(حقوق صاحبان سهام) را در یک تاریخ معین نشان می‌دهد. ترازنامه به‌گونه‌ای است كه میزان دارایی‌های یک شركت همواره برابر با مجموع بدهی‌ها و حقوق صاحبان سهام آن است که به آن معادله اساسی حسابداری نیز می‌گویند.

دارایی‌ها = بدهی‌ها + حقوق صاحبان سرمایه

از ترازنامه به‌عنوان صورت‌ وضعیت مالی نیز نام‌برده می‌شود. ترازنامه در اصل به شما می‌گوید که یک شرکت چقدر دارایی دارد و چقدر بدهکار است. تفاوت بین دارایی‌ها و بدهی‌ها، حقوق صاحبان سهام را مشخص می‌کند. ترازنامه تصویری از وضعیت شرکت در زمان تهیه صورت های مالی به سرمایه‌گذاران ارائه می‌دهد.

به‌طورکلی اگر نسبت‌ بدهی‌های یک شرکت به دارایی‌های آن بالا باشد، ریسک شرکت بالا می‌رود، همان‌طور که شما هنگام قرض دادن پول به کسی که بدهی بالایی دارد، تأمل بیشتری می‌کنید، شرکتی که نسبت بدهی آن به دارایی‌ها بالا باشد، باید با دقت بیشتری بررسی شود.

عناصر اصلی و سه‌گانه ترازنامه

۱- دارایی‌ها(سمت راست ترازنامه)، ۲- بدهی‌ها، ۳- حقوق صاحبان سهام(سمت چپ ترازنامه)

تصویر زیر نمونه‌ای از ترازنامه مربوط به شرکت سرمایه‌گذاری پارس توشه است.

تامین دارایی شرکت‌ها

دارایی‌های شرکت از طریق ایجاد بدهی و وام یا از طریق آورده سهامداران اعم از نقدی و غیر نقدی تأمین مالی می‌شوند. آن بخشی از دارایی‌ها که توسط سهامداران شرکت تأمین مالی شده‌اند، در قالب حقوق صاحبان سهام طبقه‌بندی می‌شود. دقت شود که هرگونه تغییر در یک سمت ترازنامه، منجر به تغییر دیگری در سمت مقابل می‌شود که در نهایت حاصل جمع دو طرف با یکدیگر مساوی باقی می‌ماند. دارایی‌ها به دو دسته دارایی‌های جاری و دارایی‌های ثابت تقسیم می‌شوند.

انواع دارایی

دارایی‌ها به دو دسته اصلی تقسسیم می‌شوند که در ادامه با آنها آشنا می‌شویم.

دارایی‌های جاری

آن دسته از دارایی‌ها هستند که قابلیت نقدشوندگی بالایی دارند، مانند موجودی نقد، سپرده بانکی، سرمایه‌گذاری‌های کوتاه‌مدت، حساب‌ها و اسناد دریافتنی، موجودی کالا، مواد و…

دارایی‌های ثابت

برخلاف دارایی‌های جاری فاقد نقدشوندگی بالا بوده و شرکت نیز تصمیمی بر نقد کردن آن‌ها در کوتاه‌مدت ندارد؛ مانند ماشین‌آلات تولیدی، زمین، ساختمان‌ها، اموال، وسایط نقلیه، سرمایه‌گذاری‌های بلندمدت و… مشخصه اصلی دارایی‌های ثابت به‌استثنای زمین، استهلاک آن‌هاست و همه‌ساله بخشی از ارزش آن‌ها به هزینه استهلاک انتقال می‌یابد. در اثر استهلاک، ارزش دفتری این اقلام همه‌ساله کاهش می‌یابد….

انواع بدهی:

بدهی‌ها نیز همانند دارایی‌ها به دو دسته بدهی جاری و بدهی غیر جاری (بلندمدت) تقسیم می‌شوند. در گروه بدهی جاری آن دسته از اقلامی که دارای سررسید کمتر از یک دوره مالی هستند قرار می‌گیرند؛ مانند حساب‌ها و اسناد پرداختنی، پیش دریافت‌ها، ذخیره مالیات و…

در گروه بدهی‌های غیر جاری نیز کلیه بدهی‌های بلندمدت شرکت که انتظار نمی‌رود، در طی یک دوره مالی سررسید شوند، دسته‌بندی می‌شوند، مانند ذخیره مزایای پایان خدمت کارکنان، تسهیلات بلندمدت و… و اما حقوق صاحبان سهام که شامل سرمایه، اندوخته قانونی، سایر اندوخته‌ها، سود و زیان انباشته و… است.

صورت سود و زیان:

یکی از مهم‌ترین معیارها برای انتخاب سهام یک شرکت، میزان سودآوری آن شرکت است. طبیعتاً هر اندازه میزان سودآوری یک شرکت در مقایسه با قیمت سهام آن شرکت در بورس، بیشتر باشد، می‌تواند یکی از نشانه‌های ارزنده بودن سهم باشد؛ اما چگونه می‌شود از میزان سودآوری یک شرکت مطلع شد؟ صورت سود و زیان، به‌خوبی بیانگر میزان سود یک شرکت در پایان سال مالی است. شرکت‌ها موظف‌اند در پایان سال مالی، صورت و زیان خود را منتشر و از این طریق، میزان سودآوری خود را به سهامداران اطلاع دهند. در صورت سود و زیان، مواردی مانند میزان فروش شرکت‌ها، میزان هزینه‌های آن‌ها و سایر اطلاعات با اهمیت مربوط به عملکرد شرکت قابل‌مشاهده است.

در تصویر زیر نمونه‌ای از صورت سود و زیان شرکت سرمایه‌ گذاری پارس توشه براساس عملکرد 6 ماهه ارائه شده است.

این صورت مالی به‌طور خلاصه شامل پارامترهای زیر است:

• درآمدها؛ شامل درآمدهای عملیاتی و درآمدهای غیرعملیاتی و…
• هزینه‌ها؛ شامل بهای تمام‌شده کالای فروش رفته، سایر هزینه‌های عملیاتی، سایر هزینه‌های غیرعملیاتی و هزینه‌های مالی و…
• سود(زیان)؛ شامل سود ناخالص، سود عملیاتی، سود ویژه، سود هر سهم (EPS)

صورت جریان وجوه نقد:

گردش نقدینگی در شرکت در طول یکسال به‌وسیله صورت جریان وجوه نقد اندازه‌گیری می‌شود. خصوصیت مهم این صورت مالی این است که منابع و مصارف وجوه نقد را در طول یکسال دقیقاً تعیین می‌کند. صورت گردش وجوه نقد براساس اطلاعات موجود در صورت سود و زیان و ترازنامه محاسبه می‌شود. گردش پول نقد همانند خون حیات‌بخشی است که در شریان شرکت جریان دارد. یک شرکت بدون پول نقد نمی‌تواند ادامه حیات دهد.

بستانکاران به‌دقت جریان نقدی شرکت را بررسی می‌کنند، زیرا آنان نگران پرداخت‌های شرکت هستند؛ به‌عبارت‌دیگر با بررسی این صورت مالی، جریان‌های نقدی بالقوه آتی شرکت، میزان قدرت پرداخت دیون، قدرت نقدینگی، انعطاف‌پذیری مالی و کیفیت درآمد شرکت قابل ارزیابی است.

اطلاعات پیوست صورت های مالی:

ترازنامه، صورت سود و زیان و صورت جریان وجوه نقد، اکثر اطلاعات مالی مورد نیاز تحلیلگران را پوشش می‌دهند؛ اما جزییات دقیق‌تر عملکرد مالی شرکت‌ها را می‌توان از سایر بخش‌های گزارش سالانه استخراج کرد. این گزارش‌های مالی شامل مواردی نظیر یادداشت‌های توضیحی همراه صورت های مالی، گزارش تحلیلی هیئت‌مدیره و گزارش حسابرس می‌شود.

یادداشت‌های توضیحی، اطلاعات تکمیلی درباره حساب‌های مندرج در صورت های مالی مانند ریز دارایی‌های ثابت و جدول خرید یا فروش آن‌ها، روش حسابداری محاسبه استهلاک دارایی‌ها، رویه‌های حسابداری، ریز تعهدات و دیون شرکت و … است.

گزارش مدیریت، شامل روندهای مالی شرکت، رویدادهای با اهمیت مؤثر بر شرکت، طرح‌های توسعه‌ای آتی شرکت، رویدادهای مؤثر بر نقدینگی شرکت و … است.

گزارش حسابرس، اظهارنظر حسابرس مستقل شرکت را درباره منصفانه بودن صورت های مالی شرکت نشان می‌دهد.

سوالات متداول

صورت های مالی شامل چه دسته‌هایی می‌شوند؟

صورت های مالی اصلی شامل مواردی نظیر ترازنامه، صورت سود و زیان، صورت گردش وجوه نقد و یادداشت‌های توضیحی می‌شوند.

ترازنامه چیست؟

گزارشی است که وضعیت دارایی‌ها، بدهی‌ها و حقوق حقوق صاحبان سهام را در یک تاریخ معین نشان می‌دهد.

عموما دارایی شرکت‌ها از چه طریقی تامین می‌شود؟

دارایی‌های شرکت از طریق ایجاد بدهی یا از طریق آورده سهامداران اعم از نقدی و غیر نقدی تأمین می‌شود.

بدهی به چه معناست؟

بدهی‌ها نیز همانند دارایی‌ها به دو دسته بدهی جاری و بدهی غیر جاری (بلندمدت) تقسیم می‌شوند. در گروه بدهی جاری آن دسته از اقلامی که دارای سررسید کمتر از یک دوره مالی هستند قرار می‌گیرند؛ مانند حساب‌ها و اسناد پرداختنی، پیش دریافت‌ها، ذخیره مالیات و…
در گروه بدهی‌های غیر جاری نیز کلیه بدهی‌های بلندمدت شرکت که انتظار نمی‌رود، در طی یک دوره مالی سررسید شوند، دسته‌بندی می‌شوند، مانند ذخیره مزایای پایان خدمت کارکنان، تسهیلات بلندمدت و…

ترازنامه و انواع آن

توضیحات نوشته شده توسط: Super User دسته: بلاگ منتشر شده در 25 دی 1398 بازدید: 1741 ترازنامه و انواع آن

ترازنامه و انواع آن ، ترازنامه ها گزارشات مالی هستند که وضعیت دارایی ها، بدهی ها و سرمایه شرکت تجاری را نشان می دهد. ترازنامه ها وضعیت مالی سازمان را طی یک دوره زمانی مشخص، آشکار می سازند.

به عبارتی ترازنامه ها یک تصویر کلی از سازمان ارائه می دهند. ترازنامه ها انواع متفاوتی دارند که در ذیل به آنها خواهیم پرداخت.

انواع ترازنامه ها

- شکل حساب: ترازنامه ها در حسابی به شکل T نشان داده می شوند. دارایی ها در سمت راست ترازنامه و بدهی ها در قسمت چپ ترازنامه نشان داده می شوند. در این معادله حسابداری، جمع ارقام سمت راست باید با جمع ارقام سمت چپ برابر باشند. در ایران برای تهیه صورت های مالی از شکل حسابی برای تهیه ترازنامه استفاده می شود.

- شکل گزارشی: در این روش، سمت چپ ترازنامه یعنی بدهی ها در زیر سر فصل دارایی ها ثبت می شوند.

اقلام تشکیل دهنده ترازنامه

- عنوان: این قسمت شامل نام کامل واحد اقتصادی، نام گزارش یا صورتحساب مالی و تاریخ گزارش می باشد.

- واحد اندازه گیری: برای ثبت رویدادهای مالی در ترازنامه باید از یک واحد اندازه گیری ثابت استفاده کرد. در ایران این واحد اندازه گیری ریال می باشد. در هر کشوری با توجه به واحد پولی آن کشور، واحد اندازه گیری متفاوت است.

- بخش حساب ها: در این قسمت از ترازنامه، دارایی ها و بدهی ها و حقوق صاحبان سهام نشان داده می شود.

- جمع حساب ها: پس از اینکه اطلاعات در ترازنامه وارد شد، جمه کل در هر ستون نوشته می شود. در ترازنامه به شکل حساب، دو طرف ترازنامه باید با یکدیگر مساوی باشند. در ترازنامه به شکل گردش، بدهی ها و حقوق صاحبان سهام با جمع دارایی ها باید یکسان باشد. در ضمن در زیر جمع نهایی دو خط موازی کشیده می شود.

با استفاده از ترازنامه ها می توان دارایی ها و بدهی های شرکت را تخمین زد و مبنایی برای محاسبه بازدهی عملیاتی شرکت مورد استفاده قرار می گیرد. در ضمن با استفاده از آن می توان ریسک فعالیت را نیر تا حدزیادی تخمین زد.

ترازنامه صورت وضعیت مالی

ترازنامه، بیلان یا صورت وضعیت مالی یکی از صورت‌های مالی اساسی است که وضعیت مالی یک شخصیت حسابداری (شخصیت گزارشگر) را در یک زمان مشخص نشان می‌دهد. ترازنامه معمولاً در پایان یک دوره مالی تهیه می‌گردد. در ترازنامه سه قلم اطلاعاتی دارایی، بدهی و سرمایه مشخص می‌گردد.

ترازنامه

مهم‌ترین صورت مالی در فرآیند حسابداری و تعیین مدل‌های مالی است. به‌طور خلاصه ترازنامه نشان می‌دهد که یک شرکت چه میزان دارایی، بدهی و سرمایه دارد و چگونه می‌تواند از طریق دارایی‌ها، بدهی‌ها را کاهش دهد یا از طریق انتشار سهام تأمین بودجه کند. ترازنامه میزان مالکیت شرکت و سهامداران را نیز نشان می‌دهد. این ۳ بخش در ترازنامه‌ها، این ایده را به سرمایه‌گذاران می‌دهد که داشته‌ها (دارایی‌ها) و چه دیونی (بدهی‌هایی) دارد و صاحبان شرکت چه مقدار سرمایه‌گذاری کرده‌اند. این صورت مالی در کنار سایر صورت های مالی مانند صورت سود و زیان و صورت جریان وجوه نقد برای تجزیه و تحلیل بنیادی شرکت استفاده می‌شود.

اجزا ترازنامه

ترازنامه به دو بخش اصلی تقسیم می‌شود. سمت راست ترازنامه شامل دارایی‌ها و سمت چپ آن دربرگیرنده بدهی‌های شرکت و حقوق صاحبان سهام است که در ادامه مطلب به تشریح و توضیح هر کدام از این اجزا می پردازیم.

دارایی‌ها

دارایی‌ها به دو گروه اصلی دارایی‌های جاری و دارایی‌های غیر جاری تقسیم می‌گردد. این تقسیم‌بندی به ترتیب نقد شوندگی و بر اساس دارایی‌های با نقد شوندگی بالا، دارایی‌های ثابت با نقد شوندگی کم و دارایی‌های مالی که عمر بیش از یک سال یا یک دوره مالی دارند، است.

دارایی های جاری:

مثل وجوه نقد – اوراق بهادار قابل فروش – حساب های قابل نقد – موجودی کالا، مخارج پیش پرداخت شده و …. (که نقدشوندگی بالاتری دارند)

دارایی های غیرجاری:

مثل سرمایه گذاری های بلند مدت – دارایی های ثابت – دارایی های نامشهود و …(که نقدشوندگی پایین تری دارند)

با مقایسه دو سال متوالی دارایی‌های یک شرکت از ترازنامه، می‌توان میزان کاهش یا افزایش دارایی‌های جاری و غیر جاری را حقوق صاحبان سهام در انواع ترازنامه بررسی کرد.

بدهی‌ها

بدهی‌ها نیز به دو گروه بدهی‌های جاری و بدهی‌های غیر جاری تقسیم می‌شوند. بدهی‌های جاری جزو بدهی‌های کوتاه‌مدت هستند که انتظار می رود طی یک سال یا یک دوره مالی تسویه گردد و بدهی‌های غیر جاری از انواع بدهی‌های بلندمدت است که قابلیت تسویه بیشتر از یک سال یا یک دوره مالی را دارند. این تقسیم‌بندی بر اساس زمان سررسید آن‌ها انجام می‌شود.

مثل بدهی بانکی – سود قابل پرداخت – اجاره، مالیات، تسهیلات – دستمزدهای قابل پرداخت و …

بدهی های غیرجاری :

مثل دیون بلند مدت – بدهی های مالیاتی تعلیق شده و …

مقایسه بدهی‌های دو سال متوالی یک شرکت، تغییرات بدهکاری شرکت، قدرت شرکت در برابر بدهی‌های آینده و میزان استقراض آن را نشان می‌دهد.

حقوق صاحبان سهام(سرمایه)

حقوق صاحبان سرمایه پولی است که به صاحبان سهام یعنی صاحبان آن کسب و کار تعلق دارد. این مبلغ در حساب ها با عنوان «دارایی خالص» نیز شناخته می شود. این مبلغ باقیمانده کل دارایی های شرکت بعد از کسر بدهی های آن به غیر از صاحبان سهام است.

حقوق صاحبان سرمایه در اصل همان سرمایه اولیه شرکت و سرمایه سال‌های متمادی فعالیت شرکت است که به سرمایه اولیه اضافه شده است. این بخش بر اساس کاهش زمان بقای حقوق صاحبان سهام، شامل سه گروه ممتاز، عادی و سود انباشته می‌شود.

اما یک ترازنامه حسابداری علاوه بر اقلامی که در خود جای میدهد دارای جزئیاتی هم هست که از آن ها با عنوان اجزای ترازنامه یاد می شود. اجزای ترازنامه شامل موارد زیر هستند:

۱ – عنوان ترازنامه

سه بخش «نام کامل واحد اقتصادی»، «نام گزارش یا صورت وضعیت مالی» و «تاریخ گزارش» عوامل تشکیل دهنده عنوان ترازنامه مالی هستند که از اجزای ترازنامه حسابداری محسوب می شود.

نام کامل واحد اقتصادی در سطر اول نوشته می شود.

نام گزارش یا صورت وضعیت مالی در سطر دوم و زیر عنوان نوشته می شود. بدیهی است که در ترازنامه نام گزارش «ترازنامه» خواهد بود.

تاریخ گزارش در سطر سوم آخرین روز از دوره مالی ذکر می شود. این روز آخرین روزی است که در گزارش قید شده است. مثال ۲۹/۱۲/۱۳۹۸

۲ – واحد اندازه گیری

یکی دیگر از اجزای ترازنامه حسابداری واحد اندازه گیری مورد استفاده در گزارش است. این واحد اندازه گیری که در کشور ما ریال است باید در ترازنامه نشان داده شود.

آخرین مورد از اجزای ترازنامه حسابداری جمع حساب ها است. منظور از جمع حساب ها جمع ستون های اول (دارایی) و دوم (بدهی + سرمایه) همانطور که اشاره کردیم در ترازنامه جمع حساب ها باید برابر باشند. زیر این جمع ها نیز باید دو خط موازی کشیده شود تا نشان دهنده بسته شدن آن باشد.

کاربرد ترازنامه

شرکت‌ها بر اساس عملکرد سالیانه خود از طریق محاسبات ترازنامه مشخص می‌کنند که چه میزان سود یا زیان ایجاد کرده‌اند. درصورتی‌که یک شرکت طی یک سال مالی خود سودآوری داشته باشد، به‌صورت سود خالص محاسبه می‌شود. هیئت‌مدیره هر شرکت در جلسه مجمع عمومی عادی تصمیم می‌گیرد که چه میزان از این سود خالص را به سهامداران خود ارائه دهد. پس از تخصیص سود به سهامداران، میزان باقیمانده از کل سود خالص به‌عنوان سود انباشته در حساب سود انباشته سپرده‌گذاری شده تا برای سرمایه‌گذاری‌های آینده شرکت مورد استفاده قرار گیرد.

نکته: توجه به این نکته ضروری است که دارایی‌ها و بدهی‌ها قابل تهاتر نیستند. به این معنی که نمی‌توان بدهی‌ها را از دارایی‌ها کسر کرد.

معادله کاربردی در ترازنامه

این معادله که به معادله اصلی حسابداری معروف است نشان می‌دهد که یک شرکت برای چه مواردی وجه پرداخت کرده (دارایی‌ها)، وجه قرض کرده (بدهی‌ها) و چقدر وجه از سهامداران دریافت کرده است (حقوق صاحبان سهام).

دارایی‌ها = بدهی‌ها + سرمایه (حقوق صاحبان سهام)

همه درآمدهایی که شرکت ایجاد می‌کند و بیش از بدهی‌ها می‌شود به حقوق صاحبان سهام اضافه می‌گردد که نشان می‌دهد دارایی خالص سهامداران چه میزان است. این درآمد با عناوین موجودی، سرمایه‌گذاری‌ها، وجه نقد یا سایر دارایی‌ها قابل‌مشاهده است.

دارایی‌ها، بدهی‌ها و حقوق صاحبان سهام شامل حساب‌های کوچک متعددی هستند که به موارد مالی مختلف تقسیم‌بندی می‌شوند و بر اساس صنعت و موضوع فعالیت شرکت می‌توانند متفاوت حقوق صاحبان سهام در انواع ترازنامه باشند.

ترازنامه تصویری از وضعیت مالی شرکت را در دوره زمانی یک‌ساله ( یک دوره مالی) نشان می‌دهد. ترازنامه سالانه، روندی که شرکت در بلندمدت داشته است را نشان نمی‌دهد. برای این موضوع باید ترازنامه هر سال را با سال قبل مقایسه کرد. همچنین می‌توان روند فعالیت شرکت‌های مشابه فعال در آن صنعت را بررسی نمود.

با بررسی ترازنامه می‌توان نسبت‌های مالی بسیار مهم و کاربردی را به دست آورد. «نسبت‌های سودآوری و نقدینگی»، «نسبت‌های سرمایه‌گذاری (اهرمی)»، «نسبت‌های فعالیت» و «نسبت P/E » نمونه هایی از موارد استفاده از ترازنامه می باشند .پس دقت و صحت اطلاعات در تهیه یک ترازنامه بسیار اهمیت دارد. نرم افزار های مالی و حسابداری سازه حساب می توانند شما را در تهیه یک ترازنامه جامع و بدون نقص یاری نمایند.

ترازنامه چیست و چه اطلاعاتی دارد؟ (فرمول مورد استفاده برای ترازنامه)

ترازنامه قسمتی از صورت‌های مالی است که دارایی‌ها، بدهی‌ها و سهام شرکت را در یک مقطع زمانی مشخص گزارش می‌کند و مبنایی برای محاسبه نرخ بازده و ارزیابی ساختار سرمایه آن فراهم می‌کند. ترازنامه یک سند مهم برای سرمایه گذاران و تحلیل گران است. در واقع ترازنامه یک اظهار مالی است که تصویر دقیقی از آنچه که یک شرکت در اختیار دارد و باید بپردازد را نشان می‌دهد و همچنین مبلغ سرمایه گذاری شده توسط سهام داران را نشان می‌دهد. ترازنامه در کنار صورت های مالی مهم دیگر مانند صورت سود و زیان و صورت جریان وجوه نقد در انجام تحلیل بنیادی یا محاسبه نسبت‌های مالی استفاده می‌شود.

فرمول مورد استفاده برای ترازنامه:

ترازنامه به معادله حسابداری زیر پایبند است. جاییکه دارایی‌ها یک طرف و بدهی‌ها به علاوه حقوق صاحبان سهام از طرف دیگر، ساختار کلی ترازنامه را تشکیل می‌دهند:

دارایی = بدهی + حقوق صاحبان سهام

یک شرکت باید با وام گرفتن (بدهی) و یا گرفتن پول از سرمایه گذاران (انتشار سهام)، کلیه مواردی که در اختیار دارد (دارایی‌ها) را مدیریت کند. به عنوان مثال، اگر شرکتی وام پنج ساله 100 میلیونی از یک بانک دریافت کند، دارایی آن (به طور خاص حساب نقدی) 100 میلیون افزایش می‌یابد. بدهی‌های آن (بطور خاص، حساب بدهی بلند مدت) نیز 100 میلیون افزایش می‌یابد و تعادل دو طرف را برقرار می‌کند. اگر شرکت 10 میلیارد از سرمایه گذاران بگیرد، دارایی‌های آن به همان میزان و حقوق صاحبان سهام آن نیز به مقدار 10 میلیارد افزایش می‌یابد. کلیه درآمدی که شرکت بیش از هزینه‌های خود ایجاد می‌کند به حساب سود سهام سهام داران خواهد رسید. این درآمدها در سمت دارایی‌ها نشان داده خواهد شد و به صورت نقدی، سرمایه گذاری ، موجودی یا برخی دارایی دیگر ظاهر می‌شود.

دارایی‌ها، بدهی‌ها و حقوق صاحبان سهام، هر یک از چندین حساب کوچک‌تر تشکیل شده است که مشخصات مالی یک شرکت را تجزیه و تحلیل می‌کند. این حساب‌ها از نظر محتوایی متفاوت هستند و همین شرایط بسته به ماهیت معاملات می‌توانند پیامدهای متفاوتی داشته باشند. با این حال، به طور گسترده، چند مؤلفه مشترک وجود دارد که احتمالاً سرمایه گذاران با آن روبرو می‌شوند.

چه چیزی در ترازنامه وجود دارد؟

ترازنامه در واقع یک عکس فوری است که وضعیت مالی یک شرکت را در هر لحظه نشان می‌دهد. به خودی خود، نمی‌تواند عملکرد شرکت را طی یک دوره طولانی نشان دهد؛ به همین دلیل است که ترازنامه باید با دوره‌های قبل مقایسه شود. همچنین باید با مشاغل دیگر در همان صنعت مقایسه شود زیرا صنایع مختلف رویکردهای منحصر به فردی برای تأمین مالی دارند.

تعدادی از نسبت‌ها را می‌توان از ترازنامه بدست آورد و به سرمایه گذاران کمک کرد تا درک این موضوع را از نظر سالم و سودآور بودن یک شرکت به دست آورند. این نسبت‌ها می‌تواند شامل نسبت بدهی به سهام به همراه بسیاری دیگر از نسبت‌ها باشد. صورت سود و زیان و صورت جریان وجوه نقد نیز زمینه‌های ارزشمندی را برای ارزیابی امور مالی شرکت فراهم می‌کند.

دارایی‌ها

در بخش دارایی‌ها، حساب‌ها از بالا به پایین به ترتیب قدرت نقدشوندگی فهرست می‌شوند؛ یعنی سهولت تبدیل آن‌ها به پول نقد که می‌توانند در یک سال یا کم‌تر به پول نقد تبدیل شوند و دارایی‌های غیرجاری یا بلندمدت که احتمالا بیشتر از یک سال طول خواهد کشید.

حساب‌های دارایی‌های جاری به شرح زیر است:

وجه نقد متداول‌ترین نوع دارایی‌ها هستند و می‌تواند شامل اسکناس و سپرده‌های کوتاه مدت و همچنین حساب‌های ارز باشند. اوراق بهادار قابل فروش اوراق بهادار بدهی نیز جزئی از دارایی جاری است. حساب‌های دریافتنی مربوط به وجهی است که مشتریان به شرکت بدهکار هستند، البته قسمتی از آن به عنوان هزینه مطالبات مشکوک الوصول منظور می‌شود؛ چون انتظار می‌رود که بخشی از آن محقق نشوند. موجودی کالایی که برای فروش مدنظر است نیز جزئی از دارایی‌های جاری است. پیش پرداخت ها نیز شامل آن می‌شود، چراکه هنوز به هزینه تبدیل نشده و تا زمان محقق شدن جزئی از دارایی است؛ مانند بیمه، قراردادهای تبلیغاتی یا اجاره.

دارایی‌های بلندمدت شامل موارد زیر است:

سرمایه گذاری های بلندمدت در اوراق بهادار و یا سپرده‌های بلندمدت بیش از یک سال اعتبار. دارایی‌های ثابت شامل زمین، ماشین آلات، تجهیزات، ساختمان‌ها و سایر دارایی‌هایی از این قبیل. دارایی‌های نامشهود شامل دارایی‌های غیر فیزیکی (اما هنوز هم با ارزش) مانند مالکیت معنوی سرقفلی هستند. به طور کلی، دارایی‌های نامشهود فقط در صورت تملک در ترازنامه فهرست می‌شوند.

بدهی

بدهی‌ها پولی است که یک شرکت به اشخاص، بدهکار است. بدهی‌های جاری آن‌هایی هستند که ظرف مدت یک سال باید پرداخت شوند که به ترتیب تاریخ موعد مقرر پرداخت ذکر شده‌اند. بدهی‌های بلندمدت، مبالغی که باید موعد پرداخت بیش از یک سال داشته باشند.

حساب‌های بدهی جاری ممکن است شامل موارد زیر باشد:

• تسهیلات بانکی
• بهره قابل پرداخت
• دستمزد قابل پرداخت
• پیش‌پرداخت مشتری
• سود سهام قابل پرداخت
• حق بیمه پرداختنی
• انواع حساب‌های پرداختنی

بدهی‌های بلندمدت می‌تواند شامل موارد زیر باشند:

• بهره و اصل اوراق قرضه صادر شده
• تعهدات صندوق بازنشستگی: پولی که یک شرکت ملزم به ثبت در حساب سنوات کارمندان خود است.
• بدهی معوق مالیاتی: مالیات‌هایی که تعهد شده‌اند اما در طول یکسال دیگر پرداخت نمی‌شود.

حقوق صاحبان سهام

در واقع به گرایش سهام داران و صاحبان اصلی شرکت، نسبت به دارایی‌های خالص شرکت حقوق صاحبان سهام (سرمایه) می‌گویند. حقوق صاحبان سهام منافع مالکین شرکت را در دارایی‌های شرکت که پس از کسر بدهی‌های آن شرکت بدست آمده است، نشان می‌دهد.

در ترازنامه شرکت، حقوق صاحبان سهام در واقع منافع صاحبان اصلی موسسه را نمایان می‌کند. در علم حسابداری و مدیریت، حقوق صاحبان سهام، اهدافی چون تعیین سرمایه قانونی و ثبت شده، تعیین منابع سرمایه شرکت و تعیین سود سهامی که می‌تواند بین صاحبان سهام توزیع شود را نمایان می‌کند. در شرکت‌های سهامی، حقوق صاحبان سهام مواردی مثل سهام سرمایه، سود و زیان انباشته، کسر سهام و اندوخته‌های شرکت را شامل می‌شود.

محدودیت های ترازنامه

ترازنامه اطلاعات ارزشمندی برای سرمایه‌گذاران و تحلیل گران است. با این حال، اشکالاتی نیز دارد.

از آنجا که ترازنامه فقط یک عکس در زمان معین است، فقط می‌تواند از تفاوت یک نقطه در همان زمان و یک نقطه واحد دیگر در زمان گذشته استفاده کند. از آنجا که این ایستایی یک نوع محدودیت به وجود می‌آورد، بسیاری از نسبت‌های مالی به صورت‌های دیگر مالی از قبیل صورت سود و زیان و صورت جریان گردش وجه نقد می‌پردازد.

سیستم‌های حسابداری مختلف و روش‌های استهلاک و نیز موجودی انبار ارقام درج شده در ترازنامه را تغییر می‌دهند. به همین دلیل ، مدیران توانایی بازی کردن با اعداد را برای مطلوب جلوه دادن عملکرد شرکت را خواهند داشت. بنابراین حسابرسان و استفاده کنندگان سعی می‌کنند از یادداشت‌های همراه ترازنامه بهره ببرند.