بازار مشتقات

ایجاد یک بازار مشتقات شفاف، مشارکت بیشتر در اقتصاد کریپتو را برای سرمایه‌گذاران خرد و کلان به طور یکسان ممکن می‌کند.

ابزار مشتقه (Derivative Contract)

ابزار مشتقه (به انگلیسی Derivative Contract)، به قرار‌دادی بین دو یا چند طرف گفته می‌شود که ارزش آن، به یک دارایی مالی توافق شده (دارایی پایه) وابسته است.

این قرار‌داد‌ها یا اوراق، ارزش مستقلی ندارند و ارزش آن‌ها از عملکرد دارایی پایه مشتق می‌شود. به ابزار مشتقه، مشتقات مالی، مشتقات نیز گفته می‌شود.

به بیانی دیگر، ارزش این ابزار مالی، بر‌خاسته از دارایی پایه، شاخص یا نرخ مرجع است.

یک ابزار مشتقه، می‌تواند سهم مالی با‌ارزشی باشد که به یک دارایی اساسی یا گروهی از دارایی‌ها وابسته یا مشتق شده است. ارزش و قیمت آن را با توجه به نوسانات دارایی‌های پایه، تخمین می‌زنند. در نتیجه، سرمایه‌گذار می‌تواند با استفاده از حرکات کوچکی که در قیمت دارایی پایه شکل می‌گیرد، سود باز‌ده مناسبی کسب کند.

دارایی پایه می‌تواند یک دارایی واقعی (محصولات کشاورزی، منابع انرژی، فلز و…) یا یک دارایی مالی (سهام، اوراق قرضه، وام، ارز و…) باشد.

مواردی که می‌توانند به عنوان دارایی پایه مورد استفاده قرار گیرند شامل: کالا، ارز‌ها، نرخ بهره، سهام، انرژی، وام‌ها، اعتبارات مشخص و… هستند که در بازار‌های جهانی مربوطه داد‌و‌ستد می‌شوند. در معاملاتی بر این پایه، اصل دارایی جا‌به‌جا نمی‌شود؛ بلکه تغییرات قیمت، ناشی از نوسانات قیمت دارایی پایه خواهد بود.

در قرار‌داد مشتقه، طرفین قرار‌داد می‌پذیرند که هر‌یک، کاری که توافق شده را در آینده و در زمان مشخص انجام دهند.

سرعت نقد‌شوندگی در این دست معاملات، بیشتر است و در عین حال، هزینه‌ی کمتری در بازار ایجاد می‌کند. ابزار‌های مشتقه در انتقال ریسک بازار و کاهش هزینه‌های تأمین مالی مؤثر است و همین امر، باعث افزایش بازده دارایی می‌شود.

دلایل استفاده از ابزار‌های مشتقه

در واقع، مشتقات به معنای توافق بین طرفین و مشروط بر خروج دارایی پایه در آینده‌ای مشخص است. برای استفاده از این ابزار مالی دلایل متعددی موجود است. با به کار گیری ابزار مشتقه، یک اهرم شکل می‌گیرد. به گونه‌ای که تفاوت کوچکی در روند قیمت یا ارزش دارایی پایه، می‌تواند تغییری قابل توجهی در ارزش اوراق مشتقه ایجاد کند.

در صورتی که ارزش اوراق مشتقه طبق انتظار افراد رشد کند، امکان دستیابی به سود را برای سرمایه‌گذاران فراهم می‌کند. همان طور که گفته شد، با استفاده از ابزار‌های مشتقه می‌توان خطر دارایی پایه را پوشش داده و کم کرد. از طرف دیگر، در موقعیت‌هایی که ارزش مشتقات به اتفاق یا شرایط خاصی وابسته باشد، اختیاراتی برای طرفین ایجاد می‌شود.

انواع ابزار‌های مشتقه

بورسینس: برای دسته‌بندی بازار‌های مشتقه به مواردی مانند ارتباط بین دارایی پایه و ابزار مشتقه، نوع دارایی پایه (ارزی، سرمایه و نرخ بهره) و شرایط بازاری که معامله در آن صورت می‌گیرد (بورس یا خارج از بورس) توجه می‌شود.

ابزار‌های مشتقه را می‌توان با توجه به نوع دارایی پایه به دو دسته‌ی مالی (هر‌گونه ابزار مالی، ارز، شاخص، سهام، نرخ سود، اوراق بهره و…) و کالایی (کالا یا شاخصی بر حسب کالا) تقسیم کرد.

معمول‌ترین دسته‌بندی ابزار‌های مشتقه شامل قرار‌داد‌های سواپ‌ (Swap)، قرار‌داد‌های آتی (Future Contract)، قرار‌داد‌های اختیار معاملات (Options) و پیمان آتی (Forward Contract) است.

1. قرار‌داد‌های سوآپ (Swap):

یکی از انواع ابزار مشتقه، قرار‌داد سوآپ است. سوآپ در دنیای اقتصاد به معنای توافق طرفین برای معاوضه جریان نقدی در آینده است.

قرار‌داد‌های سوآپ از مجموعه‌ای از جریان‌های نقدی ایجاد می‌شود. در سوآپ، به جای یک پرداخت، مجموعه‌ای از پرداخت‌ها صورت می‌گیرد. سوآپ بر پایه‌ی ارزش خالص فعلی جریان‌های نقدی آتی با ارزش بازاری مشخصی است که در طول دوره‌ی قرار‌داد سوآپ قابل محاسبه است.

عواید حاصل از قرار‌داد سوآپ، به نوع بازار مالی مورد معامله بستگی دارد. به بیانی دیگر، سوآپ، حالت کلی پیمان‌های آتی است که در ادامه توضیح خواهیم داد. توجه داشته باشید که قرار‌داد‌های سوآپ زمان انقضا یا خاتمه دارند. اجزای یک قرار‌داد سوآپ:

• پورتفوی یا سبد خرید سهام
• فروشنده‌ی سوآپ یا خریدار حمایت
• خریدار سوآپ یا فروشنده‌ی حمایت یا سرمایه‌گذار
• شخص مرجع
• صرف سوآپ

2. قرار‌داد‌های آتی (Future Contract):

به قرار‌داد‌هایی که فروشنده موظف است در زمان مشخصی مقدار معینی از کالا‌ی توافق شده را به همان قیمتی که در هنگام عقد قرار‌داد ذکر کرده، بفروشد. طرف دیگر معامله نیز موظف به خریداری کالا‌ی توافق شده در زمان مشخص و به همان قیمت خواهد بود.

به بیانی دیگر، توافق‌نامه‌ای که خرید و فروش یک دارایی را در آینده (تاریخ مشخص) و با قیمت مقرر شده تضمین می‌کند، قرار‌داد آتی خوانده می‌شود. قرار‌داد‌های آتی نیز مانند قرار‌داد‌های مشتقه، بر حسب نوع دارایی پایه به دو گروه مالی و کالا تقسیم می‌شوند.

3. قرار‌داد‌های اختیار معامله (Options):

قرار‌داد‌های اختیار معامله به قرار‌داد‌های دو‌طرفه‌ای گفته می‌شود که طی آن، خریدار قرار‌داد، حق دارد که مقدار مشخصی از دارایی ذکر شده در قرار‌داد‌ را با نرخی مشخص در زمانی معین بخرد یا به فروش بگذارد. این قرار‌داد نیز در آینده عملی می‌شود. یعنی خریدار و فروشنده، توافق می‌کنند که در آینده معامله‌ای انجام دهند.

با این قرار‌داد، خریدار اختیار (نه الزام، اجبار یا تعهد) پیدا می‌کند که در برابر پرداخت معینی، حق خرید یا فروش دارایی مشخص شده در قرار‌داد را در زمان تعیین شده و با قیمت مذکور داشته باشد.

4. قرار‌داد‌های پیمان آتی (Forward Contract):

در اصل، هر معامله‌ای که تعهد طرفین قرار‌داد برای خرید یا فروش یک دارایی در آینده را به ارمغان آورد، قرار‌داد آتی خوانده می‌شود. در این قرار‌داد خریدار و فروشنده ملزم به خرید یا فروش دارایی مشخص، در زمانی معین در آینده و با قیمتی توافقی هستند. به قیمتی که طرفین در معامله بر سر آن توافق می‌کنند، قیمت تحویل گفته می‌شود.

مزایای مشتقات

استفاده از ابزار‌های مشتقه مزایای بسیاری در اقتصاد جهانی دارد.

با به کارگیری ابزار‌های مشتقه می‌توان اثر رکود‌های اقتصادی را کاهش داد.

همچنین این ابزار‌ها، ریسک در خرید و فروش را کم می‌کنند. در نتیجه، برخی سود کسب کرده و برخی متحمل زیان می‌شوند. به این صورت، در نظام افتصادی تعادل بر‌قرار می‌شود. خرید و فروش ابزار‌های مشتقه، در بازار‌های مالی، بسیار مرسوم است و بسیاری از نهاد‌ها از این طریق سود قابل توجهی کسب کرده‌اند.

این اصطلاح در واژه‌نامه جامع بورسینس منتشر شده است.سایر اصطلاحات و واژه‌های اقتصادی و مالی را ببینید .

قصد شروع سرمایه‌گذاری در بورس را بازار مشتقات دارید؟ اولین قدم این است که افتتاح حساب رایگان را در یکی از کارگزاری‌ها انجام دهید:

برای سرمایه‌گذاری و معامله موفق، نیاز به آموزش دارید. خدمات آموزشی زیر از طریق کارگزاری آگاه ارائه می‌شود:

سه اشتباه رایج معامله‌ گران مشتقات رمزارز

در این مقاله به بررسی سه اشتباهی می‌پردازیم که هر معامله‌گر قراردادهای مشتقه ممکن است انجام دهد. برای توضیح بیشتر، پیش از خواندن مقاله نگاهی به معنی عبارات کلیدی این حوزه می‌اندازیم و سپس سه اشتباه رایج در معاملات مشتقات رمزارزها را با هم مرور خواهیم کرد. برای خواندن مطالب بیشتر در خصوص معاملات رمزارزها با کوین نیک همراه باشید.

واژگان و عبارات کلیدی

• اهرم (leverage): توانایی ریسک بیشتر معامله‌گر که معمولا به شکل سپرده وثیقه‌دار تعریف می‌شود (مثلا پذیرفتن ریسک ۱۰ بیت کوینی با فقط یک بیت کوین سپرده برابر می‌شود با اهرم ۱۰ برابری)
• نقدینگی (liquidity): تعیین‌کننده اینکه بدون در نظر گرفتن قیمت کلی بازار، تا چه اندازه راحت می‌توان یک سفارش به قیمت بازار انجام داد.
• سفارش به قیمت بازار (market orders): سفارشی که بدون درنظرگرفتن قیمت و با کنار زدن سفارش‌های محدود (limit order) قصد دارد سریع‌تر انجام شود. معامله‌گران از این نوع سفارش زمانی استفاده می‌کنند که انجام فوری سفارش اولویت اصلی باشد.
• بهره باز (open interest): تعداد کل قراردادهای مشتقه برجسته به عنوان پوزیشن‌های باز، که اغلب به عنوان یک اندیکاتور برای سنجش تمایل سوداگرانه معامله‌گران استفاده می‌شود.
• بازشدن/بسته‌شدن (open/close): قیمتی که بازار رمزارز در یک بازه زمانی خاص با آن آغاز می‌شود قیمت بازشدن نام دارد؛ مثلا، قیمت بازشدن در یک روز. قیمتی که در یک بازه زمانی خاص بازار رمزارز با آن تمام می‌شود قیمت بسته‌شدن نام دارد؛ مثلا، قیمت بسته‌شدن در پایان یک روز. البته در نظر داشته باشید که این عبارات بیشتر در بازارهای مالی سنتی کاربرد دارند زیرا معاملات بازار سهام بازار مشتقات و بورس در ساعات معینی از روز انجام می‌شود.
• سواپ دائمی (perpetual swap): نوعی از معامله مشتقه؛ در واقع، نوعی معامله آتی که تاریخ سررسید ندارد.
• سفارش‌گذار/سفارش بردار (maker/taker): سفارش بردار (taker) به کسی گفته می‌شود که سفارشی به قیمت بازار قرار داده و فورا انجام می‌شود. سفارش‌گذار (maker) به کسی گفته می‌شود که سفارشی قرار می‌دهد که با سفارش‌های موجود فورا هماهنگ بازار مشتقات نمی‌شود؛ این سفارش وارد دفتر سفارشات می‌شود.

جذابیت معامله مشتقات

معاملات مشتقات طرفداران بسیاری در دنیای رمزارز پیدا کرده‌اند. طبق آمار پایانه اطلاعاتی بازارهای مشتقات رمزارز Skew Analytics (skew.com)، بهره باز معاملات سواپ و معاملات آتی بیت کوین، که در آغاز سال ۲۰۱۹ یک میلیارد دلار بود، از ابتدای سال ۲۰۲۰ تاکنون از ۴ میلیارد دلار تجاوز کرده است.

جذابیت اهرم بالا (تا ۱۲۵ برابر)، کمیسیون کم، نقدینگی بالا، و نوسانات بازارهای رمزارز باعث افزایش علاقه به معامله مشتقات، خصوصا معامله سواپ دائمی بیت کوین شده است. این ابزار مالی، که به منظور تقلید از حرکات قیمت شاخص بیت کوین/دلار طراحی شده است، اکنون توسط بیشتر صرافی‌های رمزارز ارائه می‌شود.

با این حال، معامله‌گران رمزارزی که مشتاق هستند وارد صحنه شوند و یک‌شبه سرمایه خود را دوبرابر کنند، به برخی ویژگی‌های معاملات سواپ دائمی که آن را از معاملات مارجین متمایز می‌کند توجه نمی‌کنند. در این بخش به سه اشتباه رایج که به هنگام انجام معاملات سواپ دائمی باید از آن‌ها اجتناب کنید اشاره می‌کنیم!

۱. بیش از اندازه از اهرم استفاده نکنید.

بیشتر صرافی‌های معاملات مشتقه رمزارز به شما اجازه می‌دهند تا به اهرم مالی ۱۰۰ برابری دسترسی داشته باشید. این یعنی برای هر یک بیت کوین سپرده، می‌توانید تا ۱۰۰ بیت کوین در پوزیشن باز خود داشته باشید. گرچه توانایی دوبرابرکردن سرمایه‌‌تان در یک حرکت کوچک یک درصدی در قیمت‌های بیت کوین (بیت کوین به طور متوسط حدود ۴ درصد در روز حرکت می‌کند) واقعا جذاب به نظر می‌رسد، اما طرف دیگر جریان را هم در نظر داشته باشید. به همین راحتی، شما ممکن است کل سرمایه خود را در حرکت قیمتی کوچکتر از یک درصد از دست بدهید.

با افزایش اهرم معامله، «فضای تنفس» برای معامله نیز افزایش پیدا می‌کند. این فضای تنفس از طریق فرمول زیر به دست می‌آید:

فاصله از قیمت انحلال معامله = (یک تقسیم بر اهرم استفاده شده) %

هر چه اهرمی که استفاده می‌کنید بیشتر باشد، قیمت انحلال معامله شما نزدیکتر می‌شود. اگر از اهرم ۱۰۰ برابری استفاده کنید، قیمت انحلال معامله فقط یک درصد فاصله خواهد بازار مشتقات داشت. اگر از یک اهرم محافظه‌کارانه‌تر ۵ برابری استفاده کنید، قیمت انحلال معامله ۲۵ درصد فاصله خواهد داشت.

با توجه به نوسان بازار رمزارزها، همیشه مطمئن باشید که بیش از اندازه از اهرم استفاده نکرده‌اید. در غیر این صورت، پیش از اینکه به هدف معامله خود برسید مجبور هستید از آن بیرون بروید. اهرم پیشنهادی ما برای اغلب معامله‌گران نوسان‌گیر ۵ برابر و کمتر از آن است زیرا هدف شما افزایش سرمایه از طریق جهش‌های بزرگ احتمالی در بازارها است (که در فضای رمزارزها زیاد اتفاق می‌افتد).

۲. از قیمت انحلال معامله خود به عنوان حدضرر استفاده نکنید.

بیشتر صرافی‌های معاملات مشتقه برای مدیریت ریسک‌های پوزیشن معامله‌گران از دو قیمت متفاوت استفاده می‌کنند: قیمت انحلال معامله (liquidation price) و قیمت ورشکستگی (bankruptcy price). دلیل این تفاوت قیمت صرفا برای مدیریت ریسک از سوی صرافی است. هنگامی که معامله‌گران از مقادیر زیاد اهرم در بازارهایی با نوسانات شدید استفاده می‌کنند، ممکن است مواردی پیش بیاید که کنترل اوضاع از دست معامله‌گر خارج شده و پورتفوی او دچار ورشکستگی شود. این یعنی معامله‌گر بازنده اکنون پول بیشتری نسبت به وثیقه خود از دست داده و کسی باید باشد که پول معامله‌گر برنده را بپردازد.

به منظور اطمینان از پرداخت کلیه معاملات برنده، بیشتر صرافی‌ها صندوق بیمه‌ای دارند که پرداخت پول معامله‌گران برنده را تضمین می‌کند. و برای اطمینان از اینکه این صندوق بیمه به اندازه کافی سرمایه دارد، بعضی از صرافی‌ها، پیش از رسیدن به قیمت ورشکستگی، پوزیشن را مجبور می‌کنند تا در شرایط بستن و انحلال معامله قرار بگیرد. مابه‌تفاوت این دو قیمت وارد صندوق بیمه می‌شود.

اگر اجازه دهید تا صرافی پوزیشن شما را منحل کند نسبت به موقعی که به جای بستن خودکار معامله از حد ضرر استفاده می‌کنید بیشتر ضرر می‌کنید. این تفاوت هنگامی که از اهرم بالا استفاده می‌کنید بسیار بزرگ می‌شود و یکی از بزرگترین اشتباهاتی است که هر معامله‌گر ممکن است انجام دهد.

جو اهرمی ۱۰۰ برابری برای معامله شاخص بیت کوین-دلار صرافی بیت‌مکس (BitMEX-XBTUSD) با قیمت ورودی ۱۰ هزار دلار قرار می‌دهد. برای این معامله پارامترهای ریسک به ترتیب زیر وجود دارند:

قیمت انحلال معامله: ۹,۹۵۱ دلار

قیمت ورشکستگی: ۹,۹۰۱ دلار

اگر بازار با قیمت ۹,۹۵۱ دلار معامله شود، پوزیشن جو به طور خودکار منحل می‌شود. با در نظر گرفتن قیمت اجرایی ۹,۹۰۱ دلار (قیمت ورشکستگی جو)، ما‌به‌تفاوت این دو قیمت (۵۰ دلار) وارد صندوق بیمه صرافی می‌شود.

خلاصه اینکه، هرگز از اهرم بالا استفاده نکنید و هرگز از قیمت انحلال معامله به عنوان حد ضرر خود استفاده نکنید. با قراردادن حد ضرر روی ۹,۹۶۰ دلار در مثال فوق می‌توانید ۵۰ دلار خود را نگه دارید و دیگر مجبور نیستید این پول را وارد صندوق انحلال معامله کنید.

۳. تا حد امکان از سفارش‌گذاری استفاده کنید.

اغلب صرافی‌های مشتقات برای تشویق نقدینگی تخفیف‌هایی برای سفارش‌گذارها (افرادی که از maker order استفاده می‌کنند) قرار می‌دهد. این سفارش‌ها برای انجام‌شدن باید کمی صبر کنند به جای اینکه فورا وارد بازار شوند.

درحالیکه اختلاف کمیسیون بین سفارش‌گذاری و سفارش‌برداری ممکن است ناچیز به نظر برسد (۰.۰۲۵ درصد تخفیف برای هزینه ۰.۰۷۵ درصدی)، این هزینه‌ها با گذشت زمان افزایش پیدا می‌کنند. تفاوت بین سفارش‌گذاری و سفارش‌برداری ۰.۱ درصد در هزینه‌ها است.

فرض کنید جو روزانه دو بیت کوین خرید و فروش می‌کند. تفاوت بین سفارش‌گذاری همه و سفارش‌برداری همه حجم به شرح زیر خواهد بود:

پس‌انداز روزانه: ۰.۱ درصد در ۲ بیت کوین = ۰.۰۰۲ بیت کوین

پس‌انداز ماهانه: ۰.۰۰۲ بیت کوین در ۳۰ روز = ۰.۰۶ بیت کوین

پس‌انداز سالانه: ۰.۰۶ بیت کوین در ۱۲ ماه = ۰.۷۲ بیت کوین

تفاوت بین سفارش‌گذاری و سفارش‌برداری ممکن است کوچک به نظر برسد. اما در طولانی مدت رقم بزرگی خواهد شد. علاوه بر این، این کار تمرینی در معاملات نوسان‌گیر برای خریدن با قیمت پایین و فروختن با قیمت بالا خواهد بود. پس چه بهتر که برای این کار دستمزد هم دریافت کنید!

معامله مشتقات کریپتو بزودی در کوین بیس

بزرگترین صرافی رمزارز آمریکا اعلام کرد که صرافی FairX را خریداری کرده است و قصد دارد در آینده معاملات مشتقه را به مشتریان آمریکایی آغاز کند.

FairX یک بورس مشتقات بازار قرارداد تعیین شده (DCM) است که توسط کمیسیون معاملات آتی کالا (CFTC) تنظیم می شود. علیرغم اینکه FairX در بازار نسبتاً جدید است، با راه اندازی در می ۲۰۲۱، مشارکت کارگزاری با پیشروان صنعت TD Ameritrade و E*Trade به همراه ۱۸ نفر دیگر را تضمین کرده است.

معاملات مشتقات به تجارت محصولات مختلف عجیب و غریب مرتبط با ارزش آتی دارایی های اساسی، به جای معامله خود دارایی ها اشاره دارد.

در اطلاعیه ای در ۱۳ ژانویه، کوین بیس برنامه های خود را برای راه اندازی معاملات مشتقات ارز دیجیتال برای مشتریان خود در ایالات متحده توضیح داد.

توییت بعدی این صرافی گفت که افزودن معاملات مشتقات به مجموعه محصولات آن در نهایت به نفع سرمایه گذاران در پلتفرم آن خواهد بود:

ایجاد یک بازار مشتقات شفاف، مشارکت بیشتر در اقتصاد کریپتو را برای سرمایه‌گذاران خرد و کلان به طور یکسان ممکن می‌کند.

بر اساس گزارش CoinGecko، مشتقات کریپتو در روز گذشته ۱۳۷ میلیارد دلار در حجم معاملات ۲۴ ساعته سودآوری داشته‌اند.

کوین بیس با بازار مشتقات توجه به اهمیت ایجاد و پرورش بازارهای مشتقات نقدی گفت: «توسعه بازار مشتقه شفاف یک نقطه عطف حیاتی برای هر طبقه دارایی است.»

برترین صرافی‌های مشتقات کریپتو شامل Binance، FTX، Bybit و OKEx هستند که همگی رقبای Coinbase در بازارهای نقدی هستند.

Coinbase با راه‌اندازی بازارهای مشتقات کریپتو، احتمالاً بلافاصله به یکی از صرافی‌های برتر در این دسته تبدیل شود، زیرا دارای ۵۶ میلیون کاربر فعال است که طبق آمار BusinessofApps، ۸.۸ میلیون نفر از آنها حداقل یک معامله در ماه انجام می‌دهند.

برای مشاهده به‌روز ترین و با کیفیت ترین اخبار روز ‌می‌توانید به وبلاگ ، اینستاگرام و یا تلگرام ارزینجا مراجعه فرمایید

انتشار اوراق اختیار معامله برای ۶ نماد متأثر از نرخ ارز

رئیس اداره بازار مشتقات فرابورس ایران از ایجاد نماد اوراق اختیار معامله با سررسید کوتاه‌مدت برای ۶ نماد متأثر از نرخ ارز، هم‌زمان با موضوع مربوط به‌ توافق برجام خبر داد و گفت: ۶ نماد معاملاتی «آریا»، «ریشمک»، «زاگرس»، «فگستر»، «فروی» و «شپاس» در این زمینه شناسایی شدند که از هفته آینده معاملات قراردادهای اختیار روی آن‌ها در بازار فرابورس آغاز خواهد شد.

به گزارش صدای بورس، سپیده رستمی‌نیا، رئیس اداره بازار مشتقات فرابورس با اعلام این خبر به اثر نوسان نرخ ارز در روند معاملات بازار سهام اشاره کرد و گفت: نرخ برابری دلار در میزان درآمدها و هزینه‌های برخی شرکت‌ها سهم قابل‌توجهی دارد، همچنین متغیرهای کلان بنیادی این شرکت‌ها تحت تأثیر میزان صادرات و واردات آن‌هاست.

به گفته وی بر اساس همین فاکتورها، وجود ابزار مشتقه در این‌گونه سهام باعث افزایش جذابیت برای تحلیلگران و فعالان این حوزه خواهد بود و امکان مدیریت بهتر ریسک را در اختیار آن‌ها قرار می‌دهد.

لازم به ذکر است در این راستا روز جاری در قدم اول اطلاعیه آغاز دوره معاملاتی قراردادهای اختیار خرید و فروش سهام شرکت‌های تولید و صادرات ریشمک با نماد «ریشمک» و شرکت پلیمر آریاساسول با نماد «آریا» در سررسید آذرماه ۱۴۰۱ در بازار ابزارهای مشتقه فرابورس ایران منتشر شد.

بازارهای مالی (Financial Markets) چه هستند؟

بازارهای مالی یکی از شاخص های اقتصادی مهم در جامعه می باشند که از آن به عنوان دماسنج اقتصاد یاد می شود. بازارهای مالی بازارهایی هستند که در ان افراد حقیقی و حقوقی می توانند به معامله سهام، اوراق قرضه، کالا و مشتقات مالی بپردازند. و قیمت کالا وسهام در این بازارها تابع عرضه و تقاضا می باشد. از دیگر ویژگی های این بازارها این است که هزینه معامله در بازارهای مالی به مراتب پایین تر از بازارهای فیزیکی می باشد.

مزایای بازارهای مالی

چگونگی حرکت سرمایه در بازارهای مالی

انواع بازارهای مالی از لحاظ دارایی

۱.بازارهای سرمایه(Capital markets)

۲.بازار پول(Money market):

بازار پول بازاری است برای داد و ستد پول و دیگر داراییهای مالی جانشین نزدیک پول (که سررسید کمتر از یکسال دارند) است. به بیان دیگر بازار پول، بازار ابزارهای مالی کوتاه‌مدت با سه ویژگی نقدشوندگی بالا، کم بودن ریسک عدم پرداخت، ارزش اسمی زیاد هستند. ابزارهای بازار پول شامل اوراق قرضه دولتی (اوراق بهادار کوتاه مدت با سه ماه، شش ماه یا یکسال)، پذیرش بانکی (دستور پرداخت مبلغی معین در تاریخی مشخص)، گواهی سپرده و اوراق تجاری (نوعی اوراق قرضه کوتاه مدت با سررسید ۲۷۰ روز یا کمتر) است. از مهمترین نهادهای این بازار می‌توان به بانک مرکزی، واسطه‌های مالی، شرکت‌های تجاری، دولت و مؤسسات دولتی، صندوق‌های سرمایه گذاری، کارگزاری‌ها و معامله‌گران اشاره نمود.

یک بازار سازمان یافته است، که کالاهای مختلف مانند گندم، ذرت، شکر، قهوه، غلات و همچنین فلزات با ارزش در آن معامله می‌شوند. قسمت عمده معاملات در این بورس به منظور خرید، فروش و تحویل در آینده صورت می‌گیرد. از جمله این بازارها می‌توان به بازار تجارتی شیکاگو و بورس فلزات لندن اشاره نمود.

بازار آینده یا معاملات آتی، یک مرکز مالی برای انجام قراردادهای آتی استاندارد می‌باشد، که توافق نامه‌ای است قانونی، دارای حد و مرز معین، برای خرید یا فروش یک کالای اقتصادی یا ابزار مالی، برای زمانی در آینده، با قیمتی توافق شده، هنگام انجام معاملات.

برای مقابله با ریسک در بازارهای سرمایه، ابزار مشتقه از اواخر دهه هشتاد میلادی به وجود امده اند. و اطلاق مشتق به این ابزارها به ان دلیل است که ارزش این اوراق بر اساس ارزش اوراق و دارای دیگر تعیین می گردد. و معامله گران برانند که با پذیرش هزینه اندک، از ریسک نوسان زیاد قیمت اجتناب کرده و ان را به سایر سرمایه گذاران منتقل نمایند. در بازار مالی دنیا بیشتر سرمایه گذاران خرد از ابزارهای مشتقه مرتبط با سهام یا شاخص استفاده می نمایند تا بتوانند بازده معقولی کسب نمایند در حالی که صندوق های سرمایه گذاری از ابزار مشتقه جهت مدیریت ریسک دارایهای خود استفاده وسیعتری دارند. که سواپها، قراردادهای آتی، اختیار معامله (Options) و پیمان آتی از ابزارهای بازار مشتقات هستند.

۷.بازار نقدی (Spot market)

۸.بازار بین‌الملی اینتربانک (Interbanks market)

بازار بین بانکی در سیستم جهانی می باشد که در ان بانک و موسسات مالی معاملات ارزی را با یکدیگر انجام می دهند.