مثالی برای محاسبه حجم مبنا

مثالی برای محاسبه حجم مبنا

اگر بازار بورس را برای سرمایه‌گذاری انتخاب کرده‌اید، نیاز است که ابتدا با آموزش بورس و اصطلاحات پرکاربرد در آن آشنا شوید و سپس بتوانید توانایی تحلیل داشته باشید. سرمایه‌گذاری در بورس بدون داشتن دانش و آگاهی کافی منجر به زیان سرمایه‌گذاران خواهد شد.

در این مقاله قصد داریم به افزایش آگاهی سرمایه‌گذاران مبتدی کمک کنیم. بدین منظور به بررسی بعضی از قوانین و مقررات و برخی اصطلاحات مهم می‌پردازیم.

بازار بورس

بازار بورس یکی از زیر مجموعه‌های بازار سرمایه است و جزو دسته‌بندی بازارهای مالی قرار می‌گیرد. ارائه سهام و یا اوراق در بازار بورس یکی از روش‌هایی است که به وسیله آن شرکت‌ها به تأمین مالی می‌پردازند.

برخی تصور می‌کنند که فقط سهام شرکت‌ها در این بازار مبادله می‌شود در صورتی که در این بازار انواع اوراق، صندوق‌های سرمایه‌گذاری و . نیز خرید و فروش می‌شوند.

تفاوت بازار بورس و فرابورس

قوانین برای شرکت‌هایی که تمایل دارند سهام خود را در فرابورس عرضه کنند آسان‌تر است. در حالی که برای ورود به بورس قوانین سخت‌گیرانه‌تری برای شرکت‌ها و جود دارد.

تفاوت دیگر در دامنه نوسان سهم‌های این دو بازار است.

تفاوت بعدی هم در حجم مبنای سهم‌های موجود در این بازارهاست. بازار فرابورس به سه بازار تقسیم می‌شود:

• بازار پایه زرد
• بازار پایه نارنجی
• بازار پایه قرمز

در حال حاضر دامنه نوسان در تابلو زرد 3 درصد، در تابلو نارنجی 2 درصد و در تابلو قرمز 1 درصد است.

ساعت كاري بازار بورس

بازار بورس تهران در روزهاى شنبه تا چهارشنبه از ساعات ٩ تا ١٢:30 ظهر براى خريد و فروش سهام باز بوده و در اين زمان فعالان بازار به خريد و فروش سهام مى‌پردازند.

از ساعت 8:30 تا 9 که به آن زمان پیش گشایش می‌گویند هم متقاضیان می‌توانند سفارش خود را ثبت کنند اما در این زمان معامله‌ای صورت نمی‌پذیرد. ذکر این نکته ضروری است که در روزهای تعطیلات رسمی نیز بازار بورس بسته است.

نماد شرکت‌های بورسی

در واقع نماد هر شرکت در بازار بورس مانند یک کدی است که به منظور شناسایی این شرکت‌ها و راحتی کار برایشان در نظر گرفته شده است. معمولاً حرف اول هر نماد از حرف اول گروه مربوطه به صنعتی که شرکت در آن جای می‌گیرد تشکیل می‌شود و حروف بعدی هم تمام یا بخشی از نام آن شرکت را در خود دارد.

به عنوان مثال نماد شرکت کاشی پارس در بازار بورس که در دسته کاشی و سرامیک جای می‌گیرد، کپارس است.

البته نماد برخی از شرکت‌ها از قانون بالا تبعیت نمی‌کند. برای مشاهده تمامی نمادها به همراه دسته‌بندی آن‌ها می‌توانید به سایت tsetmc.com مراجعه کنید.

سرمایه لازم برای ورود به بازار بورس چقدر است؟

حداقل سرمایه لازم برای ورود به بازار بورس 500 هزار تومان است. در حقیقت سرمایه‌گذار نمی‌تواند سفارشی را با قیمت کل کمتر از 500 هزار تومان ثبت کند.

عرضه و تقاضا

مكانيزم خريد و فروش در بازار بورس به اين شكل است كه عده‌اى به عنوان خريدار با قيمت‌هاى مختلف درخواست خريد مى‌دهند و افرادى هم به عنوان فروشنده با قيمت‌هاى مختلف درخواست فروش مى‌دهند (توجه به این نکته الزامی است که حداقل قیمتی که فروشندگان و خریداران برای سهم‌های موجود در بازار بورس می‌توانند ثبت کنند منفی پنج درصد قیمت پایانی روز قبل سهم است و بیشترین قیمت هم مثبت پنج درصد قیمت پایانی روز قبل).

در اين ميان زمانى كه قيمت‌هاى خريد و فروش با يكديگر برابر شوند، معامله انجام مى‌شود.

در سمت خریدار سفارشات از بالاترین قیمت و در سمت فروشندگان سفارشات از پایین‌ترین قیمت مرتب می‌شوند. در واقع اولویت به این ترتیب است که سمت خریداران بالاترین قیمت در اول صف قرار می‌گیرد و در سمت فروشندگان پایین‌ترین قیمت در ابتدای صف قرار می‌گیرد.

اگر در هر سمتی قیمت‌ها برابر باشد، اولویت با کدی است که زودتر سفارشش را ثبت کرده باشد،در جدول زیرمعاملات یک سهم به صورت فرضی آورده شده است.

در اين جدول كه در اغلب سايت‌هاى مربوط به گزارش لحظه به لحظه بورس با آن روبرو مى‌شويم با اصطلاحات تعداد، حجم و قيمت مواجه مى‌شويم.

• تعداد: برابر است با تعداد افرادى كه اقدام به خريد يا فروش سهم خود كرده‌اند كه در اين جدول در همه موارد برابر يك است.
• حجم: برابر است با تعداد سهمی كه در يك قيمت مشخص به خريد يا فروش گذاشته شده است. مثلاً در اين نمونه در قسمت مثالی برای محاسبه حجم مبنا مثالی برای محاسبه حجم مبنا فروش يك نفر تعداد پنج هزار سهم را با قيمت ١٦٠ تومان به فروش گذاشته است.

ميزان تغييرات قيمت روزانه سهام

هر سهم، در بازار بورس، در يك روز مى‌تواند به ميزان 5 درصد مثبت و 5 درصد منفى نسبت به قیمت پایانی روز معاملاتی قبل تغيير كند. در ابتداى هر روز قيمت سهم با توجه به تغييرات قيمت‌هاى ديروز تعيين شده است يعنى قيمت شروع يك سهم در روز برابر با قيمت پايانى سهم در روز گذشته آن است (که اصلاحاٌ قیمت صفر تایلو فردا گفته می‌شود).

لذا همان‌طور که گفته شد در بازار بورس تنها تقاضاها و عرضه‌هايى مجازند و به معامله تبديل می‌شوند كه در دامنه 5 درصد مثبت و منفى اين قيمت ابتداى روز باشند. در غير این صورت معامله انجام نخواهد شد.

• براى مثال اگر قيمت پايانى سهم در روز گذشته برابر با ١٠٠ تومان باشد، در روز جديد تمامى معاملات بايد مابين 95 تومان تا ١٠5 تومان باشند تا براى انجام شدن مجاز باشد. در واقع اگر كسى در اين روز به ميزانى كمتر از 95 تومان يا بيشتر از 105 تومان درخواست خريد يا فروش صادر كند، چنين درخواستى در اين روز به هيچ وجه انجام نمى‌شود.
• استثنائاتی هم برای این قانون وجود دارد. مثل بازگشایی سهم پس از برخی مجامع.

حجم مبنا و حداكثر و حداقل قيمت در بازار بورس

حجم مبنا چیست؟

براى اينكه قيمت پايانى يك سهم به ميزان حداقل يا حداكثر قيمت يك روز برسد تنها ميانگين وزنى در آن تأثیرگذار نبوده و بايد سهم به ميزان حجم مبنا در آن روز معامله شده باشد.

در سال ٨٢ با توجه به افزايش شديد قيمت سهام مديريت بورس تصميم گرفت تا مانع از تغييرات مصنوعی قيمت‌ها شود. لذا كارشناسان روش حجم مبنا را براى اين مشكل انتخاب كردند.

حجم مبنا

حجم مبنا برابر است با تعداد اوراق بهادارى كه بايد در يك روز در بازار بورس معامله شود تا كل درصد تغيير قيمت آن روز در تعيين قيمت روز بعد ملاك باشد. ميزان حجم مبنا هم اكنون برابر با هشت ده هزارم تعداد سهام شركت است.

در واقع اگر ميزان معاملات كمتر از حجم مبنا باشد ميزان تغيير قيمت نسبت به روز قبل با استفاده از يك ضريب، كمتر از ميزان محاسبه شده مى‌شود.

برای درک بهتر حجم مبنا بهتر است ابتدا با دومفهوم زیر آشنا شویم:

قیمت آخرین معامله:

به آخرین قیمتی که سهام یک شرکت در یک روز بین خریدار و فروشنده در بازار بورس معامله می‌شود، قیمت آخرین معامله گفته می‌شود.

قیمت پایانی:

به میانگین وزنی قیمت سهام شرکت با در نظر گرفتن حجم مبنا، قیمت پایانی گفته می‌شود.

قیمت پایانی هر روز مبنای نوسانات قیمت روز بعد معاملاتی قرار می‌گیرد. مثلاً اگر قیمت پایانی روز دوشنبه 100 ریال باشد، بازه مجاز نوسان قیمت در روز معاملاتی بعد یعنی سه‌شنبه بین مثبت 5 درصد (105 ریال) و منفی 5 درصد قیمت پایانی روز معاملاتی گذشته (95 ریال) خواهد بود.

اکنون می‌توانیم بگوییم حجم مبنا حداقل تعداد برگه سهمی است که باید در یک روز معاملاتی روی یک قیمت دادوستد شود تا قیمت پایانی به قیمت معامله‌‌شده برسد. در صورتی که تعداد سهام معامله‌شده در طول روز کمتر از حجم مبنا باشد، به همان نسبت درصد نوسان قیمت آن سهم نیز کاهش خواهد یافت.

محاسبه حجم مبنا در روش جدید چگونه خواهد بود؟

فرمول جدید از دو بخش تشکیل شده است. ابتدا به صورت زیر ارزش مبنا محاسبه می‌شود:

قیمت پایانی سهم در آخرین روز معاملاتی هفته× 0.0004× تعداد سهام شرکت

باید درنظر داشت که در قانون جدید برای بازارهای اول و دوم بورس حداقل ارزش مبنا 50 میلیارد ریال و حداکثر حجم مبنا برای شرکت‌های با بیشتر از 20 هزار میلیارد ریال و بالاتر معادل 120 میلیارد ریال است و برای شرکت‌های با سرمایه کمتر از 20 هزار میلیارد ریال معادل 100 میلیارد ریال است (برای بررسی کامل‌تر این مطلب می‌توانید خبر تغییر حجم مبنا در مصوبه جدید را مطالعه نمایید).

اگر ارزش محاسبه شده در فرمول بالا از حداقل مقدار مربوطه کمتر باشد، همان مقدار حداقل در نظر گرفته می‌شود؛ اما اگر عدد به دست آمده بین میزان حداقلی و حداکثری باشد، خود مقدار به دست آمده در نظر گرفته می‌شود.

در مرحله آخر این مقدار را باید تقسیم بر قیمت سهم در آخرین روز معاملاتی هفته کرد. در نهایت عدد حاصل شده حجم مبنا قرار می‌گیرد.

صف خريد و فروش در بازار بورس

يكى از اصطلاحاتى كه هنگام خريد و فروش سهام در بازار بورس گاهی اوقات با آن روبرو می‌شويم ايجاد صف‌هاى خريد يا فروش است.

• صف خريد: هنگامى صف خرید در بازار بورس ايجاد می‌شود كه براى مثال تعداد زيادى از افراد به خريد يك سهم در بيشترين قيمت آن اقدام می‌کنند اما فروشنده‌ای وجود ندارد يا تعداد فروشنده‌ها نسبت به خريداران بسيار كمتر است.
• صف فروش: صف فروش هنگامى ايجاد می‌شود كه تعداد زيادى از افراد به فروش يك سهم در كمترين قيمت آن اقدام می‌کنند اما خريدارى وجود ندارد يا تعداد خريداران نسبت به فروشندگان بسيار كمتر است.

گره معاملاتی

نماد معاملاتی به رغم برخورداری از صف خرید یا صف فروش در پایان جلسه معاملاتی حداقل معادل یک برابر حجم مبنا برای شرکت‌هایی با ۳ میلیارد سهم و بیشتر و دو برابر حجم مبنا برای سایر شرکت‌ها، به علت مقارن نبودن قیمت‌های درخواست خرید و فروش، حداقل به مدت ۵ جلسه معاملاتی متوالی مورد معامله قرار نگیرد یا متوسط معاملات روزانه آن در این دوره (به استثنای معاملات در بازار معاملات عمده)، کمتر از ۵ درصد حجم مبنا باشد.

کلیه معاملات یک نماد معاملاتی در ۵ جلسه معاملاتی متوالی در سقف یا کف دامنه نوسان روزانه قیمت باشد.

نمادهای معاملاتی که تحت این شرایط مشمول دستورالعمل رفع گره معاملاتی می‌شوند، در ابتدای روز معاملاتی بعد و در مرحله گشایش با دو برابر دامنه نوسان روزانه قیمت عادی آن نماد انجام و سپس در حراج پیوسته، معاملات در دامنه نوسان روزانه قیمت انجام می‌شوند.

لازم به ذکر است قیمت مرجع در دوره حراج پیوسته، قیمت کشف شده از طریق حراج ناپیوسته است.

این مورد گرچه ممکن است اتفاق بیفتد اما با مشکلاتی مواجه است که احتمال آن را کم می‌کند. از جمله اینکه ناظر بازار می‌تواند با توجه به نسبت p/e سهم و یا در نظر گرفتن معاملات مشکوک و صف ساختگی، نماد را شامل گره معاملاتی نماید.

مجامع شرکت‌ها

مجامع شرکت‌ها گردهمایی‌هایی است که با حضور سهامداران شرکت‌ها برگزار می‌شود. مجامع ممکن است به دلایل متفاوتی باشند. سه مجمع اصلی که شرکت‌ها برگزار می‌کنند عبارت‌اند از:

• مجمع عادی سالیانه
• مجمع عمومی عادی به‌صورت فوق‌العاده
• مجمع عمومی به‌صورت فوق‌العاده

مجمع عادی سالیانه:

در مجمع عادی سالیانه که در انتهای سال مالی شرکت‌ها برگزار می‌شود به بررسی عملکرد یک‌ساله شرکت پرداخته‌می‌شود. مجمع عمومی عادی به‌صورت فوق‌العاده مجمعی است که عموماً برای تغییر مثالی برای محاسبه حجم مبنا در اعضای هیئت مدیره برگزار می‌شود. در مجمع عمومی به‌صورت فوق‌العاده عموماً در خصوص افزایش سرمایه، کاهش سرمایه و یا انحلال شرکت برگزار می‌شود.

افزایش سرمایه

افزایش سرمایه راهی است برای ورود سرمایه جدید به شرکت‌ها و یا بهبود ساختار مالی شرکت‌ها. شرکت‌ها با توجه به اهدافی که در پیش دارند ممکن است که یکی از روش‌های افزایش سرمایه را انتخاب کنند.

تصمیم‌گیری راجع به افزایش سرمایه یا نوع آن در مجامع عمومی فوق‌العاده شرکت‌ها اتفاق می‌افتد و سهامداران در این مجامع به افزایش سرمایه‌ها رأی می‌دهند.

حضور در هر کدام از این افزایش سرمایه‌ها ممکن است عواقب و یا منافعی برای سهامداران داشته باشد؛ بنابراین آشنایی با انواع روش‌های افزایش سرمایه اهمیت بسیاری دارد.

جمع‌بندی

از مهم‌ترین نکاتی که باید دقت و مطالعه کامل روی آن صورت گیرد، قوانین، مقررات و اصطلاحات رایج بازار بورس با اهمیت است. در این مقاله سعی شد که به برخی از این قوانین و اصطلاحات اشاره شود. پیشنهاد ما این است تا زمانی که به آگاهی کامل راجع به قوانین بورس دست نیافتید، سرمایه خود را وارد این بازار نکنید.

سایت تخصصی حسابداران خبره ایران

حجم مبنا چیست ؟ و نحوه محاسبه قیمت ها در بورس

حجم مبنا چیست ؟

حجم مبنا حداقل تعداد برگه سهامی است که باید مورد معامله قرار گیرد تا سهم در پایان روز در قیمتی به ثبت برسد. حجم مبنا برای کنترل رشد بی رویه قیمت سهام در سال 1382تصویب شد. براین اساس درابتدای این قانون ودرسال82اساس براین بود که 15% از سهام کل یک شرکت طی یکسال مورد معامله قرار گیرد و روزهای کاری سال250روز فرض شده بود که بر آن اساس حجم مبنای روزانه یک سهم 0006/0 تعداد کل سهام شرکت میشد.اما از ابتدای سال1383این قانون تغییر کرد و از15درصد به 20% افزایش یافت و حجم معاملات روزانه به 0008/0 کل سهام شرکت افزایش یافت.

برای درک بهتر مثالی از حجم مبنا می زنیم:

فرض کنید سرمایه شرکتی 2میلیارد تومان است.(تعداد سهام این شرکت برابر با 20 میلیون برگه سهم به ارزش اسمی 100تومان است).در این حالت حجم مبنای این شرکت به شکل زیر محاسبه میشود:

16000=۰.۰۰۰۸*20000000

حال فرض میکنیم قیمت روز قبل این سهم2000ریال بوده و امروز معاملات زیر برای سهم اتفاق افتاده است :

ساعت9: 4000 برگه به قیمت1990 ریال

ساعت10: 1000 برگه سهم به قیمت2020 ریال

ساعت11: 2000 برگه سهم به قیمت2030 ریال

ساعت12: 3000 برگه سهم به قیمت2040 ریال

برای محاسبه قیمت پایانی ابتدا میانگین وزنی می گیریم یعنی می گوییم:

7960000=1990*4000

2020000=2020*1000

4060000=2030*2000

6120000=2040*3000

و بعد

20160000=6120000+4060000+2020000+7960000

که برابر کل ارزش معاملات آن سهم می باشد حال برای گرفتن میانگین آنرا تقسیم بر کل تعداد برگه سهام مورد معامله قرارگرفته می کنیم:

2016=10000/20160000

پس میانگین قیمت مورد معامله امروز2016 ریال بوده اگر تعداد برگه مورد معامله به حد نصاب می رسید(از حجم مبنا بیشتر می شد) این قیمت به عنوان قیمت پایانی مورد قبول بود اما چون تعداد برگه سهام مورد معامله قرار گرفته ده هزار تا و حجم مبنای سهم شانزده هزار برگه می باشد پس از تناسب استفاده می کنیم.

اگر 16000برگه مورد معامله قرار می گرفت قیمت سهام 16 ریال رشد می کرد در حالی که 10000 برگه مورد معامله قرار گرفته قیمت چقدر رشد می کند؟

۱۶۰۰۰ ۱۰۰۰۰

ــــــــــــ = ـــــــــــــ

16 X

از تناسب بالا X بدست می آید 10 ریال یعنی قیمت بسته شدن در پایان معاملات امروز برابر با 2010 ریال می شود.

آخرین اطلاعیه شرکت بورس در مورد حجم مبنا:

فعالان محترم بازار سرمایه استحضار دارند که در بازار رقابتی (کارا)، قیمت نتیجه تصمیم و اقدام گروه زیادی از خریداران و فروشندگان است و اجماع آنان را نشان می دهد. در بورس اوراق بهادار ایران حجم مبنا به منظور اطمینان از این‌که تغییر قیمت‌ سهام شرکت های پذیرفته شده دربورس حاصل از معامله حداقل تعداد معینی از سهام شرکت می باشد، تعریف و برای محاسبه آن ضریب هشت درهزار درتعداد سهام تمام شرکت‌ها صرف ‌نظر از اندازه آن ها اعمال گردید. با عنایت به این‌که در مورد شرکت‌های بزرگ هدف مذکور با حجم مبنای کمتری نیز حاصل می‌شود، لذا هیئت مدیره شرکت بورس تصمیم گرفت ضریب محاسبه حجم مبنای شرکت‌هایی که سرمایه آن ها بیشتر از 3000 میلیارد ریال می‌باشد را از هشت در ده‌ هزار به چهار در ده‌ هزار کاهش دهد. بر این اساس از تاریخ 2/4/86 ضریب محاسبه حجم مبنای 11 شرکت زیربه چهار در ده‌هزارتغییر می‌یابد:

فولاد مبارکه اصفهان ـ سایپا ـ سرمایه گذاری غدیر- ملی صنایع مس ایران ـ ایران خودرو- بانک پارسیان ـ سرمایه مثالی برای محاسبه حجم مبنا گذاری صندوق بازنشستگی ـ سیمان فارس خوزستان ـ گروه بهمن سرمایه گذاری بانک ملی ایران ـ مدیریت پروژه های نیروگاهی ایران

مزایا و معایب حجم مبنا:

مهم‌ترین مزیت قانون حجم مبنا، جلوگیری از حرکات پرشیب و یکباره در روند قیمت‌ها است، به عنوان مثال زمانی که یک سهم در روند نزولی قرار می‌گیرد، میزان عرضه بر تقاضا فزونی می‌یابد و معمولا این چیرگی عرضه بر تقاضا، آن قدر پررنگ می‌شود که حجم معاملات سهم به شدت کاهش یافته و اصطلاحا معاملات در آن نماد «قفل» می‌شود. (که فعالان بازار از این حالت به عنوان «صف فروش»یادمی‌کنند.)
در این حالت به دلیل کاهش شدید حجم معاملات، بر اساس قانون حجم مبنا درصد نوسان پایان روز نیز کاهش می‌یابد و لذا از سقوط برق آسای سهم جلوگیری می‌شود. (عکس همین حالت در بازار صعودی برقرار است.) اما مساله‌اینجا است که ‌همین ویژگی قانون حجم مبنا بزرگ‌ترین عیب آن نیز به شمار می‌آید، با شکل‌گیری صف‌های خرید و فروش در بازار، حجم زیادی از سرمایه سرمایه‌گذاران در این صف‌ها بلوکه می‌شود، حجمی که می‌تواند با گردش در سایر سهام بازار، بر رونق بورس بیفزاید، بنابراین شکل‌گیری صف‌های خرید و فروش، روانی معاملات ( liquidity ) در بازار را مورد تهدید قرار می‌دهد.
به عنوان مثال اگر سهامداری که سهمش در صف فروش فرو رفته، نیاز فوری به سرمایه‌اش پیدا کند، چاره‌ای ندارد، جز آنکه سهم خود را به صورت وکالتی و با قیمتی بسیار پایین تر از ارزش آن به شخص دیگری واگذار کند.
همچنین فرسایشی شدن این صف‌ها (به خصوص صف‌های فروش) می‌تواند اثرات نامطلوبی بر روان جمعی بازار داشته باشد. به عنوان نمونه می‌توان از شرکت‌های سیمانی در سال 84 و یا شرکت‌هایی مانند سرمایه‌گذاری غدیر و سرمایه‌گذاری بانکی ملی – که مدت‌های مدیدی صف فروش بودند- نام برد. (مورد آخر همچنان در صف فروش قرار دارد.)
نکته دیگر اینکه اگر نماد سهم‌هایی که با صف فروش و یا خرید مواجه ‌هستند به دلایلی همچون تعدیل پیش بینی سود، برگزاری مجمع سالانه یا مجمع افزایش سرمایه و . متوقف شود، در روز بازگشایی نماد، بازار با در‌نظر گرفتن وضعیت پیش از بسته شدن نماد به آن سهم قیمت می‌دهد، یعنی مثلا اگر سهم پیش از بسته شدن نمادش دارای صف فروش باشد، پس از بازگشایی، بازار آن قدر قیمت را پایین می‌آورد تا قیمت سهم را به نرخ تعادلی مورد نظر برساند، به دیگر سخن بازگشایی نمادها تمام تمهیدات قانون حجم مبنا را نقش بر آب می‌کند!
نمونه‌هایی از این دست بسیار دیده شده، به عنوان مثال می‌توان شرکت سرمایه‌گذاری غدیر را نام برد که پس از دو نوبت بازگشایی با افتی در حدود 40درصد مواجه شد. شرکت‌های پتروشیمی اراک و خارک، سنگ آهن گل گهر، باما، فرآوری مواد معدنی ایران و گروه بهمن از آخرین نمونه‌های این نوع بازگشایی هستند که توام با کاهش قیمتی بوده‌اند.

1- نحوه محاسبه قیمت پایانی

محاسبه قیمت پایانی هر نماد برای اعمال در محاسبات شاخص و درصورتی که نماد مذکور در آن روز معامله داشته باشد، به شرح زیر است:

اگر حجم معامله شده از حجم مبنا کمتر باشد :

Price = Closing price + (Traded volume)/ (Base Volume) *(VWAP - Closing Price)

در این فرمول داریم :

Price = قیمت سهام برای محاسبه در شاخص

Closing price = قیمت پایانی روز معاملاتی قبلی

Traded Volume = حجم معامله شده از آن نماد در جلسه معاملاتی جاری

Base Volume = حجم مبنا

VWAP = قیمت میانگین وزنی، نحوه محاسبه VWAP (Volume Wieghted Average Price ) به شرح زیر است:

VWAP = ?(Price * Traded Volume ) / ?Traded Volume

که در آن:

Traded Volume of trade = حجم هر معامله

Price = قیمت هر معامله

v اگر حجم معامله شده نماد از حجم مبنا بیشتر باشد، همان قیمت VWAP مبنای محاسبه قیمت پایانی در شاخص خواهد بود.

2- نحوه محاسبه شاخص

چگونگی محاسبه شاخص کل، شاخص تابلوهای اصلی و فرعی، شاخص صنعت و شاخص گروه­ها به شرح زیر است:

Index = ?(Pn * Qn ) * 100/Base (فرمول لاسپیرز):

Pn = قیمت بر اساس فرمولهای فوق

Qn = سرمایه شرکت

Base = عدد پایه

برای شاخص کل، مجموع حاصلضرب آخرین قیمت در سرمایه کلیه شرکتها بر عدد پایه تقسیم شده و با ضرب در عدد 100 شاخص کل محاسبه می شود.

برای تابلو اصلی و فرعی کسر فوق فقط برای شرکتهای موجود در آن تالار محاسبه شده و برای گروههای صنعت، شاخص آن گروه بر اساس فرمول فوق و فقط برای آن گروهها محاسبه می­شود .

قیمت های تعادلی و تعدیل پایه:

1- هنگام افزایش سرمایه از محل اندوخته (سهام جایزه):

هنگام افزایش سرمایه به­صورت سهام جایزه، با توجه به اینکه در این موارد آورده نقدی نداریم، لذا پایه شاخص نیز تعدیل نخواهدشد و اگر قیمت سهام متناسب با افزایش سرمایه و مطابق فرمول زیر کاهش یابد، شاخص تغییر نخواهد کرد:

Adjusted Price = Close Price / (1+ a)

Adjusted Price = قیمت تعادلی

Close Price = قیمت پایانی روز معاملاتی قبلی

a = ضریب افزایش سرمایه

حال اگر نمادی که افزایش سرمایه داشته است با قیمت تعادلی (Adjusted Price) باز شود، تغییر قیمت در شاخص نخواهیم داشت. بدیهی است اگر نماد مذکور با قیمتی بالاتر از قیمت تعادلی باز شود، افزایش شاخص و در صورتی که با قیمتی پایین تر از قیمت تعادلی باز شود کاهش شاخص خواهیم داشت.

2- هنگام افزایش سرمایه از محل آورده نقدی (حق تقدم خرید):

در هنگام افزایش سرمایه از محل آورده نقدی، با توجه به آورده نقدی یا مبلغ صرف سهام، پایه شاخص مطابق فرمول زیر نیازمند تعدیل خواهدبود: :

New Base = Old Base * (Old Cap + 1000 * Right Cap)/ Old Cap

Old Base = پایه شاخص روز قبل

Old Cap = ارزش بازار روز قبل

Right Cap = سرمایه حق تقدم

بعد از باز شدن نماد اگر سهام با قیمت تعادلی زیر باز شود، شاخص تغییر نخواهد یافت و اگر سهم با قیمت بالاتر از قیمت تعادلی باز شود افزایش شاخص خواهیم داشت:

Adjusted Price = (Close Price + 1000* a) / (1+a)

Adjusted Price = قیمت تعادلی پس از افزایش سرمایه

Close Price = قیمت پایانی روز معاملاتی قبل

a = ضریب افزایش سرمایه

شایان ذکر است که هنگام کاهش سرمایه (درصورتی که همراه با آورده نقدی نباشد) نیز همانند سهام جایزه عمل شده و در هنگام محاسبه قیمت تعادلی ضریب افزایش سرمایه منفی است.

3- هنگام افزایش سرمایه همزمان به صورت حق تقدم خرید سهام و سهام جایزه:

در مواقع افزایش سرمایه با توجه به آورده نقدی یا مبلغ صرف سهام نیاز به تعدیل پایه شاخص خواهیم داشت. جهت تعدیل پایه داریم :

New Base = Old Base * (Old Cap + 1000 * Right Cap)/ Old Cap

Old Base = پایه شاخص روز قبل

Old Cap = ارزش بازار روز قبل

Right Cap = سرمایه حق تقدم

بعد از باز شدن نماد اگر سهام با قیمت تعادلی زیر باز شود شاخص تغییر نخواهد یافت و اگر سهم با قیمت بالاتر از قیمت تعادلی باز شود، افزایش شاخص خواهیم داشت:

Adjusted Price = (Close Price + 1000* a) / (1 + a + b)

Adjusted Price = قیمت تعادلی پس از افزایش سرمایه

Close Price = قیمت پایانی روز معاملاتی قبل

a = ضریب افزایش سرمایه حق تقدم

b = ضریب افزایش سرمایه جایزه

شایان ذکر است که کاهش سرمایه (درصورتی که همراه با آورده نقدی نباشد) نیز همانند جایزه عمل شده و در هنگام محاسبه قیمت تعادلی ضریب افزایش سرمایه منفی و جهت تعدیل پایه نیز سرمایه منفی در فرمول لحاظ می شود.

4- هنگام افزودن یک شرکت جدید به شاخص

در هنگام اضافه کردن یک شاخص جدید باید پایه شاخص به نحو زیر تعدیل شود تا تغییری در عدد شاخص نداشته باشیم. بدیهی است که این تعدیل بعد از اولین معامله روی این نماد خواهد بود:

New Base = Old base * (old cap + capital * price) / old cap

New base = پایه جدید شاخص

Old Base = پایه شاخص روز قبل

Capital = سرمایه شرکت وارد شده به شاخص

Price = قیمت معامله شده شرکت وارد شده به شاخص

Old Cap = ارزش بازار در پایان روز معاملاتی قبل ?(Pn * Qn )

5- شاخص بازده نقدی و قیمت

هدف از محاسبه این شاخص تاثیر اعلام سود نقدی بر پایه شاخص است و در حالت اعلام سود با توجه به کاهش احتمالی قیمت سهم، پایه شاخص به نحوی اصلاح خواهد شد که سبب کاهش شاخص نشود.

بدین منظور داریم:

Index Tedpix = ?PnQn *100/ base

Index Tedpix = شاخص بازده نقدی و قیمت

?PnQn = ارزش بازار

Base = پایه

در مواقع اعلام سود نقدی یا افزایش سرمایه جهت تعدیل پایه خواهیم داشت:

Base Tedpix = [Base Tepix * ?(PnQn - DnQn)/ ?PnQn] +

[ ? (Base Tepix) * Base Tedpix (t-1)/Base Tepix(t-1) ]

Base Tedpix = پایه شاخص بازده نقدی و قیمت

Base Tepix = پایه شاخص کل

PnQn = ارزش بازار (به ازای هر سهم برابر است با قیمت * سرمایه )

DnQn = سود نقدی * سرمایه (به ازای شرکتهایی که سود اعلام کرده اند)

Base Tepix(t-1) = پایه شاخص بازده نقدی و قیمت روز قبل

Base Tepix(t-1) = پایه شاخص کل روز قبل

6- شاخص بازده نقدی

Index Tedix = 1653 * Base Tepix / Base Tedpix

Index Tedix = شاخص بازده نقدی

Base Tepix = پایه شاخص کل

Base Tedpix = پایه شاخص بازده نقدی و قیمت

قیمت پایانی در بورس چیست؟

اگر شما هم جزو آن دسته از افرادی هستید که به تازگی وارد بازار بورس شده اید و قصد معامله و خرید و فروش سهم های مختلف از شرکت های مختلف بورسی را دارید ، قطعا این سوال برایتان بوجود آمده است که دلیل تفاوت قیمت آخرین معامله و قیمت پایانی یک سهم در پایان روز چیست؟ دلیل این اتفاق چیست و مزیت و معایب اصلی آن برای سهامداران چیست؟
برای دریافت مثالی برای محاسبه حجم مبنا پاسخ سوال خود و دریافت اطلاعات بیشتر درادامه با ما همراه باشید تا بصورت کامل به این موضوع بپردازیم

تعریف دقیق قیمت پایانی و مزیت آن

قیمت پایانی بصورت خلاصه ، میانگین قیمت هایی هست که سهام یک شرکت در طول یک روز بورسی در آن قیمت معامله می شود.
یعنی یک سهم بعد از مرحله بازگشایی ، ممکن است تا پایان بازار در قیمت های مختلفی معامله شود گاهی در بیشترین قیمت و گاهی در پایین ترین قیمت ، و با معامله تعداد سهام زیاد یا کم و … و میانگین این اعداد تعیین کننده این قیمت می باشد.

مزیت اصلی و مهم آن هم این هست که بصورت مستقیم با حجم مبنا درارتباط بوده و از نوسان شدید قیمت و در نتیجه کاهش یا افزایش نامتعارف قیمت سهم که گاهی بوسیله بازیگران درجهت نوسان گیری و ایجاد ترس در دل سهامداران بی اطلاع ایجاد می شود جلوگیری می کند و در نتیجه جلوی سود یا ضرر زیاد را نیز می گیرد و تاثیر بازیگران سهم بر افزایش یا کاهش قیمت را کاهش می دهد و ریسک سهامداری را در کوتاه مدت برای سهامداران کاهش می دهد و آنهارا ترغیب به سهامداری می کند.(حجم مشکوک چیست؟)

چگونگی تاثیر بازیگران یک سهم بر افزایش یا کاهش قیمت

بازیگران یک سهم گاهی با ایجاد ترس بوسیله کاهش شدید قیمت سهم در ابتدای بازار ، سهامداران بی اطلاع و بی تجربه را قانع می کنند تا سهام خود را بفروشند و به اصطلاح از ضرر بیشتر جلوگیری کنند ، در همین زمان پس از ایجاد صف فروشی که بوسیله خودشان ایجاد شده ، بلافاصله شروع به خرید از فروشندگان می کنند و بعد از خرید کل سهم های فروشندگان در پایین ترین قیمت و جمع کردن صف فروش ، حال شروع به افزایش دادن قیمت سهم بعد از مدت زمان کوتاهی می کنند و سهمی را که دقایقی قبل به پایین ترین قیمت خریده بودند حال با بالاترین قیمت اقدام به فروش می کنند و سهامدارانی که چند دقیقه قبل سهام خود را بدلیل ترس از ریزش و ضرر خود فروختند دوباره اقدام به خرید سهم های تازه فروخفه خود حتی با قیمت بالاتر می کنند و در این میان بازیگر سهم با ایجاد این تکنیک سود زیادی را بدست می آورد و تنها این سهامداران هستند که با دادن ضرر اقدام به خرید دوباره سهم های خود می کنند

دوست داری وارد بورس شی ولی نمیدونی چطور؟ لینک مقابل رو ببین » دوره آموزش بورس از صفر

تفاوت قیمت پایانی و قیمت آخرین معامله

قیمت آخرین معامله همانطور که از اسمش مشخص هست قیمتی هست که آخرین معامله یک روز بورسی در آن قیمت انجام میشود و معیار و نحوه محاسبه خاصی نیز ندارد و صرفا ثبت عدد مورد معامله برای اطلاع سهامداران و اطلاع مثالی برای محاسبه حجم مبنا از وضعیت آخرین معامله می باشد.
توجه داشته باشید که قیمت آخرین معامله هیچ تاثیری روی قیمت و… نداشته و صرفا کاربرد آن این هست که در زمان بازار سهامداران و بویژه افرادی که قصد اردر گذاری برای خرید و فروش را دارند ، از قیمتی که آخرین معامله در آن صورت گرفته اطلاع داشته باشند و بر اساس آن حدود قیمت پیشنهادی خود برای معامله را تعیین کنند و دید بهتری داشته باشند.

در متن زیر با بیان مثال های عددی این موضوع را برایتان شرح میدهیم

فرض کنید بازه امروز یک سهم بازار از ۱۰۰۰ تا ۲۰۰۰ ریال هست ، در ساعات کاری یک روز بورسی بطور متوسط معاملات زیادی در قیمت های مختلف و تعداد سهام مختلف انجام میشود و در آخرین لحظات بازار یک معامله با هر تعداد سهمی در قیمت ۱۲۰۰ ریال صورت می گیرد ، پس قیمت ۱۲۰۰ ریال که آخرین معامله امروز بود ، قیمت آخرین معامله نام میگیرد و تعداد سهم معامله شده هیچ تاثیری در این بخش ندارد و در واقع فقط قیمت مورد معامله مهم می باشد و در وسط بازار هم روال به همین شکل می باشد ممکن هست در ساعت ۱۰صبح یک معامله در قیمت ۱۹۰۰ ریال انجام شود و معامله بعدی ساعت ۱۱ باشد ، در این حین وقتی شما در هر زمانی بین ساعت ۱۰ تا ۱۱ به تابلو نگاه کنید قیمت آخرین معامله را ۱۹۰۰ ریال مشاهده می کنید .

حال فرض کنید میانگین قیمت هایی که در طول روز معامله در آنها صورت گرفت بر اساس حجم مبنا و تاثیر تعداد سهام مورد معامله در میانگین گیری برابر با ۱۸۰۰ ریال هست و قیمت ۱۸۰۰ ریال دقیقا بازه قیمتی روز بعد را مشخص می کند یعنی قیمت صفر تابلو روز بعد برابر ۱۸۰۰ ریال می باشد و بر این اساس بازه تغییرات قیمتی مثبت یا منفی 5 درصدی برای روز بعد بر اساس همین قیمت تعیین می شود.

این پست را حتما مطالعه کنید : حجم مبنا چیست؟

نتیجه گیری

طبق مطالبی که در بالا بیان شد در بسیاری از موارد در پایان یک روز کاری قیمت آخرین معامله و پایانی یک سهم ممکن است متفاوت باشد و این امر کاملا متداول و طبیعی بوده است، قیمت پایانی میانگینی از قیمت هایی است که سهم در آن قیمت در طول ساعت کاری بازار معامله شده و مبنای تعیین بازه قیمتی روز بعد بازار نیز همین قیمت پایانی می باشد که در حقیقت قیمت صفر تابلو روز بعد می باشد و میزان تغییر بازه مثبت یا منفی 5 درصدی بازار بر اساس آن ایجاد می شود.
قیمت پایانی نیاز به محاسبه کردن و… ندارد و سازمان بورس بصورت خودکار این کار را انجام می دهد و این اعداد و ارقام در تابلوی اصلی بازار بورس و یا پنل کاربری کارگزاری شما قابل مشاهده می باشد.
شما ازطریق سایت اصلی بورس به آدرس TSETMC می توانید اطلاعات و نمونه این اتفاق را مشاهده کنید و با بررسی یک روزه یک سهم بصورت کامل با نحوه تعیین قیمت و روند آن آشنا شوید.

سوالات متداول قیمت پایانی

اصطلاح قیمت پایانی بورس تعیین کننده بازه قیمتی بازار است در روز بورسی بعد و قیمت پایانی امروز در حقیقت قیمت صفر تابلو روز بعد می باشد.

قیمت آخرین معامله قیمتی هست که آخرین معامله یک روز بورسی در آن قیمت انجام میشود و معیار و نحوه خاصی ندارد و صرفا ثبت عدد مورد معامله برای اطلاع سهامداران و اطلاع از وضعیت آخرین معامله می باشد.

محاسبه قیمت پایانی با در این دو حالت محاسبه میشود. ۱-حجم معامله شده کمتر از حجم مبنا باشد. ۲-حجم معامله شده مساوی یا بیشتر از حجم مبنا باشد.

حجم مبنا چیست ؟

مطابق با تعریف مندرج در تارنمای شرکت بورس اوراق بهادار تهران، حجم مبنا عبارت است: آن تعداد از یک نوع اوراق بهادار که باید در هر روز مورد دادوستد قرار گیرد تا تمام درصد تغییرات مجاز در آن روز در تعیین قیمت روز بعد لحاظ شود

حجم مبنا چیست؟

به گزارش جام جم آنلاین به نقل از تالار بورس ، شاید شما هم دیده باشید که قیمت آخرین معامله یک سهم با قیمت پایانی آن یکی نیست.
برای مثال سهم شما دارد در ۵+ درصد معامله می‌شود، اما قیمت پایانی ۲+ درصد افزایش پیدا کرده است.
دلیل این اختلاف به خاطر موضوعی است که به آن حجم مبنا می‌گوییم.

یک مثال ساده برای توضیح حجم مبنا

بگذارید این مفهوم را با یک مثال ساده توضیح بدهم.

فرض کنید امروز من یک دلار را از یکی دوستانم ۱ میلیون تومان بخرم.
آیا قیمت دلار در بازار می‌شود یک میلیون؟
خیر. حجم این معامله کوچک‌تر از آن است که بخواهد قیمت را در کشور عوض کند. اما اگر چند صد میلیون دلار در این قیمت معامله شود، قیمت واقعا تغییر می‌کند.

حجم مبنا در واقع مبنایی است برای سنجش حجم معاملات و دخیل کردن آن‌ها در میزان تغییرات قیمت.

حجم مبنا را از کجا ببینیم؟

حجم مبنا یک عدد است که از سوی سازمان بورس اعلام می‌شود.
برای مثال می‌گوییم برای یک سهم به‌خصوص، حجم مبنای سهم برابر است با ۲ میلیون سهم.
یعنی اگر ۲ میلیون سهم در ۳+ معامله شود، قیمت به اندازه ۳ درصد بالا خواهد رفت.

حالا چه می‌شود اگر ۲۰۰ هزار سهم با قیمت ۳+ معامله شود؟
در این حالت چون تعداد سهام معامله شده، ۱۰% حجم مبنا است، قیمت به اندازه ۰.۳+ بالا می‌رود.

تصور کنید بعد از این معامله، ۲ میلیون سهم در قیمت ۵- معامله شود، در این صورت قیمت پایانی کجا خواهد بود؟

بله، درست حدس زدید. چون تعداد معاملات حجم مبنا رو پر می‌کند، قیمت پایانی در ۵- قرار خواهد گرفت.

حجم مبنای بزرگ یا کوچک؟

سهمی که حجم مبنای بزرگ‌تر داشته باشد، سخت‌تر دچار نوسان می‌شود.
در این سهم باید تعداد بیشتری سهم معامله شود تا قیمت پایانی بالا برود.

این ماجرا به تنهایی نه خوب است و نه بد. یک سهم با حجم مبنای بزرگ می‌خرید، برای سهم صف خرید تشکیل شده، اما چون سهم خیلی خوب است، کسی حاضر نیست آن را بفروشد.
به همین دلیل حجم مبنا پر نمی‌شود و قیمت بالا نمی‌رود.
فردا، در پیش بازار، این قیمت به عنوان صفر بازار در نظر گرفته می‌شود.

اما همین اتفاق، یک خوبی بزرگ هم دارد. اگر حجم مبنای سهم کوچک بود (مثلا یک سهم) هر کس می‌توانست با پول کم، سهم را مثبت و منفی کند و در روند معاملات اختلال به‌وجود بیاورد.
در این صورت شما فکر می‌کردید سهم مثبت است، خرید خود را انجام می‌دادید، اما اندکی بعد با صف فروش مواجه می‌شدید.

نوسانگیرها و معماله‌گران روزانه، معمولا به حجم مبناهای کوچک علاقه دارند. چرا که می‌توانند روی این نمادها نوسان‌های بیشتری پیدا کرده و سود بالاتری بگیرند.

یکی دیگر از خوبی‌های این قانون این است که تنها با درخواست خرید یا درخواست فروش قیمت جابجا نمی‌شود.
یعنی این طور نیست که تنها با صف تقاضا، و بدون عرضه، قیمت سهم بالا برود.
برای تغییر قیمت حتما باید معامله صورت بگیرد.

حجم مبنا چطور محاسبه می‌شود؟

نیازی نیست شما خودتان به محاسبه این عدد بپردازید.
می‌توانید در سایت TSETMC حجم مبنای هر سهم را ببینید.

با این حال خوب است بدانید که حجم مبنا، مساوی است با ۴ سهم از ۱۰ هزار سهم یک شرکت.
یعنی شرکتی که ۱۰ میلیارد سهم دارد، حجم مبنای آن باید با ۴ میلیون سهم.

اما این قاعده دو استثنا دارد. یک این که حجم مبنا باید دست‌کم پنج میلیارد تومان باشد.

حداکثر حجم مبنا برای شرکت‌هایی با سرمایه بالاتر از ۲ هزار میلیارد تومان، برابر است با ۱۲ میلیارد تومان و برای شرکت‌هایی که کم‌تر از ۲ هزار میلیارد تومان دارند، معادل ۱۰ میلیارد تومان است.

حجم مبنای ۱ به چه معنا است؟

برای برخی سهم‌ها ممکن است ببینید که حجم مبنای آن برابر یک در نظر گرفته شده است.
برای مثال برای حق تقدم‌ها، حجم مبنا برابر با ۱ فرض می‌شود.

معنی این عدد این است که هر تغییری در قیمت آخرین معامله، دقیقا باعث تغییر در قیمت پایانی در همین عدد خواهد شد

قیمت پایانی سهم در بورس چیست و چگونه محاسبه می شود؟

در هر روزکاری در بازار سرمایه، سهم‌ها در بازه مجاز قیمتی امکان نوسان دارند. به این معنی که در بازه مجاز قیمت امکان معامله سهم وجود دارد که این بازه مجاز به طور نرمال از %۵- قیمت پایانی روز قبل تا %۵+ درصد آن می‌باشد. در این بازه ممکن است میلیون‌ها معامله در قیمت‌های مختلف شکل گیرد که در نمودارهای شمعی ژاپنی (کندل) ۴ قیمت به طور پررنگی مد نظر قرار می‌گیرد:

1. بالاترین قیمتی که سهم در بازه زمانی مشخص مورد معامله قرار گرفته است (High).
2. پایین ترین قیمتی که سهم در بازه زمانی مشخص مورد معامله قرار گرفته است (Low).
3. قیمت آغازین معامله سهم (باز شدن (Open))، ۴ قیمت آخرین معامله سهم (بسته شدن (Close)).

قیمت پایانی

اما برای هر سهم از میان هزاران معامله ای که در قیمت‌های مختلف در آن روز معامله شده است، اگر بخواهیم در یک کلمه بگوییم که قیمت آن سهم چقدر بوده است، چه می گوییم؟ در اینجا پای قیمتی به میان می آید به نام “قیمت پایانی” که همانطور که در ابتدای مقاله نیز بیان شد هر سهم، مبنای محاسبه بازه مجاز برای روز بعدی نیز هست. این قیمت، میانگین وزنی تمامی قیمت‌هایی است که سهم در هر روز معاملاتی معامله شده است.

مثال: برای مثال اگر فرض کنیم بازه قیمتی مجاز سهم x در یک روز، (۲۶۸۹۰-۲۶۲۰۰) ریال باشد و ۱۳۰۰۰ معامله در قیمت ۲۶۲۰۰، ۵۰۰۰ معامله در قیمت ۲۶۵۰۰، ۱۴۰۰۰ معامله در قیمت ۲۶۷۸۰، ۱۰۰۰۰معامله در قیمت ۲۶۸۹۰ صورت پذیرفته باشد، بدین ترتیب قیمت پایانی این سهم که میانگین وزنی تمامی این معاملات است برابر می باشد با:

آیتم دیگری نیز در مقدار محاسباتی آن تأثیرگذار است و آن حجم مبناست. در صورتی که حجم معاملات بزرگتر یا مساوی حجم مبنا باشد، مقدار قیمت با میانگین وزنی قیمت‌های معامله شده (بنا بر فرمولی که گفته شد) برابر است اما اگر حجم معاملات انجام شده طی روز کمتر از حجم مبنا باشد، قیمت پایانی کمتر از میانگین وزنی قیمت‌ها خواهد بود. اما به چه میزان؟ برای یافتن پاسخ این سوال، کافیست از فرمول زیر استفاده شود:

The post قیمت پایانی سهم در بورس چیست و چگونه محاسبه می شود؟ appeared first on خانه سرمایه.