اثر تسویه کارگزاری‌ها، روند گروه خودرو، برجام و نرخ بهره بین بانکی بر بورس
کارشناس بازار سرمایه با اشاره به وضعیت بی‌رمق بورس با ارزش معاملات بسیار پایین، اثر احتمال تسویه کارگزاری‌ها، روند گروه خودرویی، قدرت نفوذ برجام و افزایش نرخ بهره بین بانکی را بر بازار بررسی کرد.
به گزارش بیداربورس، علی عصاری با انتشار مطلبی با عنوان "بازار سهام روی خط بلاتکلیفی" در دنیای اقتصاد اعلام کرد: بازار سرمایه در حال‌حاضر بی‌رمق با ارزش معاملات بسیار پایین است که این ارزش معاملات، خروج نقدینگی را به‌همراه خواهد داشت. حتی اگر حضور فروشنده‌ای قوی در بازار مشاهده نشود، برخی از سهامداران براساس نیاز و با هر قیمتی فروشنده هستند که این موضوع، امکان ایجاد فشار فروش را در بازار فراهم می‌کند. این ارزش معاملات پایین در درازمدت موجب خستگی و شکنندگی بازار خواهد شد و احتمال وقوع این شکنندگی و ریزش معنادار در هفته‌های آینده وجود دارد.
احتمال تسویه کارگزاری‌ها
شرکت‌های کارگزاری فعال در بورس در پایان شهریور ماه سال مالی را برگزار می‌کنند و در این مقطع زمانی، صورت‌های مالی این شرکت‌ها تهیه می‌شود. بسیاری از نهادهای مالی ترجیح می‌دهند با پایان ارائه گزارش ۶ماهه، اعتبارات را تسویه کنند. رویکرد این نهادها در تسویه اعتبارات در پایان سال‌مالی یا حتی نیم‌سال موجب می‌شود فشار عرضه سهام در پایان شهریورماه مضاعف شود و واکنشی نزولی در بازار شکل گیرد. در شرایط کنونی که بازار پس از یک دوره رکود، فضای به‌نسبت منفی را تجربه می‌کند، احتمال اینکه اواخر شهریور ماه فشار فروش در بازار زیاد شود، بسیار محتمل است.
تاثیر روند خودرو بر بازار
در دو هفته گذشته و روزهای پایانی هفته، حمایت‌های مقطعی و موضعی در گروه خودرو در ساعات پایانی معاملات صورت گرفت. به‌نحوی‌که از ساعت۱۲ به بعد، جریان نقدینگی نامشخص به این گروه تزریق شد که بیشتر به دلیل امیدبخشی به بازار در هفته آینده بود اما در طول هفته نه‌تنها این گروه حرکات مثبتی داشت بلکه باعث تاثیر در دیگر گروه‌های مثبت هم شد. بنابراین می‌توان نتیجه گرفت عزم راسخی برای متعادل نگه‌داشتن بازار وجود دارد اما این جریان نقدینگی و پول هوشمند است که ادامه مسیر را تعیین می‌کند.
کاهش قدرت نفوذ برجام
وزن برجام در بازار سرمایه به حداقل رسیده و انتشار اخبار ضد و نقیض از طرف‌های برجام، بازار را تا حدودی نسبت به این مسئله بی‌تفاوت کرده است. کاهش هیجانات سیاسی و تثبیت نرخ دلار در محدوده ۳۰ هزار تومان، موجب کمرنگ‌شدن تفکرات نوسانی و توجه بیشتر سهامداران به مسائل بنیادی شده است. از سوی دیگر به نتیجه رسیدن برجام و راضی‌شدن دو طرف مقابل، یک فرایند زمانبر خواهد بود و کش و قوس‌های سیاسی مجددا می‌تواند بازار را فرسوده کند.
افزایش نرخ بهره بین بانکی و نگرانی فعالان بورس
برخی معتقدند نرخ بهره بین‌بانکی، اثر مستقیمی بر بازار سرمایه ندارد و یک نرخ شبانه است و بر پایه پول‌هایی که بانک‌ها به یکدیگر قرض می‌دهند، تعیین می‌شود. تعبیر این گروه این است نرخ بهره بین بانکی، نرخ استقراض بین بانکی است که در مدت کوتاهی تسویه می‌شود اما از آنجا که نرخ سود بین بانکی از مهم‌ترین عوامل ثبات در اقتصاد کلان است، نوسانات شدید آن می‌تواند به بازارها سرایت کند و اثر آن بر بازار سرمایه بصورت مستقیم و غیر مستقیم می‌تواند اعداد زیادی باشد.
در حال‌حاضر با توجه به اینکه سیاست‌های بانک مرکزی درخصوص افزایش نرخ بهره بین بانکی، مثبت است و با توجه به اینکه قرار بر این بود از ۲۰ درصد تجاوز نکند، نگرانی‌هایی را برای فعالان بازار سرمایه رقم زده که به اوج رسیده است. از سوی دیگر افزایش نرخ بهره بین بانکی، بیانگر عدم موفقیت بانک‌ها در جذب نقدینگی است. در چنین شرایطی که نقدینگی جذب بازارهای موازی شده با رشد در این بازارها، تورم موجود تشدید می‌شود.
بلاتکلیفی بورس در واکنش به روند مذاکرات
در حال حاضر مذاکرات برجام تأثیر زیادی روی بورس دارد و به نوعی بورس به مذاکرات بها می‌دهد. البته مدت طولانی که مذاکرات درحال برجام است و این موضوع بازار سرمایه را بلاتکلیف کرده است.
به گزارش خبرنگار ایمنا، بورس تهران در هفته‌ای که فقط سه روز معاملاتی داشت، بالاخره توانست عملکرد مثبت و رو به بالا را ثبت کند.
بورس تهران این هفته رشد کرد. در سه روز معاملاتی و با ثبت رکوردهایی قابل توجه، بازار سهام توانست کمی رشد کند. شاخص کل بورس این هفته بیش از ۱۱ هزار واحد معادل ۷۷ صدم درصد رشد کرد.
شاخص هم وزن نیز بیش از ۵۵۰۰ واحد معادل ۱.۴۴ درصد رشد داشت و شاخص فرابورس ۲۸۹ واحد معادل ۱.۵۳ درصد افزایش یافت.
گرچه رشد شاخص‌ها در این هفته چندان زیاد نبود، اما پس از ثبت چند هفته نزولی، همین میزان رشد هم امیدوارکننده بود.
حقیقی‌ها چه کردند؟
این هفته خریداران حقیقی با توجه به اخباری که از مذاکرات هسته‌ای مخابره می‌شد، توجه زیادی به دو گروه خودرو و بانک داشتند. البته مثبت و منفی بودن خبرها درباره نتایج مذاکرات باعث می‌شد که حقیقی‌ها یا در سمت تقاضا یا در سمت عرضه‌ای دو گروه فعال باشند اما در کل این دو گروه را می‌توان از صنایع پرمعامله در هفته جاری دانست.
قدرت خریداران فقط یک روز افزایش یافت
در بخش شاخص قدرت خریداران حقیقی نیز این هفته یک روز مثبت وجود داشت. در روز شنبه عدد شاخص قدرت خریداران حقیقی به ۱.۱۷ رسید که قدرت بیشتر خریداران حقیقی در مقابل فروشندگان حقیقی را نشان می‌داد.
البته در روزهای سه شنبه و چهارشنبه دوباره این عدد به زیر یک برگشت و رقم‌های ۰.۸۴ و ۰.۸۶ ثبت شد. با این حساب قدرت گرفتن خریداران حقیقی بسیار کوتاه مدت بود و نتوانست ادامه دار باشد.
خودرو دوباره روی تابلوهای بورس کالا ویراژ داد
شرکت ایران خودرو در اطلاعیه‌ای عرضه خودروهای هایما در بورس کالا را اعلام کرده و گفته است که این اقدام در راستای شفافیت در فروش محصولات، ایجاد امکان خرید آسان برای مشتریان واقعی و حذف سودجویان از فرآیند فروش و در نهایت حذف قرعه کشی صورت خواهد گرفت.
ایران خودرو اعلام کرده که با بررسی و مطالعات کارشناسی صورت گرفته در حال حاضر عرضه در بورس کالا مناسب‌ترین روش برای فروش خودرو است و با این روش مشتری واقعی علاوه بر دسترسی سریع و آسان به خرید خودرو، از خرید با قیمت‌های کاذب در بازار بی‌نیاز خواهد شد.
عرضه خودروهای هایما در شرایطی صورت می‌گیرد که بارها در مسیر ورود خودرو به بورس کالا موانع مختلفی ایجاد شده است.
نحوه خرید خودرو از بورس کالا
به باور اغلب کارشناسان عرضه خودرو در بورس کالا می‌تواند زمینه‌ساز شفاف‌سازی در بازار پرهیاهو و حرف و حدیث خودرو باشد. به طور کلی بازار سرمایه به عنوان یکی از شفاف‌ترین حوزه‌ها در بین بازارها شناخته می‌شود.
قیمت محصولات مورد اشاره نیز کمی با بازاری که امروز از خودرو می‌شناسیم تفاوت دارد. فیدلیتی هفت نفره تیپ ۲ مشکی و ۹۰ دستگاه فیدلیتی هفت نفره تیپ ۲ سفید است که با قیمت‌های ۷۷۲ میلیون تومان عرضه خواهند شد. فیدلیتی پنج نفره تیپ یک سفید نیز به قیمت ۷۵۸ میلیون و ۵۰۰ هزار تومان عرضه می‌شوند. خودوری دیگنیتی پرایم نیز به قیمت ۸۲۱ میلیون و ۵۰۰ هزار تومان عرضه می‌شود.
برای خرید خودرو از بورس کالا باید کد معاملاتی بورس کالا گرفت. افراد حقیقی (افراد عادی) باید فرم درخواست کد مشتری نزد کارگزاری را تکمیل و تصویر شناسنامه و کارت ملی را که توسط کارگزار برابر با اصل را تحویل دهند.
مشتریان حقوقی نیز باید بعد از تکمیل فرم درخواست کد مشتری نزد کارگزار، مدارک هویتی شرکت را شامل اساسنامه شرکت، روزنامه رسمی آخرین تغییرات شرکت، آخرین روزنامه رسمی در خصوص اعضای هیئت مدیره و دارندگان امضای مجاز شرکت و همچنین شناسنامه و کارت ملی صاحبان امضای مجاز و کلیه اعضای هیئت مدیره و مدیرعامل شرکت، ارائه کنند. در ادامه، همه این اثر بلاتکلیفی برجام بر بازار سهام موارد باید توسط کارگزار برابر با اصل شود.
مشتریان حقوقی، همچنین باید مدارک مالی شرکت را ارائه کنند. این مدارک شامل اظهارنامه مالیاتی آخرین دوره مالی، کد اقتصادی و صورت‌های مالی آخرین دوره مالی شرکت می‌شود. ارائه گزارش حسابرس رسمی و بازرس قانونی و مجوزهای فعالیت شرکت از جمله پروانه بهره‌برداری نیز ضروری است.
نکته‌ای که باید به آن توجه شود این است که برای خرید خودرو، باید ۳۰ درصد قیمت پایه خودرو در حساب وکالتی خریدار موجود باشد. به این ترتیب زمانی که ثبت سفارش صورت می‌گیرد، این مبلغ تا زمان انجام فرایند حراج در حساب وکالتی مسدود اثر بلاتکلیفی برجام بر بازار سهام می‌شود.
تنها یک خودرو می‌توان خرید!
حمیدرضا رحمنی، رئیس اداره ناظران و امور تالارهای بورس‌کالا درباره اینکه هر متقاضی چند درخواست می‌تواند ثبت کند، گفت: درحال حاضر هر کد ملی صرفاً مجاز به ثبت سفارش روی یکی از کدهای عرضه شده است و صرفاً هم امکان خرید یک دستگاه خودرو را دارد. همچنین صدور سند و شماره‌گذاری نیز فقط به اسم خریدار خواهد بود.
وی اظهار کرد: پس از انجام فرآیند حراج و نهایی‌شدن خریدار، یکسری هزینه‌های عوارض، شماره‌گذاری و هوشمندسازی کارت خودرو لحاظ می‌شود.
رحمنی گفت: پس از نهایی‌شدن ثبت سفارش خریداران در روزی که عرضه و فرایند حراج صورت می‌گیرد. خریداران بر مبنای قیمت پایه در فرایند حراج شرکت کرده و درصورتی‌که تقاضا از عرضه بیشتر باشد، در رقابت شرکت خواهند کرد. مالیات بر ارزش افزوده بر مبنای قیمت نهایی است که خریدار در سامانه ثبت و خرید خود را نهایی کرده است.
پیش‌بینی بورس در هفته اثر بلاتکلیفی برجام بر بازار سهام آینده
در حال حاضر مذاکرات برجام تأثیر زیادی روی بورس دارد و به نوعی بورس به مذاکرات بها می‌دهد. البته مدت طولانی که مذاکرات درحال انجام است و این موضوع بازار سرمایه را بلاتکلیف کرده است دور اخیر مذاکرات چند روز گذشته در شرایطی به اتمام رسید که بسیاری از فعالان بازار همچنان امید خود به احیای برجام را از دست نداده‌اند. امیدی که بر اساس اظهارات طرف‌های مذاکره مبنی بر آماده بودن متن نهایی بیش از پیش تقویت شده است.
با توجه به تمرکز همیشگی بازار بر روند مذاکرات و اثرپذیری بازار سهام از تحولات سیاسی و به تبع آن اقتصادی، می‌توان گفت این رابطه کماکان ادامه دارد. البته سهامداران، تا حدودی نسبت به مذاکرات خوش‌بین هستند و با هر خبر مثبتی از مذاکرات معاملات تا حدود زیادی مثبت می‌شود.
در هفته اخیر شاهد سه روز معاملاتی نسبتاً نوسانی بودیم و انتظار می‌رود هفته آینده نیز به همین شکل اثر بلاتکلیفی برجام بر بازار سهام باشد. یعنی روز شنبه شاهد معاملات نسبتاً نوسانی خواهیم بود، یعنی بخشی از روز مثبت و بخشی دیگر منفی خواهد بود.
بازار در بلاتکلیفی
هفته‌هاست بازارهای ایران رکود سنگینی را تجربه می‌کنند و حالا اخبار ناخوشایند مذاکرات هسته‌ای به بلاتکلیفی بازارهای ایران دامن زده است. اخیرا آمریکایی‌ها اعلام کرده‌اند که مذاکرات هسته‌ای دیگر در دستور کارشان نیست و جوزف بورل، مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا هم به تازگی به شبکه خبری العربیه اعلام کرده است که «ما به نقطه پایانی درخصوص پرونده هسته‌ای ایران نزدیک شده‌ایم و برخی مسائل ثانویه در توافق هسته‌ای ایران حل‌نشده باقی مانده است».
شرق: هفته‌هاست بازارهای ایران رکود سنگینی را تجربه می‌کنند و حالا اخبار ناخوشایند مذاکرات هسته‌ای به بلاتکلیفی بازارهای ایران دامن زده است. اخیرا آمریکایی‌ها اعلام کرده‌اند که مذاکرات هسته‌ای دیگر در دستور کارشان نیست و جوزف بورل، مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا هم به تازگی به شبکه خبری العربیه اعلام کرده است که «ما به نقطه پایانی درخصوص پرونده هسته‌ای ایران نزدیک شده‌ایم و برخی مسائل ثانویه در توافق هسته‌ای ایران حل‌نشده باقی مانده است». هم‌زمان جان کربی، هماهنگ‌کننده ارتباطات شورای امنیت ملی آمریکا نیز با اشاره به ادعای فروش پهپادهای ایرانی به روسیه، خبر داد که آمریکا به همین دلیل تلاش برای مذاکره با ایران را کنار گذاشته و نه تنها روی دیپلماسی و مذاکرات هسته‌ای با ایران متمرکز نیست که به دنبال اعمال تحریم‌های بیشتر علیه تهران است. مجموع این شرایط باعث شده اقتصاد ایران شرایط بلاتکلیف و سردرگمی را پشت سر بگذارد و بازارها گرفتار رکود سنگین شود.
حراج خانه‌های لوکس تهران!
واسطه‌های ملکی از تشدید رکود معاملات مسکن در پی کاهش انتظارات تورمی و افت توان طرف تقاضا در مهرماه خبر می‌دهند. بررسی‌های میدانی از کسادی بازار مسکن شهر تهران و تشدید رکود در این بازار حکایت دارد. به گفته واسطه‌های ملکی محدودیت‌های اینترنت هم به کاهش بیشتر معاملات ملکی دامن زده و خرید و فروش‌ها را کندتر از همیشه کرده است.
این رکود سنگین در بازار مسکن موجب شده سرعت رشد قیمت‌ها به طور چشمگیری کاهش یابد و به صفر متمایل شود. بر اساس گزارش بانک مرکزی رشد ماهانه قیمت مسکن شهر تهران در شهریورماه ۱.۱ درصد بود که پایین‌ترین رقم از اردیبهشت تاکنون محسوب می‌شود.
این موضوع در شرایطی رخ می‌دهد که نرخ تورم شهریور ۴۲ درصد اعلام شد و با جیره‌بندی برق صنایع در نیمه اول امسال، قیمت نهاده‌های ساختمانی صعودی شد.
به جز این آمارهای مرکز آمار ایران از کاهش قابل توجه ساخت‌وساز مسکن گزارش می‌دهد. در تیر ماه امسال محمد مرتضوی، رئیس کانون انبوه‌سازان، به ایسنا گفته است که تولید مسکن در شهر تهران به حدود دو هزار واحد در ماه رسیده که کمترین میزان در 18 سال اخیر محسوب می‌شود.
مجموع این عوامل باعث شد چشم‌انداز کارشناسان از آینده بازار مسکن صعود قیمت‌ها باشد اما این پیش‌بینی محقق نشد و بازار مسکن در هفته‌های گذشته رکود سنگینی را تجربه می‌کند. در همین زمینه احمدرضا سرحدی، عضو سازمان نظام مهندسی ساختمان به ایسنا گفته است که «رکود بازار مسکن باعث شده بسیاری از صاحبان خانه‌های لوکس و لاکچری در تهران و شمال کشور، واحدهای خود را بعضا تا ۵۰ درصد زیر قیمت نسبت به دو سال قبل
به فروش برسانند».
او همچنین تأکید کرده است که «به دلیل رکود فعالیت‌های عمرانی و ساختمانی درصدی از مهندسان، راننده تاکسی‌های اینترنتی شده‌اند و ساخت‌وساز به شدت کاهش یافته و بعضی پروژه‌های ساختمانی نیمه‌کاره رها شده است».
طبق گزارش ایسنا از آمار بازار مسکن شهر تهران در شش‌ماهه ابتدای سال ۱۴۰۱ روند معاملات از خرداد به بعد کاملا کاهشی بوده و در در فروردین سه‌هزارو 427 معامله، اردیبهشت ۱۰هزار و ۴۹۰ معامله، خرداد ۱۳هزار و ۸۷۴ معامله، تیرماه ۱۰هزار و ۲۹۴ معامله، مردادماه هفت‌هزارو 825 معامله و شهریورماه شش‌هزارو 33 معامله ثبت شده است.
خروج سرمایه از بورس ادامه دارد
در بازار سرمایه هم که به عنوان دماسنج اقتصادی شناخته می‌شود، روند خروج سرمایه در هفته‌های اخیر گزارش شده است.
دیروز بازار سرمایه ریزش سنگین 12هزار و 165 واحدی را تجربه اثر بلاتکلیفی برجام بر بازار سهام کرد و شاخص کل به یک‌میلیون و 296 واحد سقوط کرد و برایند ورود و خروج پول هوشمند بیشتر از منفی 400 میلیارد تومان گزارش شد. در هفته گذشته ارزش معاملات بازار سرمایه نسبت به هفته پیش از آن روند نزولی را طی کرد و به هشت‌هزار و 875 میلیارد تومان رسید. بررسی‌ها نشان می‌دهد روز شنبه ۲۳۴ میلیارد تومان، یکشنبه ۳۸۹ میلیارد تومان، دوشنبه ۱۸۰ میلیارد تومان، سه‌شنبه ۷۸ میلیارد تومان و چهارشنبه نیز ۱۳۳ میلیارد تومان پول از بازار سرمایه خارج شد. درمجموع می‌توان گفت که هفته گذشته سهامداران حقیقی حدود ۱۰۱۴ میلیارد تومان پول از بازار سهام خارج کردند.
کاهش قابل توجه تقاضای ارز
هم‌زمان با بازار مسکن و بورس، بازار طلا و ارز هم رکود سنگینی را تجربه می‌کند. در همین زمینه رئیس اتحادیه طلا و جواهر از کاهش ۱۵درصدی خرید طلا و جواهر در کشور در پی ناآرامی‌های اخیر خبر داده و گفته که نوسانات بازار طلا در ۱۰ روز اخیر کمتر از گذشته بوده است.
ابراهیم محمدولی با اعلام این موضوع به ایرنا خبر داده که تقاضای خرید طلا و سرمایه‌گذاری در این بازار کاهشی بوده و رکود در بازار طلا تشدید شده است.
در بازار ارز هم تقریبا بسیاری از معاملات متوقف شده و ارز با حجم پایین خرید و فروش می‌شود. این موضوع سبب شده برخی صرافی‌ها کرکره‌های خود را تا نیمه پایین بکشند. همچنین بنا به اعلام بانک مرکزی در معاملات آخر هفته گذشته یعنی پنجشنبه 28 مهر بیش از نیم‌میلیارد دلار ارز در سامانه نیما عرضه شد ولی فقط کمتر از چهار درصد آن مشتری داشت.
همچنین مشاهدات به‌عمل‌آمده از فضای بازار حاکی از آن است که کفه معاملات توافقی در روزهای گذشته سنگین‌تر از معاملات آزاد بوده است. به گفته فعالان بازار ارز این روزها سردرگم است و به‌همین‌دلیل نیز برخی معامله‌گران فعلا دست از معامله کشیده‌اند.
کاهش 30 تا 40 درصدی تولید کارخانه‌ها
رکود معاملات تنها به بازارهای مالی ختم نمی‌شود و بازار سایر کالاها را نیز شامل می‌شود. در روزهای گذشته تشکل‌های صنفی مختلف در گفت‌وگو با رسانه‌های ایران از کاهش معاملات پوشاک و خریدهای کمتر ضروری گفته‌اند و فعالان اقتصادی از کاهش حدود 30 تا 40 درصدی تولید برخی کارخانجات می‌گویند. این نکته را جمشید عدالتیان، کارشناس و فعال اقتصادی، به ایلنا گفته و توضیح داده است: «در شرایط ناپایدار مصرف‌کننده اقدام به خرید نمی‌کند؛ چراکه می‌خواهد پس‌انداز کند و در صورت ایجاد شرایط خاص پول داشته باشد. قطعی پیام‌رسان‌های خارجی از جمله واتس‌اپ و اینستاگرام نیز تأثیر زیادی بر فعالیت کسب‌وکارها گذاشته است. فعالان اقتصادی در اتاق بازرگانی سال‌ها تلاش کردند که اقتصاد را به سمت اقتصاد دیجیتال هدایت کنند اما قطعی و کاهش اینترنت در هفته‌های اخیر ما را پشیمان کرد؛ چراکه کسب‌وکار افرادی که به این سمت رفته‌اند، در هفته‌های اخیر مختل
این فعال اقتصادی همچنین هشدار داده که تداوم شرایط فعلی انگیزه سرمایه‌گذاری در ایران را کمتر می‌کند. ادعایی که آخرین آمار صمت نیز بر آن صحه می‌گذارد.
وزارت صمت اخیرا آمار جدید سرمایه‌گذاری خارجی در صنعت ایران را منتشر کرد. آماری شوکه‌کننده که از کاهش 82.7درصدی ارزش سرمایه‌گذاری خارجی در نیمه نخست امسال نسبت به مدت مشابه سال گذشته خبر می‌دهد. بر اساس این گزارش در شش ماه نخست سال 1401 حدود 73 مورد سرمایه‌گذاری خارجی تنها به ارزش 382میلیون و 400 هزار دلار در بخش صنعت، معدن و تجارت تصویب شده که از لحاظ تعداد ۷.۵ و از نظر ارزش ۸۲.۷ درصد نسبت به مدت مشابه سال قبل کاهش داشته است. این در حالی است که در مدت مشابه سال گذشته ۷۹ مورد سرمایه‌گذاری خارجی به ارزش دومیلیارد و ۲۱۵ میلیون دلار در این بخش تصویب شده بود.
اقتصاد فدای سیاست شده است
در همین زمینه فریال مستوفی، رئیس کمیسیون پول و سرمایه اتاق بازرگانی تهران، به «شرق» می‌گوید: باید بپذیریم که با وجود تمام منابع خدادادی و انسانی، هیچ دولتی تاکنون نتوانسته اقتصادی پایدار در کشور ما ایجاد کند. جالب است که در این شرایط صحبت از جذب سرمایه هم می‌کنیم! سرمایه‌گذاری خارجی ما همواره اثر بلاتکلیفی برجام بر بازار سهام بسیار بسیار کم بوده است چراکه در کشور ما امنیت سرمایه‌گذاری وجود ندارد. ما متعهد به قراردادها نیستیم، حتی سرمایه‌گذاران داخلی را نمی‌توانیم نگه داریم.
او ادامه می‌دهد: گیرم که ما فرض کنیم جزیره‌ای جدا از تمام دنیا هستیم و با هیچ‌جا ارتباطی برقرار نکنیم، حداقل باید سرمایه‌گذار داخلی را که حفظ کنیم، آیا این کار را هم نمی‌توانیم انجام دهیم؟ سرمایه‌گذاران هر روز پولشان را به طریقی از کشور ما خارج می‌کنند. ما نه تنها جذب سرمایه نداشته‌ایم که فرار سرمایه هم داشته‌ایم. سرمایه‌گذار خارجی ابتدا وضعیت امنیت سرمایه کشور هدف و سپس وضعیت سرمایه‌گذاران داخلی را می‌سنجند؛ وقتی می‌بینند سرمایه‌گذاران داخلی در حال خارج‌کردن سرمایه از کشور خودشان هستند، چطور می‌شود از آنان انتظار داشت در این شرایط در کشور ما سرمایه‌گذاری کنند؟ تازه این در حالی رخ داده که هنوز امیدها نسبت به برجام و بهبود روابط بین‌المللی زنده بود، از اینجا به بعد این امیدها هم کم‌رنگ می‌شوند.
از نگاه مستوفی چالش‌های اقتصادی و بین‌المللی امروز ما متأثر از سال‌ها عدم مدیریت است و وضعیت تصمیم‌گیری در کشور ما باعث شده که نتوانیم از ظرفیت‌هایمان استفاده کنیم.
او می‌گوید: در واقع دائما فرصت‌سوزی کرده‌ایم. توسعه اقتصادی هیچ‌وقت هدف ما نبود درحالی‌که توسعه اقتصادی هدف اول سایر کشورهاست. اقتصاد ما تمام این سال‌ها فدای سیاست شده درحالی که باید مدت‌ها پیش مسیر سیاست و اقتصاد را از هم جدا می‌کردیم. چین را ببینید؛ حکومتی کمونیستی دارد ولی اقتصادش کاملا آزاد است و به همین طریق توانسته رفاه برای مردمش به وجود بیاورد. ما با تمام ظرفیت‌های انسانی و خدادادی که داشته‌ایم هنوز نتوانستیم حتی مشکل تورم را حل کنیم. درحالی‌که حتی کشورهایی مثل عراق و افغانستان که از هر نظر از ما عقب هستند، توانسته‌اند تورمشان را تک‌رقمی کنند. اف‌ای‌تی‌اف سندی است که به خوبی نشان می‌دهد ما چطور همه مسائل را سیاسی کرده‌ایم. اف‌ای‌تی‌اف یک استاندارد بین‌المللی بانکی است برای مبارزه با پول‌شویی و قاچاق، همین، ولی چون ما آن را نپذیرفتیم حتی بدون تحریم هم هیچ بانکی با ما کار نمی‌کند تا ارزش دارایی‌هایش افت نکند. ما دائما از اقتصاد به سیاست آوانس داده‌ایم.
رئیس کمیسیون پول و سرمایه اتاق بازرگانی تهران می‌افزاید: ما فقط خوب حرف می‌زنیم. هیچ‌یک از برنامه‌های توسعه پنج‌ساله حتی نزدیک به اهدافشان هم نشدند. آیا برنامه توسعه 20ساله ما که از سال 84 آغاز شده و تا 1404 ادامه دارد، توانسته حتی به سمت اهدافش حرکت کند؟ آیا ما اصلا به تصورتمان نزدیک هم شده‌ایم؟ قرار بود در بسیاری از موارد اول باشیم و حالا حتی جزء آخرین‌ها هم نیستیم.
بلاتکلیفی در بورس / بازار به کدام سو می‌رود؟
خبر پیشنهاد ایران برای بازگشت به برجام و احتمال کاهش نرخ دلار بیش از پیش بازار را بلاتکلیف می‌کند. ارزش کم معاملات نشان دهنده این بلاتکلیفی است، چرا که فروشنده سنگینی در بازار وجود ندارد و خریداری هم برای خرید پیش قدم نمی‌شود.
ارزش بازار بورس اوراق بهادار تهران امروز چنگی به دل نمی زد، و ارزش معاملاتی روی رقم هزار و 805 میلیارد تومان ایستاد تا شاخص را در این بی رمقی بازار کمی بیش از 4 هزار واحد مثبت کند و شاخص را در عدد 1.427.609 واحدی نگه دارد. به گفته فعالان بازار یک بلاتکلیفی خاصی در بازار وجود دارد و یک دوگانگی ذهنی ایجاد شده است که نتیجه عوامل مختلفی است که بر بازار تحمیل شده است.
تا مدت ها فعالان بازار به این موضوع اعتراض داشتند که دولت با اقدامات خود دست در جیب سهامداران کرده است و متهم اصلی افت بازار را دولت می دیدند، حالا شائبه ای در بازار به وجود آمده است که با وجود تقسیم سود خوب فملی بازار رونق خواهد گرفت؛ اما این اتفاق رخ نداد و شاهد افت ارزش بازار و بازدهی در نماد ها بودیم. در کنار آن همه انتظارات برای پرداخت درصد سود بالاتر توسط فولاد هم تاثیر منفی روی این دیدگاه گذاشت و زمزمه های بازار را به این سو برد که گویی دولت باز هم قرار است دست در جیب سهامدارن کند و این بار به دریافت سود نقدی شرکت‌ها متوسل شده است.
سهامداران و فعالان بازار انتظاری که از شرکت ها دارند این است که برای طرح های نیمه تمام خود سرمایه گذاری های مجدد انجام دهند. همانطور که در زمستان قبل دولتی ها و وزارت نیرو اعلام کردند که در صورت عدم سرمایه گذاری در صنعت نفت و گاز ممکن است در سالیان آینده به عنوان وارد کننده گاز باشیم. که صدالبته این اتفاق برای صنایع دیگر هم خواهد افتاد، همچنین این درصد پرداخت های سود نقدی باعث تعدیل قیمت ها خواهد شد.
قیمت های جهانی به دلایل متعددی از جمله مناقشات اوکراین افزایش پیدا کرد اما دولت با وضع عوارض صادراتی این فرصت را برای شرکت های بورسی از بین برد. اتفاقی که با اعتراض های متعددی از سوی فعالان بازار همراه شد؛ با این که این موضوع برطرف شد اما نااطمینانی قدرت بیشتری گرفت.
از سوی دیگر اثر بلاتکلیفی برجام بر بازار سهام نرخ بهره بانکی در بازه کمتر از یک ماه رشد قابل توجهی داشته است. اما در یک روز و با برگزاری جلسه این نرخ با درصد خیلی کم کاهش می یابد. در حافظه همه فعالان بازار این گونه جلسات و مدل ها وجود دارد.
در سال قبل برای جلوگیری از افت بیشتر بازار دامنه نوسان را منفی 2 درصدی کردند، چند ماه بعد برای جلو گیری از افت بازار جلسات صبحانه‌ای با حقوقی های بزرگ برگزار شد. این بار هم در آخرین مورد شایعه شاخص سازی مطرح شده است که توسط رییس سازمان بورس تکذیب شده است.
تعدادی دیگر اثر بلاتکلیفی برجام بر بازار سهام از فعالان بازار به قیمت نفت چشم دوخته‌اند و این سؤال را در ذهن می پرورانند در صورتی که نفت کاهش شود و سطح حمایتی 97 دلاری را از دست بدهد چه اتفاقی برای بازار رخ خواهد داد؟
خبر پیشنهاد ایران برای بازگشت به برجام و احتمال کاهش نرخ دلار بیش از پیش بازار را بلاتکلیف می‌کند. ارزش کم معاملات نشان دهنده این بلاتکلیفی است، چرا که فروشنده سنگینی در بازار وجود ندارد و خریداری هم برای خرید پیش قدم نمی‌شود.
تعیین تکلیف بورس بین‌الملل با برجام
چند سالی می‌شود که بحث راه‌اندازی بورس بین‌الملل در کشور مطرح شده؛ اما امسال شورای عالی بورس در تصمیمی مجوز راه‌اندازی این بورس را صادر کرد.
چند سالی می‌شود که بحث راه‌اندازی بورس بین‌الملل در کشور مطرح شده؛ اما امسال شورای عالی بورس در تصمیمی مجوز راه‌اندازی این بورس را صادر کرد. بورس بین‌الملل چیست و چه کاربردی در اقتصاد کشور دارد؟ در اولین روز شهریورماه امسال مجید عشقی، رییس سازمان بورس از موافقت اصولی شورای عالی بورس برای راه‌اندازی بورس بین‌الملل خبر داد.
قرار است بورس بین‌الملل مناطق آزاد، پنجمین بورس کشور با سرمایه اولیه ۳۰ میلیون یورویی باشد. هدف از تاسیس این بورس تامین مالی ارزی پروژه‌های صنعتی و عمرانی است. در ترکیب سهامداران این بورس افزون بر سهامداران داخلی، لازم است سهامداران خارجی نیز حضور داشته باشند.
در اینجا یک سوال مطرح می‌شود که با وضعیت فعلی کشور و کسری بودجه در تمامی حوزه‌ها این سرمایه ۳۰ میلیون یورویی از کجا تامین می‌شود؟ فرض بگیریم که سرمایه اولیه بدون هیچ ضربه‌ای به بخش‌های دیگر کشور تامین شد، با وجود تحریم‌ها چگونه می‌توانیم میزبان خوبی برای سرمایه‌گذاران خارجی باشیم؟
کارشناسان و تحلیلگران بازار سرمایه عقیده دارند که بورس بین‌الملل ماهیت خوب و درستی دارد اما در شرایط فعلی می‌تواند برای اقتصاد کشور هزینه‌ساز باشد. نباید تصور ورود چند میلیونی سرمایه‌گذاران خارجی را داشت. چرا که ایران تحریم است و به واسطه تحریم‌ها و مشکلات نقل و انتقال پول احتمالا سرمایه‌گذاران خارجی از سرمایه‌گذاری در ایران استقبال نکند. این موضوع را نباید فراموش کرد که بورسهای ایران توسط مسوولان دخالت و کنترل می‌شوند و این موضوع خود مانع سرمایه‌گذاری در بورسهای ایران به حساب می‌آید.
در چند ماه اخیر خبرهای مختلفی از مذاکرات برجام رسیده که برخی ازآنها مثبت و برخی دیگر منفی بوده‌اند. با وجود این اخبار می‌توان گفت که هنوز تکلیف مذاکرات برجام مشخص نیست و بلاتکلیفی تاثیر منفی روی اقتصاد کشور دارد. بنابراین در شرایط فعلی افتتاح بورس بین‌الملل یک تناقض به شمار می‌آید.
کارشناسان می‌گویند که مذاکرات در حالت بلاتکلیف قرار گرفته و این موضوع تاثیر منفی روی اقتصاد کشور دارد. برخی از تحلیلگران عقیده دارند با وجود تحریم‌ها افتتاح بازاری با عنوان بورس بین‌الملل هزینه اضافه به اقتصاد کشور تحمیل می‌کند. اگر مذاکرات به نتیجه نرسد و تحریم‌ها افزایش یابد، افتتاح یک بازار بین‌الملل تنها زیان درپی دارد. از سوی دیگر اگر تحریم‌ها کاهش یابد یا توافقی صورت بگیرد. این بازار می‌تواند صرفه اقتصادی بسیار زیادی برای کشور داشته باشد.
مزایا و معایب بورس کالا
احسان رضاپور، کارشناس بازار سرمایه در پاسخ به این پرسش که، مهم‌ترین دغدغه‌های بورس بین‌الملل ایران چیست؟ گفت: یکی از مهم‌ترین مشکلات و دغدغه‌های بورس بین‌الملل ایران، مشکلات تحریم و عدم اقبال سرمایه‌گذاران خارجی برای حضور در ایران است.
او در گفت‌وگو با باشگاه خبرنگاران تاکید کرد: لازم به ذکر است که، رویکرد اساسی تشکیل چنین بورسی تا حدودی مقابله با تحریم‌ها می‌تواند باشد و ایجاد این بستر عملا می‌تواند به یکی از بازو‌های قدرتمند اقتصاد مقاومتی و مبارزه با تحریم‌ها تبدیل شود. می‌توان با جذب سرمایه‌گذاران کوچک‌تر گام‌های ابتدایی را برداشت و در ادامه با رشد این بازار و جذب سرمایه‌گذاران بزرگ‌تر، به هدف نهایی رسید.
این کارشناس بازار سرمایه بیان کرد: شرط موفقیت بورس بین‌المللی در دو بخش خلاصه می‌شود، ساز و کار‌های داخلی در ایران بسیار منسجم و اعتماد آفرین باشد تا بیشترین جذب امکان پذیر شود و مشکلات داخلی باعث عدم اقبال نشود، با مشاوره تخصصی در زمینه حقوق بین‌المللی و به خصوص حقوق تجاری، ساز و کار‌هایی که می‌تواند برای سرمایه‌گذاران خطر آفرین باشد را شناسایی و مدیریت کرد، سرمایه‌گذارانی شناسایی شوند که در حال حاضر ارتباط زیادی با کشور‌های تحریم‌کننده ایران نداشته باشند و عملا نسبت به خطر تحریم توسط آمریکا بی‌تفاوت باشند.
کارشناس بازار سرمایه در پاسخ به این پرسش که آیا در دیگر کشور‌ها بورس بین‌الملل وجود دارد؟، تشریح کرد: پذیرفته شدن و فعالیت یک شرکت در بازار سهام چند کشور نیازمند ساز و کار و ارتباطات بین‌المللی است.
پس با توجه به موارد مطرح شده می‌توان ادعا کرد که بسیاری از کشور‌ها از این نوع بورس استفاده می‌کنند و در آینده نیز توسعه بیشتری در این حوزه، شاهد خواهیم بود.
رضاپور در خصوص کارکردهای بورس بین‌الملل بیان کرد: ایجاد رینگ‌های بین‌المللی عرضه مواد خام مانند نفت، سنگ آهن، فولاد و. ، ایجاد رینگ‌های بین‌المللی عرضه مواد با ارزش افزوده بالای پتروشیمی و شیمیایی به صورت خرد و عمده، ایجاد رینگ‌های بین‌المللی عرضه محصولات کشاورزی و دامی و تسهیل صادرات این محصولات از کارکردهای بورس بین‌الملل است.
او افزود: ایجاد بازار بورس بین‌المللی برای فعالیت سرمایه‌گذاران خارجی در بازار بورس ایران به صورت تسهیل شده و مزایای خاص، ایجاد بستر مناسب برای پذیرش شرکت‌های معتبر ایرانی در بازارهای بورس سایر کشور‌های هم رده یا پیشرو در زمینه خدمات مالی و بورس از دیگر مزایای این بورس است.
رضاپور در خصوص یکی دیگر از راهکار‌ها در جهت موفقیت بورس بین‌الملل گفت: جذب سرمایه خارجی یعنی کمتر تحریک کردن عوامل تورم زا. یکی از مهم‌ترین راهکاری تامین مالی به‌طوری که تورم سنگین ایجاد نکند جذب سرمایه خارجی است. در اقتصادی مانند، اقتصاد ایران که تغییر آرمان‌های داخلی برای تامین مالی یا گردش هدفمند سرمایه عمدتا به افزایش تورم مخرب می‌انجامد، یکی از بهترین و کم عارضه‌ترین روش‌های تامین مالی، سرمایه‌گذاری خارجی است.
او بیان کرد: از طرف دیگر مناطق آزاد در ایران از نظر قانون و رعایت استاندارد‌ها شرایط آسان‌تری دارند و با توسعه این مناطق عملا قدرت صادراتی ایران به صورت تصاعدی رشد خواهد نمود و بی‌شک با تامین بیشتر ارز وضعیت کلی اقتصاد مطلوب‌تر می‌شود.
کارشناس بازار سرمایه اظهار کرد: یکی از بزرگ‌ترین مشکلات ما در ایران تجربه کردن، اثر بلاتکلیفی برجام بر بازار سهام تجربه کشور‌های دیگر است و عملا، ساز و کار حرفه‌ای و مداومی وجود ندارد تا ما بتوانیم از تجربیات ارزشمند شرکت‌های پیشرو در این زمینه استفاده کنیم. با ایجاد سهولت برای حضور شرکت‌ها و سرمایه‌گذاران خارجی در بورس بین‌المللی عملا این مشکل تا حدودی حل می‌شود و به شرط مدیریت درست قطعا باعث توسعه سریع ایران خواهد شد.
رضاپور در نهایت گفت: سرمایه‌گذاران خارجی باعث تولد شرکت‌های چند ملیتی می‌شوند، یکی از مهم‌ترین دستاورد‌های مشارکت سرمایه‌گذاران خارجی در شرکت‌های ایرانی، چند ملیتی شدن یک شرکت است. در اقتصاد این مفهوم بر همگان آشکار است که اگر می‌خواهیم یک شرکتی را سال‌های زیادی زنده نگهداریم به‌طوری که عمر شرکت محدود به عمر موسسین یا مالکین آن نباشد، بایستی شرکت‌ها را سهامی کرد. تبدیل شرکت‌ها از سهامی خاص یا شخصی به شرکت‌های سهامی عام عملا باعث می‌شود با تغییر ساختار مالکیتی آن عملا عمر شرکت دیگر به عمر مالکان محدود نباشد.
دیدگاه شما