سناریوهای ارتباط دلار و سهام امریکا

چرا بانک مرکزی یوآن را جایگزین دلار آمریکا کرد

یوآن چین شامگاه یکشنبه 28 مردادماه جای دلار را در سامانه نظارت ارز (سنا) گرفت؛ این سامانه میانگین معاملات ارز را توسط صرافی های مجاز کل کشور نشان می دهد.

به گزارش ایران اکونومیست؛ هرچند با مصوبه فروردین ماه امسال دولت برای تغییر ارز گزارشگری از دلار به یورو، عبور از این ارز دور از انتظار نبود اما پس از فراز و نشیب هایی که بازار ارز در چهار ماه اخیر تجربه کرده بود، این کار به سرعت انجام شد.
تا عصر دیروز(یکشنبه) نرخ دلار در سامانه سنا بین هشت هزار و 800 تومان تا 10 هزار 600 تومان در نوسان بود و بررسی تغییرات نرخ فروش این ارز در روزهای اخیر در این سامانه نیز نشان می داد برخلاف رویه بین المللی که بهای دلار سناریوهای ارتباط دلار و سهام امریکا کمتر از یورو است، در اغلب موارد نرخ فروش دلار بیش از یورو بود.
برخی فعالان ارزی، این اختلاف قیمت بین دلار و یورو در سامانه سنا را تقاضای بیشتر برای اسکناس دلار در بازار داخلی ارز می دانستند و بر این باور بودند هرچند سهم یورو در مبادلات تجاری و سبد ارزی کشور بیشتر است و در سامانه نیما که ارز خارجی عرضه می شود، یورو دست بالاتر را دارد، اما در بازار داخلی خریداران برای خرید دلار راغب ترند.
بانک مرکزی تامین 23 مورد تقاضای ارز خدماتی همچون ارز مسافری، دانشجویی، درمان و شرکت در آزمون های بین المللی را به صرافی های مجاز سراسر کشور محول کرده سناریوهای ارتباط دلار و سهام امریکا است و این گروه از متقاضیان نیز خواهان ارزهای جهانروا برای انجام امور خود هستند.
شاید بتوان این اقدام بانک مرکزی را حرکت به سمت حذف دلار از نظام تجاری و ارزی کشور تعبیر کرد اما پیگیری های از سامانه نیما که در حقیقت بازار ارز خارجی است، نشان می دهد همچنان دلار آمریکا در این سامانه خرید و فروش می شود و هنوز حذف نشده است.
گزارش میدانی از صرافی های سطح شهر نشان می دهد که نرخ دلار همچنان روی تابلوی صرافی ها قرار دارد و تا ظهر امروز(دوشنبه) نرخ خرید آن از مردم حدود 10 هزار و 300 تومان بوده و به قیمت 10 هزار و 440 تومان به دست متقاضی می رسد.
در همین رابطه یکی از صرافی ها توضیح داد: گرچه اعلام نرخ دلار آمریکا از سامانه سنا برداشته شده اما مبادله آن در صرافی ها وجود دارد و هنوز حذف نشده است.
وی که نخواست نامش ذکر شود، اظهار داشت: از آنجا که تقاضا برای دلار آمریکا در بازار زیاد است، متقاضیانی که طبق دستورالعمل بانک مرکزی برای ارز مسافرتی، دانشجویی و یا نظایر آن ارز خارجی می خواهند، برای خرید دلار در ساعات آغازین فعالیت صرافی ها باید مراجعه کنند.
پیگیری از روابط عمومی بانک مرکزی برای تنویر افکار عمومی درباره تغییر ارزها در سامانه سنا بی نتیجه ماند.
جایگاه چین به عنوان شریک اول تجاری ایران و خریدار عمده نفت، فرآورده های نفتی و مواد پتروشیمی کشورمان، سهم بالای ارز این کشور را سبد تجارت خارجی ایران اجتناب ناپذیر کرده است زیرا در حوزه واردات نیز محصولات چینی رتبه نخست را در کالاهای وارداتی به کشورمان دارند.
از این رو نهم اسفندماه پارسال به درخواست بانک مرکزی، ثبت سفارش کالا با ارز دلار آمریکا ممنوع شد؛ «مهدی کسرایی پور» مدیرکل سیاست ها و مقررات ارزی بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران همان زمان اعلام کرد که سهم دلار در سبد تجاری کشور چندان بالا نیست و این امر در مراودات تجاری بازرگانان ایرانی مشکلی ایجاد نخواهد کرد.
سالهاست شبکه بانکی ایران به دلیل تحریم های مربوط به تسویه دلاری (یوترن)، امکان استفاده از ارز دلار آمریکا را ندارد و از این رو امکان تامین دلار از طریق بانک ها برای واردات امکان پذیر نبود و واردکنندگان ناگزیر بودند از ارزهای جایگزین جهانروا از جمله یورو استفاده کنند.
مدیرکل سیاست ها و مقررات ارزی بانک مرکزی خردادماه پارسال نیز گفته بود: در 10 سال گذشته سهم دلار در ذخایر ارزی کشور به شدت کاهش یافته و به طور متوسط بیش از هشت درصد کل ذخایر را هم شامل نمی‌شود، از این رو حذف دلار از ارز گزارشگری، تاثیری بر ذخایر ارزی کشور ندارد.
باید گفت در سال های اخیر به واسطه وجود تحریم‌های دلاری، ارز «دلار» دو کارکرد خود را در اقتصاد ایران از دست داده است؛ این ارز اکنون نه قابلیت انتقال و استفاده در مبادلات بین المللی شبکه بانکی کشور را دارد و نه جایگاه ویژه‌ای را در سبد ذخایر ارزی بانک مرکزی به خود اختصاص داده است.
بخش اعظم درآمدهای ارزی کشور، ناشی از صادرات نفت و گاز و فراورد‌ه‌های نفتی و پتروشیمی است که به دلار در بازارهای بین‌المللی قیمت‌گذاری و معامله می‌شود ولی با توجه به نبود امکان تسویه دلاری برای ایران (به دلیل تحریم های غیرهسته ای آمریکا علیه کشورمان)، این درآمدها به سایر ارزها از جمله یورو، روپیه، وون، یوآن و لیر ترکیه وارد حساب های بانک مرکزی در خارج از کشور می‌شود.
از طرف دیگر پرداخت های مربوط به واردات کالاها و خدمات نیز با توجه به جریان ورودی درآمدهای ارزی به طور عمده به سایر ارزها غیر دلار انجام می‌شود لذا دلار آمریکا نقش اندکی در مبادلات، دریافت و پرداخت های کشور و همچنین بدهی‌های خارجی دارد.
با این حال کارشناسان ارزی بر این باورند که به طور سنتی، تمرکز تقاضای جامعه برای تامین ارز مسافرتی، دانشجویی، درمان و نظایر آن روی اسکناس دلار است که می‌تواند به مرور زمان ارز دیگری جایگزین آن شود؛ البته این ارزِ جایگزین باید از قابلیت تبدیل در بازارهای بین‌المللی برخوردار باشد.
باید منتظر ماند تا مسئولان بانک مرکزی رویکردهای خود در اجرای این سیاست جدید در نظام ارزی ایران را اعلام کنند.

صاردات ۱۱۵ میلیون دلاری کالا از استان همدان

سرپرست سازمان توسعه تجارت کشور گفت: استان‌های منطقه ۳ در سال ۹۷ از صادرات به ۱۵ کشور منطقه ۳.۴ میلیارد دلار درآمد داشتند که سهم همدان از این رقم ۱۱۵ میلیون دلار است.

حمید زادبوم پیش از امروز در نشست تخصصی آمایش منطقه 3 کشور اظهار داشت: هدف از برگزاری این نشست زدن تلنگری به 4 استان منطقه 3 برای توسعه تجارت خود با کشورهای همسایه به ویژه عراق است.

وی افزود: از 44 میلیارد دلار صادرات کشور تنها 3.4 میلیارد دلار آن به صادرات از 4 استان کرمانشاه، ایلام، همدان و لرستان اختصاص داشته که از این رقم نیز بخش عمده آن مربوط به استان مرزی کرمانشاه بوده است.

سرپرست سازمان توسعه تجارت کشور عنوان کرد: در سال 97 استان کرمانشاه 2.5 میلیارد دلار، استان ایلام 706 میلیون دلار، استان همدان 115 میلیون دلار و استان لرستان 71 میلیون دلار صادرات داشته‌اند.

وی با اشاره به این که کشور عراق به تنهایی 40 میلیارد دلار واردات دارد، گفت : سهم کشور ایران از ظرفیت واردات عراق 10 میلیارد دلار است که 25 درصد کل وارادات این کشور را تشکیل می‌دهد و سهم خوبی به شمار می‌رود.

زادبوم تصریح کرد: ظرفیت واردات 15 کشور همسایه ایران نیز در سال 2018 بیش از هزار میلیارد دلار بوده است که اگر کشورهای چین و هند را هم به آنها اضافه کنیم این ظرفیت به 3 هزار و 625 میلیارد دلار می‌رسد.

وی با اشاره این که این رقم یک بازار مناسب برای توسعه تجارت و اقتصاد کشور است، تاکید کرد: با اینحال از 44 میلیارد دلار صادرات کشور تنها 24 میلیارد دلار آن از این کشورها حاصل شده است.

سرپرست سازمان توسعه تجارت کشور با بیان این سهم 4 استان منطقه 3 که دو استان آن نیز مرزی هستند از این میزان صادرات خوب نیست، اظهار داشت: صادرات ما به عراق 10 میلیارد دلار است و اگر استان‌های منطقه 3 فقط روی همین کشور کار کنند می‌توانند صادرات خود را به رقم بالایی برسانند.

زادبوم افزود: در حال حاضر در بغداد و بصره رایزن اقتصادی داریم که با تمام توان در خدمت تجار ایرانی به ویژه تجار استان‌های منطقه 3 هستند.

وی تصریح کرد: از جمله ظرفیت‌های صادرات کالا به کشور عراق می‌توان به مواد معدنی، برق و الکتریسیته، شیرینی و شکلات، صنایع تبدیلی، قطعات خودرو، گل و گیاه، میوه و تره‌بار، صنایع لبنی و دام و طیور اشاره کرد.

سرپرست سازمان توسعه تجارت کشور با اشاره به این که در حال حاضر کشور در یک جنگ اقتصادی به سر می‌برد، تاکید کرد: البته همه مشکلات ما ناشی سناریوهای ارتباط دلار و سهام امریکا از تحریم نیست و از آنجا که مقام معظم رهبری تجار را سربازان ایران در این جنگ اقتصادی معرفی کردند باید تلاش کنیم مشکلات بخش خصوصی رفع شود.