انواع گپ های قيمتی در بازارهای مالی

شکاف های شکست معمولا با حجم معاملات سنگینی همراه هستند. گپ شکست معمولا پر نمی شود. قیمت ممکن است به بالای شکاف برگردد (در گپ های افزایشی) و احتمال دارد که قسمتی از گپ را پر کند اما بخشی از فضای گپ پر نمی انواع گپ های قيمتی در بازارهای مالی شود. در یک قانون کلی زمانی که وقوع شکاف با حجم معاملات سنگینی همراه باشد احتمال کمتری برای پر شدن آن وجود دارد.

معرفی گپ لول ۱

گپ های قیمتی در بازار به چهار دسته کلی تقسیم می شوند :

دسته اول گپ هایی هستند که در آخر هفته در بازار اتفاق میافتند که دلیل آن تعطیلی بازار در روزهای شنبه و یکشنبه می باشد.

دسته دوم گپ هایی هستند که در هنگام اعلام اخبار مهم در بازار شکل می گیرند که دلیل این قبیل گپ ها ورود ناگهانی معامله گران و باز کردن معاملات همزمان است .

دسته سوم از گپ ها همان گپ های رایج و معمول بین کندل ها می باشند که بعلت اختلاف قیمت در هنگام بسته شدن یک کندل و باز شدن کندل بعدی به وجود می آیند .

دسته چهارم که مهمترین گپ های بازار هستند گپ لول هایی می باشند که در دل کندل ها وجود دارند اما دیده نمی شوند .
نکته بسیار مهم اینست که این نوع گپ ها در واقع اصلی ترین و مهمترین تعریف و ماهیت گپ بوده و همه انواع دیگر گپ را ، در درون مفهوم و ساختار خود جای می دهد .
این دسته از گپ ها که مورد نظر ما نیز هستند به علت ورود معامله گران مهم بازار با حجم های بسیار زیاد بوجود می آیند .

همانطور که همه ما می دانیم در بازار فارکس نیز مانند همه بازارهای دیگر در دنیا ، مهمترین عامل حرکت بازار ، عرضه و تقاضا است .
به این علت که گپ های دسته چهارم بر اثر عرضه و تقاضا بوجود آمده اند ، این گپ لول ها ، دلیل شکل گیری حرکات اصلی بازار هستند .
به این صورت که بعد از اینکه قیمت از گپ لول های مورد بحث فاصله گرفت و قرارداد ها تسویه شد ، برای ایجاد تعادل بین عرضه و تقاضا ، قیمت ها مجددا به سمت گپ لول اصلی خود بر میگردند .

طبق آمار محاسبه شده و مکتوب شده توسط نرم افزارهای فوق پیشرفته آنالیزر ، در ۱۸ سال گذشته در ۹۸% موارد قیمت ها به گپ لول مورد نظر برخورد کرده اند .
مابقی لول ها ، سطوحی هستند که همواره ایجاد می شوند تا حرکات آتی بازار به جهت رسیدن تعادل در آنها شکل بگیرد و مجددا در مسیر رسیدن به این لول ها ، سطوح جدید ایجاد می شوند و این روند همینطور ادامه دارد .

نکته حائز اهمیت آنکه آمار ذکر شده (۹۸%) برای تمامی معامله گران ، فوق العاده بوده و بسیار قابل تامل است .

نمودار تعدیل شده و تعدیل نشده چیست؟

تمامی سرمایه گذاران برای گرفتن تصمیم درست نیازمند تحلیل بازار هستند. یکی از این روش ها استفاده از نمودارهای تعدیل شده و تعدیل نشده است. انواع نمودارهای قیمتی در تحلیل تکنیکال کاربرد دارند و می توان گفت استفاده از آنها به معنی آن است که عوامل بنیادی در این تحلیل دخیل نیستند. از آنجا که در نمودار تعدیل شده عموال بنیادی مثل پرداخت سود لحاظ نمی شود، در نتیجه معمولا برای تحلیل تکنیکال از نمودار تعدیل شده (به دلیل عدم وجود عوامل بنیادی مانند تقسیم سود وافزایش سرمایه) استفاده می شود. در این مقاله به این مقوله خواهیم پرداخت و ضمن بررسی چیستی نمودارهای تعدیل شده و تعدیل نشده در بورس، به تفاوت های آنها اشاره خواهیم کرد.

نمودار تعدیل شده چیست؟
نمودار تعدیل شده نشان دهنده عرضه و تقاضای (عوامل قیمتی) واقعی بازار است و تمامی گپ های قیمتی که در این نمودار مشاهده می شود، گپ های واقعی هستند. گپ های غیر واقعی که همان عوامل بنیادی (تقسیم سود و افزایش سرمایه) هستند، در این نمودار تأثیر مستقیمی نمی گذارند. در نتیجه، در این نمودار سابقه واقعی قیمت هایی که سهام در گذشته معامله شده اند را نخواهید دید.

نمودار تعدیل نشده چیست؟
در نمودار تعدیل نشده علاوه بر عوامل قیمتی، عوامل بنیادی نیز تأثیر گذار هستند. در این نمودار، شکاف های قیمتی بدون دستکاری و همان گونه که اتفاق افتاده اند نشان داده می شوند. شکاف هایی که ناشی از تقسیم سود و افزایش سرمایه در نمودار یک سهم اتفاق میافتد.

دلایل ایجاد شکاف قیمتی در نمودار سهم
گپ یا شکاف قیمتی بخشی از نمودار است که در آن سفارشات خرید و فروش وجود ندارد و بین قیمت های سهم اختلاف زیادی وجود دارد. این شکاف های قیمتی می توانند به علل مختلفی از جمله افزایش سرمایه، تقسیم سود نقدی، تعدیل های مثبت و منفی و گره های معاملاتی ایجاد شوند.

کپ قیمتی در نمودار سهم

عواملی که باعث ایجاد گپ به سمت پایین می شوند
در این قسمت به عواملی اشاره خواهیم کرد که باعث ایجاد گپ قیمتی در نمودار یک سهم می شوند.

افزایش سرمایه
مهم ترین دلیل ایجاد شکاف قیمتی افزایش سرمایه است. شرکت ها از طریق روش های مختلفی افزایش سرمایه انجام می دهند. افزایش سرمایه معمولاً باعث کاهش قیمت سهام شرکت ها می شود. در نتیجه، از جانب شرکت ها برای جبران این کاهش، به سهامداران حق تقدم، سهام مازاد و … داده می شود. این کاهش ارزش سهام باعث ایجاد شکاف قیمتی شده و بر نمودار قیمتی تأثیر می گذارد. به بیان دیگر معمولا وقتی یک شرکتی n درصد افزایش سرمایه می دهد یعنی n درصد به تعداد سهام سهامدارن افزوده می شود و به همان نسبت، n درصد قیمت سهم به طور ناگهانی (بعد از افزایش سرمایه) کاهش میابد. البته این اتفاق "معمولا" رخ می دهد ولی استثنا در بازار وجود دارد که بعد نسبت کاهش قیمت با مقدار افزایش سرمایه همخوانی نداشته باشد. اما در 99 درصد مواقع افزایش سرمایه باعث ایجاد شکاف در نمودار می شود. به تصویر زیر دقت کنید.

کپ قیمتی در نمودار سهم

انواع روش های افزایش سرمایه
به افزایش تعداد سهامی که از سوی شرکت سهامی منتشر می شود، افزایش سرمایه در شرکت های سهامی گفته می شود. افزایش سرمایه شرکت ها از روش های مختلفی تأمین می شود که عبارتند از:
1- افزایش سرمایه از طریق سود انباشته
2- افزایش سرمایه از طریق صرف سهام
3- افزایش سرمایه از طریق تجدید ارزیابی دارایی های شرکت
4- افزایش سرمایه از طریق آورده نقدی و مطالبات حال شده

تقسیم سود نقدی
یکی دیگر از عوامل مهم در ایجاد شکاف قیمتی، تقسیم سود نقدی در مجمع عمومی سالیانه است. نمودار قیمت با میزان سود تقسیمی ارتباط مستقیم دارد. البته مقدار تغییر قیمت سهم به واسطه تقسیم سود نقدی خیلی زیاد نیست. در نتیجه تغییرات در نمودار تعدیل شده و شکاف قیمتی چندان بزرگ نخواهد بود. حتی امکان دارد که نمودار تعدیل شده و نمودار تعدیل نشده شبیه هم باشند. در صورتی که افزایش سرمایه در این نمودار مؤثرتر بوده و گپ ایجاد شده هم بزرگ تر خواهد بود.

تعدیل های منفی
این شکاف قیمتی زمانی که نماد شرکت ها جهت شفاف سازی یا تعدیل منفی پیش بینی سود هر سهم بسته می شوند، ایجاد خواهد شد.

گره های معاملاتی منفی
معمولاً در نمادهایی که در رتبه های پایینی به لحاظ نقد شوندگی قرار دارند، شکاف قیمتی معاملات منفی ایجاد می شود.

عواملی که باعث ایجاد گپ به سمت بالا می شوند
عواملی که باعث ایجاد گپ به سمت بالا می شوند عبارتند از:

این شکاف قیمتی زمانی که نماد شرکت ها جهت شفاف سازی یا تعدیل مثبت پیش بینی سود هر سهم بسته می شوند، ایجاد خواهد شد.

در نمادهایی که در رتبه های بالایی به لحاظ نقد شوندگی قرار دارند، شکاف قیمتی معاملات مثبت ایجاد می شود.

معایب و مزایای نمودارهای تعدیل شده
از معایب این نمودار می توان به این نکته اشاره کرد که با حذف شکاف های قیمتی در نمودارهای تعدیل شده، تاریخچه قیمت سهام مشخص نیست.

از مزایای نمودار تعدیل شده می توان به موارد زیر اشاره کرد:

استفاده راحت تر از خطوط حمایت و مقاومت
کاربرد این نمودار در استفاده از اندیکاتورها و اسیلاتورها
معایب و مزایای نمودارهای تعدیل نشده
معایب نمودار تعدیل نشده عبارت است از:
عدم نمایش تغییرات دارایی سهامدار (در زمان افزایش سرمایه و پرداخت سود نقدی)
عدم نمایش عواملی به غیر از عوامل قیمتی سهام
عدم ارائه سیگنال های درست و در نتیجه گمراهی سهامداران و عدم اطلاع آن ها از روند نزولی قیمت سهام
عدم کاربرد نمودار تعدیل نشده در استفاده از ابزارهای تکنیکال مانند اندیکاتورها و اسیلاتورها

نمودارهای ساده (خطی) و لگاریتمی چه تفاوتی با یکدیگر دارند؟
نمودارهای لگاریتمی نمودارهایی هستند که درصد افزایش یا کاهش قیمت در آنها در نظر گرفته می شود نه مقدار آن. برای مثال اگر سهمی از 50 تومان به 100 تومان برسد تغییرات بیشتر از وقتی است که از 100 تومان به 150 تومان افزایش پیدا کند. در نمودار خطی بر خلاف نمودارهای لگاریتمی تنها میزان افایش و کاهش مد نمایش داده می شود.

کدامیک از نمودارهای تعدیل شده و تعدیل نشده برای تحلیل مناسب تر است؟
این دو نمودار اختلاف های زیادی با یکدیگر دارند. در نتیجه تحلیل این نمودارها ممکن است نتایج مختلف و یا حتی مخالف هم را در پی داشته باشند. پس بهتر است از یکی از این دو نمودار استفاده شود. هر یک از این نمودارها طرفداران خود را دارند و برخی ها نیز هر دو این نمودارها را به کار می برند.

افرادی که از نمودار تعدیل نشده استفاده می کنند، به عبارت " تاریخ تکرار می شود " تکیه می کنند و اعتقاد دارند که نمودار تعدیل شده باعث تغییر قیمت های گذشته می شود و کف و سقف قیمت های تاریخی جا به جا می شوند. در نتیجه نمی توان از آن برای تحلیل قیمت سهام در آینده بهره برد.

افرادی که طرفدار نمودار تعدیل شده هستند، به اصل مبانی در تحلیل تکنیکال که می گوید " همه چیز در قیمت نهفته است و قیمت ها بر اساس روند حرکت می کند " معتقد هستند. آن ها بر این باورند که شکاف های غیر واقعی که همان عوامل بنیادی (افزایش سرمایه و پرداخت سود نقدی) هستند با توجه به عرضه و تقاضای بازار ایجاد نشده اند، پس در نمودار جایگاهی نخواهند داشت. نمودار سهامی که تغییر در قیمت آن ها بر اساس عرضه و تقاضای واقعی (مثل بازارهای سهامی که معاملات آن به صورت رسمی انجام شده و سرمایه گذاران در یک بازار عادلانه و شفاف معاملات خود را انجام می دهند) در بازار باشد را می توان از طریق تحلیل تکنیکال بررسی کرد. استفاده از نمودار تعدیل شده برای تحلیل بازار، امکان اطلاع از قیمت های تاریخی را از تحلیلگر می گیرد. اما در عملکرد سایر ابزارها اختلالی ایجاد نمی کند. این مسئله در نمودارهای تعدیل نشده به دلیل وجود گپ های غیر واقعی برعکس است.

در نتیجه، به طور کلی می توان گفت نمودارهای تعدیل شده در عملکرد سایر ابزارها خللی ایجاد نمی کنند و اکثر تحلیلگران از این نمودار استفاده می کنند. امواج الیوت، خطوط روندی، چنگال اندروز، اندیکاتورها و اسیلاتورها، الگوهای قیمتی و غیره در سیستم های تحلیلی، تنها در نمودارهای تعدیل شده به کار برده می شوند. پس پیشنهاد می شود که برای تحلیل های خود از نمودار تعدیل شده استفاده نمایید. حتی اگر قصد دارید از هر دو نمودار به طور همزمان استفاده کنید، نمودار تعدیل شده را در اولویت خود قرار دهید.

البته توجه به این نکته مهم است که اگر شما از روش های تحلیلی کلاسیک از جمله مقاومت ها و حمایت های کلاسیک و یا پرایس اکشن استفاده می کنید، در این صورت نمودارهای تعدیل نشده می تواند به شما بهتر کمک کند.

تفاوت نمودار تعدیل شده با تعدیل نشده در تحلیل تکنیکال چیست؟

تفاوت نمودار تعدیل شده با تعدیل نشده

هرگاه در نمودارهای قیمتی لاوه بر عوامل تکنیکال از پارامترهای بنیادی (افزایش سرمایه-تقسیم سود نقدی و…) استفاده نماییم. به نمودار فوق الذکر نمودار تعدیل شده گفته می‌شود. حال اگر از عوامل بنیادی سهم در نمودار استفاده نشود و فقط تغییرات قیمتی را نمایش دهد نمودار بدون تعدیل نامیده می‌شود.

حال این سوال پیش می آید که استفاده از کدام نمودار بهتر می‌باشد؟ تقاومت نمودارهای تعدیل شده و تعدیل نشده در چیست؟ مهم ترین کاربردهای آنها کدام هستند؟

به طورکلی در تحلیل تکنیکال از نمودارهای تعدیل شده استفاده می‌شود زیرا شرایط واقعی تری از سهم مورد نظر در اختیار ما قرار می‌دهد. با توجه به اصول تکنیکال (همه چیز در قیمت نهفته است) اثر تمامی نوسانات قیمتی و تقسیم سود نقدی و شکاف ها (گپ قیمتی) به گونه ای در قیمت تعدیل شده سهام ها نهفته می‌باشد.

سود نقدی

شرکت‌هایی که در پایان سال مالی خود توانستند سود کسب کنند، در مجمع عمومی عادی سالیانه تصمیم می‌گیرند تا بخشی از این سود را به سهامداران خود پرداخت نمایند. با پرداخت سود نقدی به سهامداران، ارزش قیمت هر سهم به میزان سود تقسیمی کاهش می‌یابد.

افزایش سرمایه

در هنگام تاسیس شرکت‌ها، سرمایه آغازین شرکت مشخص و برابر آورده سهامداران می‌باشد. حال اگر شرکت بخواهد طرح توسعه جدیدی را آغاز کند و یا خط تولید را مجهزتر بکند و یا افزایش ظرفیت تولیدی داشته باشد نیاز به تامین مالی برای اینگونه اقدام ها دارد. افزایش سرمایه یکی از روش‌های تامین مالی شرکت‌هاست. انواع روش‌های افزایش سرمایه:

افزایش سرمایه از آورده نقدی و مطالبات حال شده
افزایش سرمایه از محل سود انباشته یا اندوخته
افزایش سرمایه از تجدید ارزیابی دارایی‏‌های شرکت
افزایش سرمایه از محل صرف سهام یا سلب حق تقدم

بعد از افزایش سرمایه قیمت به میزان افزایش سرمایه کاهش و تعداد سهام به همان میزان افزایش پیدا می‌کند که اثر کاهش قیمت در نمودارهای تعدیل شده مورد اعمال قرار می‌گیرد.

انواع شکاف قیمت

گپ یا شکاف به ناحیه ای از نمودار گفته می‌شود که در آن معامله صورت نگرفته و به دلایل مختلف یک شکاف در نمودار قیمت ایجاد می‌شود.

۱- شکاف قیمت بر اثر افزایش سرمایه:

تفاوت نمودار تعدیل شده با تعدیل نشده

۲- شکاف قیمتی بعد از توقف طولانی مدت سهام:

تفاوت نمودار تعدیل شده با تعدیل نشده

۳- شکاف قیمت بر اثر تقسیم سود نقدی

ارزش سهام شرکت ها بعد از تقسیم سود نقدی میان سهامدارن، به میزان سود تقسیم شده کاهش می‌یابد.

تفاوت نمودار تعدیل شده با تعدیل نشده

شکاف قیمتی بعد از مجامع عمومی

این شکاف بعد از مجامع عمومی سهم ها ایجاد می شوند که بر اثر تصمیمات اعلام شده در مجمع عمومی با توجه به عرضه و تقاضا بعد از بازگشایی سهام می تواند شکاف مثبت یا منفی یا بدون اثر داشته باشد.

کدام نمودار برای تحلیل مناسب است؟

تفاوت در این دو نوع نمودار بسیار زیاد است و تحلیل بر روی این دو نوع نمودار به احتمال فراوان دارای نتایج متفاوت می‌باشد پس بهتر است برای تحلیل خود یکی از این نمودار را انتخاب نماییم. طرفداران نمودارهای تعدیل نشده با توجه به اصل تحلیل تکنیکال یعنی”تاریخ تکرار می‌شود” اشاره دارند و می‌گویند که هر بار قیمت بعد از شکاف ایجاد شده به سمت سقف قیمتی قبلی حرکت کرده و سقف جدیدی را ایجاد می‌کند.

همانگونه که در شکل زیر می‌بینیم بعد از هر شکاف قیمتی اصطلاحا گفته می‌شود سهم گپ قیمتی خود را پر خواهد کرد و هچنین بعد از شکست شدن سقف‌های تاریخی شاهد رشد سهم مورد بررسی هستیم.

تفاوت نمودار تعدیل شده با تعدیل نشده

همانگونه که مشخص می باشد بعد از شکاف ایجاد شده توسط افزایش سرمایه, قیمت ها رشد داشته اند و اصطلاحا گپ خود را پر نموده اند. از طرفی بعد از شکست سقف تاریخی قیمتی, سهم در مسیر صعود قرار گرفته است.

طرفداران نمودارهای تعدیل شده هم با توجه به اصل دیگر تحلیل تکنیکال ”همه چیز در قیمت نهفته است و قیمت ها بر اساس روند حرکت می کند” اشاره می کنند که شکاف‌های ایجاد شده (تقسیم سود و افزایش سرمایه) بر اثر عرضه و تقاضا ایجاد نشده اند پس نباید در نمودار جایگاهی داشته باشند.

نتیجه گیری

استفاده از نمودارهای تعدیل شده, اختلالی در استفاده از ابزارهای تحلیل تکنیکال از جمله انواع گپ های قيمتی در بازارهای مالی خطوط روندی, چنگال اندورز, سیستم تحلیل امواج الیوت, سیستم ایچموکو, اندیکاتور ها و اسیلاتورها ایجاد نمی‌کند.

از طرفی الگوی‌های کندلی و قیمتی در نمودارهای تعدیل شده کاربرد دارند پس بهتر است از نمودار تعدیل شده برای تحلیل استفاده کنیم و از نمودارهای تعدیل نشده برای بررسی سقف‌های تاریخی و حساسیت‌های قیمت در طول زمان استفاده نماییم.

فاصله یا گپ قیمت (Gap)

قیمتی ناشی از افزایش سرمایه به چه صورت است؟ 1000x563 1 300x169 - فاصله یا گپ قیمت (Gap)

گپ یا شکاف قیمت یک اتفاق پر تکرار در بازارهای مالی است که به دلایل مختلفی امکان بوجود آمدن آن هست. بیاید با هم بررسی کنیم که گپ چیست و انواع شکاف قیمتی در بورس و فارکس را با هم بررسی کنیم.

شکاف قیمت به بیان ساده محدوده ای نمودار است که در آن معامله ای انجام نشده است. در روند صعودی به عنوان مثال باز شدن قیمت بالاتر از قیمت بالایی روز قبل شکاف یا گپ یا فضای بازی ایجاد می کند که در طول روز پر نمی شود.

در روند نزولی بالاترین قیمت روز، کمتر از قیمت پایینی روز قبل است و تشکیل یک شکاف می دهد. شکاف ها در روند صعودی نشانه استحکام روند و در روند نزولی نشانه ضعف روند می باشد. شکاف ها در نمودارهای هفتگی و ماهانه بلند مدت نیز پدید می آیند و وقوع آنها اتفاق با اهمیتی تلقی می شود. اما غالبا شکاف ها در نمودار های روزانه اتفاق می افتند.

اصطلاحات متعددی در مورد شرح و بیان گپ های قیمتی وجود دارد که یکی از رایج ترین آنها این است که “شکاف ها همیشه پر می شوند.” اگرچه این عبارت همیشه درست نیست. بعضی ها پر می شوند و بعضی ها نه. در ادامه خواهیم دید که گپ ها بسته به این که چه نوعی از آنها و در کجا اتفاق بیافتند پیش بینی های مختلفی به ما ارائه می دهند.

سه نوع گپ در بازارهای مالی وجود دارد:

گپ شکست

گپ شکست معمولا در پایان الگوهای قیمت اتفاق می افتد و اغلب اخطاردهنده آغاز حرکت معنی دار قیمت است. بعد از اینکه یک الگوی اصلی در بازار شکل گرفت، شکست خطوط مقاومت اغلب در ناحیه شکاف شکست رخ می دهد.

شکست های مهم در ناحیه سقف یا مقاومت های الگو زمینه ساز پدید آمدن شکاف هستند. شکست قطعی یک خط روند مهم به عنوان اخطار بازگشت روند، می تواند به صورت یک شکاف شکست دیده شود.

300x142 - فاصله یا گپ قیمت (Gap)

شکاف های شکست معمولا با حجم معاملات سنگینی همراه هستند. گپ شکست معمولا پر نمی شود. قیمت ممکن است به بالای شکاف برگردد (در گپ های افزایشی) و احتمال دارد که قسمتی از گپ را پر کند اما بخشی از فضای گپ پر نمی شود. در یک قانون کلی زمانی که وقوع شکاف با حجم معاملات سنگینی همراه باشد احتمال کمتری برای پر شدن آن وجود دارد.

گپ فرار

گاهی اوقات قیمت پس از مدتی حرکت، در حوالی میانه حرکت به سمت بالا جهش می کند و نوع دیگری از شکاف به نام گپ فرار را شکل می دهد. این نوع گپ محدوده ای از بازار را آشکار می کند که در آن قیمت به آرامی و همراه با حجم معاملات معمولی حرکت می کند.

در روند صعودی این نوع گپ علامت تقویت قیمت و در روند نزولی علامت تضعیف قیمت است. در این جا نیز گپ فرار همانند یک خط حمایت در تصحیح بعدی قیمت عمل می کند و اغلب نیز پر نمی شود. با اندازه گیری فاصله روند از نقطه ابتدایی شروع روند تا به اینجا طی کرده می توان فاصله ای که تا پایان روند باقی مانده را تخمین زد.

گپ خستگی

آخرین نوع گپ، گپ خستگی است که در انتهای حرکت قیمت ظاهر می شود. پس از اینکه همه اهداف به دست آمد و انواع گپ های قيمتی در بازارهای مالی دو شکاف شکست و فرار در طول روند شناسایی شد تحلیل گر باید انتظار وقوع شکاف خستگی را داشته باشد. در نزدیکی آخر روند صعودی، قیمت با یک جهش صعودی آخرین تلاش های خود را جهت ادامه روند انجام می دهد. البته این جهش صعودی بسیار ناپایدار است وقیمت در طی دو روز یا یک هفته آتی کاهش می یابد.

1 300x180 - فاصله یا گپ قیمت (Gap)

هنگامی که قیمت پایین تر از گپ خستگی بسته می شود باید به عنوان علامت پایان عمر روند تلقی می گردد. این نمونه ای از افت شدید متعاقب رسیدن قیمت به زیر شکاف است.