تأثیر نوسانات ارز بر نرخ بهره

بررسی تأثیر نوسانات نرخ ارز بر شاخص‌های عملکرد مالی بانک‌های حاضر در بورس اوراق بهادار تهران

این مقاله به بررسی تأثیر نوسانات نرخ ارز روی برخی از شاخص‌های مهم عملکرد مالی بانک‌های پذیرفته‌شده در بورس اوراق بهادار تهران می‌پردازد. روش تحقیق مورد استفاده، روش توصیفی، علّی است و به جهت نوع تحقیق، کاربردی است؛ ابزار جمع‌آوری اطلاعات کتابخانه‌ای است. همچنین برای تجزیه و تحلیل داده‌ها روش‌های اقتصاد سنجی ARIMA، ARCH و PANEL-VAR برای بانک‌های نمونه طی دوره زمانی 1385 الی 1394 استفاده شده است. نتایج تحقیق بیانگر آن است که، نوسانات نرخ ارز اثر معنادار و منفی روی حجم سپرده‌های کوتاه‌مدت و بلندمدت بانک‌ها و اثر مثبت و معنادار روی مطالبات غیرجاری آنها دارد و تاثیر آن روی سود خالص و دارایی بانک‌ها معنادار اما به طور واگرا و منفی است.

کلیدواژه‌ها

• نوسانات نرخ ارز
• شاخص‌های عملکرد بانک‌ها
• بورس اوراق بهادار تهران

عنوان مقاله [English]

Survey the Impact of Exchange rate Fluctuations on Financial Performance Indicators of Banks listed in the Tehran Stock Exchange

نویسندگان [English]

• SeyedeMahboubeh Hoseyni 1
• Gholamreza Zamanian 2
• Mohammad Mirbagherijam 3

This study evaluate the impact of exchange rate fluctuations on some تأثیر نوسانات ارز بر نرخ بهره important indicators of the financial performance of banks listed in the Tehran Stock Exchange. The methodology adopted in this research is descriptive-causal; library tools have been used for data collection and based on data analysis conducted through econometric techniques including ARIMA, ARCH and PANEL-VAR on the banking system sample during 1385-1394 (Persian solar calendar), this paper concludes that consistent with prevailing literature, exchange rate fluctuations have a significant and negative impact on the level of short and long-term deposits, significant and positive impact on non-performing loans; but inconsistent with reviewed literature, have a significant negative impact on net-profit and assets of banks.

کلیدواژه‌ها [English]

• exchange rate fluctuations
• financial performance indexes of banks
• Tehran Stock Exchange

مراجع

۲-تهرانی، ر.، خنیفر، ح.،براز، ز.، محقق نیا، م.،(1394)، بررسی و مقایسه عملکرد بانک‌های دولتی و خصوصی براساس مدلCAMAL ، مدیریت فرهنگ سازمانی، دوره 13، شماره 2، ص461و467.

۳-محقق‌نیا م. ج.، حسینی، س. ح.، باقرآبادی ج.، (1392)، بررسی رابطه نوسانات نرخ ارز و بازده صنعت بانکداری در بورس اوراق بهادار تهران.

4-Agbeja, O., Adelakun, O. J., & Udi, E. E. (2016). Empirical Analysis of Counterparty Risk and Exchange Rate Risk Management on the Performance of Deposit Money Banks in Nigeria (2009-2013). Journal of Accounting and Finance, 16(2), P. 106.

5-Boadi, E. K., Li, Y., & Lartey, V. C. (2015). Determinants of Bank Deposits in Ghana: Does Interest Rate Liberalization Matters? Modern Economy, 6(9), 990.

6-Baholli, F., Dika, I., & Xhabija, G. (2015). Analysis of Factors that Influence Non-Performing Loans with Econometric Model: Albanian Case.Mediterranean Journal of Social Sciences, 6(1), P. 391.

7-Tadesse, G. (2015). The Impact of Exchange Rate on the Profitability of Commercial Banks in Ethiopia (Doctoral dissertation, AAU)

8-Getachew, T., (2015),The Impact Of Exchange Rate On The Profitability Of Commercial Banks In Ethiopia, Addis Ababa University.

9-. Gounopoulos, D., Molyneux, P., Staikouras, S. K., Wilson, J. O., & Zhao, G., (2013), Exchange rate risk and the equity performance of financial intermediaries. International Review of Financial Analysis, 29, 271-282.

10-Yahaya, O. A., Farouk, B. K. U., Yahaya, L. S., Yusuf, M. J., & Dania, I. S. (2015), Impact of Competition on the Financial Performance of Listed Deposit Money Banks in Nigeria. Journal of Economics and Sustainable Development, 6(18), 52-61.

11-Majok, E. (2015), Effects of exchange rate fluctuations on financial performance of commercial banks in Kenya (Doctoral dissertation, University of Nairobi).

12-Kasman, S., Vardar, G., & Tunç, G. (2011), The impact of interest rate and exchange rate volatility on banks' stock returns and volatility: Evidence from Turkey. Economic Modelling, 28(3), 1328-1334.

13-Verma, P. R. I. T. I. (2016), The Impact Of Exchange Rates And Interest Rates On Bank Stock Returns: Evidence From US Banks. Studies in Business and Economics, 11(1), 124-139.

تأثیر نوسان‌های نرخ ارز بر عملکرد نظام بانکی ایران

امروزه بانک­‌ها به‌عنوان مهمترین عنصر بازار مالی نقش بسیار مهمی را در اقتصاد کشورها، به‌ویژه ایران که بر نظام بانکی اتکا دارد، ایفا می­‌کنند. هدف از این تحقیق مطالعه نظام بانکی و بررسی عوامل مؤثر بر عملکرد آن است. یکی از این عوامل اثرگذار که متغیری کلیدی در هر اقتصادی است، نرخ ارز می‌باشد. در سال­‌های اخیر نرخ ارز در اقتصاد ایران از نوسان‌های زیادی برخوردار بوده است. نوسان نرخ ارز درکشورهای در حال توسعه مانند ایران، به‌دلیل عدم وجود بازارهای مالی توسعه‌یافته، زمینه بروز بحران مالی را فراهم می­‌آورد. نوسان‌های نرخ ارز و بی‌ثباتی بازارهای مالی می‌تواند تأثیر نامساعدی بر ثبات بانک‌ها داشته باشد، زیرا تأثیر نوسان نرخ ارز با روش‌های مدیریت ریسک قابل حذف نیست و از سوی دیگر در کشورهای در حال توسعه ابزار لازم برای مقابله با این نوسان‌ها وجود ندارد؛ در نتیجه این کشورها در معرض آسیب‌‌ بیشتری هستند و گرفتارشدن آن‌ها در بحران‌های مالی دور از انتظار نیست.
بر این اساس و با توجه به اهمیت موضوع، این تحقیق به بررسی اثر نوسان‌های نرخ ارز بر عملکرد نظام بانکی ایران با استفاده از روش گشتاورهای تعمیم‌یافته در محیط داده‌­های تابلویی پویا، طی سال­‌های 1393- 1388می­‌پردازد. برای ارزیابی عملکرد بانکی از دو شاخص درآمد و کیفیت دارایی­ و برای ارزیابی درآمد و کیفیت دارایی­ به‌ترتیب از نسبت بازده دارایی­‌ها و نسبت مطالبات معوق به کل تسهیلات پرداختی استفاده شده است.
نتایج این مطالعه نشان می­دهد که نوسان نرخ ارز اثر منفی و به لحاظ آماری معنی‌دار بر بازده دارایی بانک‌­ها داشته است. در واقع نوسان نرخ ارز زمینه بروز انواع ریسک‌­ها از جمله ریسک معاملاتی، ریسک تبدیل، ریسک اعتباری، ریسک نرخ سود، ریسک نرخ تورم و مانند آن را برای نظام بانکی فراهم آورده و در نتیجه سودآوری بانک­‌ها کاهش می­‌دهد. همچنین نوسان نرخ ارز عاملی تأثیرگذار و مثبت در افزایش نسبت تأثیر نوسانات ارز بر نرخ بهره مطالبات معوق به کل تسهیلات پرداختی بانک­‌ها است، زیرا موجب ایجاد ریسک اعتباری می­‌شود که افزایش مطالبات معوق بانک­‌ها را به‌دنبال دارد.

کلیدواژه‌ها

• بازده دارایی‌ها
• مطالبات معوق
• نوسان نرخ ارز
• اندازه بانک
• روش گشتاورهای تعمیم‌یافته

عنوان مقاله [English]

The Impact of Currency Fluctuations on Iran's Banking System Performance

نویسندگان [English]

• Zahra Zamani 1
• Abolfazl Jannaeti 1
• Maryam Ghorbani 2

1 Faculty Member, Shahid Ashrafi Esfahani University

2 M. A in Economics, Shahid Ashrafi Esfahani University

چکیده [English]

Nowadays, bank as the most important element of the financial market plays a significant role in the countries' economy especially Iran, which relies on the banking system. So the study of banking system and factors affecting its performance are very important. One of these factors is the exchange rate, a key variable in every economy. In recent years, the exchange rate in the Iranian economy has encountered many fluctuations. Exchange rate fluctuations in developing countries like Iran, due to the lack of developed financial markets, expose these countries to financial crises. The exchange rate fluctuations and the volatility of financial markets can have an unfavorable impression on the stability of banks. This تأثیر نوسانات ارز بر نرخ بهره is due to the lack of the ability in eliminating the impact of exchange rate fluctuations even by using the risk management techniques; and on the other hand, developing countries do not have the essential tools to deal with these fluctuations. Thus, these countries are more vulnerable, and more likely exposed to financial crisis. Therefore, this study investigates the impact of exchange rate fluctuations on the performance of Iranian banking system using Generalized Method of Moments (GMM) in dynamic panel data context during 2009-2014. To evaluate the banking performance, two criteria of revenue and asset quality have been considered and for evaluating these criteria accordingly, the ratio of return on assets as well as the ratio of outstanding claims to total paid facilities has been applied.
The results of this study show that the exchange rate volatility has negative significant impact on the return on assets of banks. The exchange rate fluctuations impose different types of risks on banking system such as transaction risk, conversion risk, credit risk, interest rate risk and due to these risks, the profitability of banks decrease. Similarity, exchange rate fluctuations are an effective and positive factor in clarifying the ratio of outstanding claims to the total payable facilities of banks because they lead to create credit risk, and as a result increase outstanding claims of banks.

بررسی نوسانات نرخ بهره و ارز بر بازده سهام بانکهای پذیرفته شده در بورس اوراق بهادارتهران

از جمله مهمترین بازارهای هر کشوری میتوان به بازار سرمایه و به طور ویژه بازار بورس اوراق بهادار به عنوان تأثیر نوسانات ارز بر نرخ بهره نمودی از بازار سرمایه اشاره نمود که تأثیر قابل توجهی بر رشد مداوم و توسعه اقتصادی هر کشور داشته و مسیر را برای نیل به این مهم مهیامیسازد. اما بازار بورس و تغییرات و تحولات آن خود تحت تأثیر عوامل متعددی نظیر متغیرهای کلان اقتصادی نوسانات نرخ ارز و نرخ بهره است که آگاهی از چگونگی تأثیر این متغیرها بر بازار مذکور میتواند سهم بسزایی در کارایی و عملکرد آن ایفانموده و از این رو لزوم بررسی آن احساس میشود. از این رو مطالعه حاضر کوششی برای بررسی تأثیر نرخ ارز و نرخ بهره بر بازدهی سهام بانکهای خصوصی که سهام آنها در بازار بورس اوراق بهادار تهران عرضه شده است. دادههای پژوهش نیز به صورت فصلی و برای دورهی 1378 تا 1393 میباشد که از گزارشات بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران و سایت بورس اوراقبهادار تهران استخراج گردیدهاند. علاوه بر آن به منظور تجزیه و تحلیل نیز با توجه به ماهیت دادهها از روش اقتصاد سنجیدادههای تلفیقی استفاده شده است. نتایج حاصل از مدل رگرسیونی نشان دهنده آن است که میان نرخ بهره و بازدهی سهام بانکهای خصوصی عرضه شده دربورس اوراق بهادار تهران رابطهی مثبت و معنیدار برقرار بوده و با افزایش نرخ بهره به تبع آن بازدهی سهام نیز افزایش مییابد. همچنین نتایج بیانگر رابطه ی منفی و معنیدار نرخ ارز و بازده سهام مذکور بوده و با افزایش نرخ ارز بازدهی سهام کاهش یافته است. با توجه به این نتایج و تأثیر معنیداری که این دو متغیر کلان اقتصادی بر بازدهی سهام در بازار بورس اوراق بهادار دارند لذا لزوم توجه بیشتر سیاستگذاران اقتصادی در حوزهی بازار بورس اوراق بهادار به این دو مهم احساس میشود.

تاثیر نوسانات نرخ ارز بر بورس اوراق بهادار

بازار بورس ایران را همواره به عنوان یک بازار تورمی می شناسند و اکثر نوسانات و افزایش قیمت ها در آن، ناشی از نوسانات نرخ ارز است و به دلیل تحریم های اقتصادی و عدم سرمایه گذاری مناسب در طرح های توسعه شرکت ها، بسیاری از سودسازی ها ناشی از تورم و پایین تأثیر نوسانات ارز بر نرخ بهره آمدن ارزش ریال است و ربطی به عملکرد عملیاتی شرکت ندارد. بررسی نمودارهای دلار و شاخص کل بورس، حاکی از این نکته است که شاخص کل بورس کاملا تحت تاثیر افزایش نرخ ارز (دلار) بوده است و تأثیر نوسانات ارز بر نرخ بهره در دوره هایی که نرخ ارز بالا رفته و انتظارات تورمی وجود داشته است، شاخص کل نیز صعودی بوده و در دوره هایی که اقتصاد ایران از ثبات نسبی برخوردار بوده و نرخ ارز نوسانات چشمگیری را نداشته است، شاخص کل نیز در یک محدوده مشخص، آرام گرفته است. از طرف دیگر، قیمت دلار در بررسی شرکت ها و عملکرد آن ها کاملا موثر است؛ به همین دلیل در ادامه مقاله به تاثیر نوسانات نرخ ارز بر بورس اوراق بهادار می پردازیم.

تاثیر نوسانات نرخ ارز بر بورس اوراق بهادار به چه شکل است؟

همانطور که در تصویر بالا مشاهده می کنید، نمودار دلار (رنگ آبی) با شاخص کل بورس (رنگ بنفش) کاملا هماهنگ است و همبستگی چشمگیری دارد و در بازه های بلندمدت، شاخص کل بورس خود را به نرخ دلار رسانده است. تاثیر نوسانات نرخ ارز بر بورس اوراق بهادار، ریشه در عوامل بنیادین دارد و دلایل آن را بایستی در عملکرد و سود سازی شرکت های فعال در بازار سرمایه جستجو کرد.

به طور کلی، عوامل متعددی می تواند بر نوسانات نرخ دلار تاثیر بگذارد که از جمله آن ها می توان به موارد زیر اشاره کرد:

• کاهش درآمدهای ارزی دولت
• انتظارات تورمی
• کسری بودجه
• رشد نقدینگی
• تحریم های اقتصادی
• و.

همه این عوامل باعث می شوند که ارزش ریال در برابر دلار کاهش پیدا کند و این موضوع خود را در بالا رفتن نرخ ارز نشان می دهد. از طرف دیگر، تاثیر نوسانات نرخ ارز بر بورس اوراق بهادار را از چند جهت می توان بررسی کرد که در ادامه به معرفی برخی از آن ها می پردازیم.

سودسازی شرکت های بورسی

بسیاری از شرکت ها که در بازار سرمایه فعال هستند، محصولات خود را براساس قیمت های جهانی می فروشند و برای تبدیل کردن نرخ های جهانی، بایستی آن تأثیر نوسانات ارز بر نرخ بهره را در قیمت دلار ضرب کنیم؛ بنابراین وقتی که قیمت دلار افزایش پیدا می کند، نرخ های فروش بسیاری از شرکت ها که عمدتا در گروه هایی مانند محصولات شیمیایی، فلزات اساسی، فرآورده های نفتی، استخراج کانه های فلزی و. هستند نیز افزایش پیدا می کند و حاشیه سود آن ها بالا می رود. بنابراین بخشی از تاثیر نوسانات نرخ ارز بر بورس اوراق بهادار ناشی از رشد سودسازی شرکت هاست. لازم به ذکر است که سهام شرکت هایی که سودسازی آن ها مستقیما تحت تاثیر نرخ دلار است را سهم های دلاری می نامند.

به عنوان مثال، یک شرکت تولید کننده فولاد در سال 1391 که قیمت دلار حدود 3000 تومان بوده است، به ازای هر سهم 200 تومان سود ساخته است و اگر مطابق با شرایط بازار، یک نسبت P/E پنج واحدی به آن بدهیم، ارزش این سهم را می توان 1000 تومان در نظر گرفت. حال فرض کنید که نرخ دلار نیما (شرکت ها قیمت های فروش خود را با این نرخ محاسبه می کنند)، 8 برابر شده و به 24000 هزار تومان رسیده است؛ در اینجا قیمت محصولات این شرکت تولید کننده فولاد با فرض ثابت مانده قیمت های جهانی، 8 برابر شده است. بنابراین سودسازی این شرکت نسبت به سال 1391 جهش 8 برابری را تجربه کرده است و به عدد 1600 تومان رسیده است، اگر ما همان نسبت P/E پنج واحدی را در نظر بگیریم، ارزش سهام این شرکت بایستی به عدد 8000 تومان برسد که در اینجا با افزایش قیمت سهام چنین شرکت هایی، شاخص کل بورس نیز افزایش پیدا می کند و تاثیر نوسانات نرخ ارز بر بورس اوراق بهادار آشکار می شود.

شرکت هایی که محصولات صادراتی دارند

برخی از شرکت های فعال در بازار سرمایه، علاوه بر بازار داخلی، محصولات خود را به کشورهای دیگر نیز صادر می کنند و اصطلاحا قیمت محصولات خود را براساس دلار تعیین می کنند و نرخ ارز تاثیر بسیار مهمی بر حاشیه سود آن ها دارد. بنابراین بخشی از تاثیر نوسانات نرخ ارز بر بورس اوراق بهادار را به واسطه تاثیرات آن بر سودآوری شرکت های صادرات محور می توان دانست.

دارایی های دلاری

شرکت هایی که در بازار سرمایه فعالیت می کنند، عمدتا دارایی های مانند تجهیزات و ماشین آلات، خطوط تولید وارداتی، زمین، ساختمان و. را در اختیار دارند و افزایش نرخ ارز، قیمت این دارایی ها را نیز بالا می برد و به دنبال آن، قیمت سهام شرکت ها نیز بالا می رود. برخی از شرکت های بازار سرمایه، نه تنها سودسازی های خوبی ندارند، بلکه هر ساله در صورت های مالی خود، زیان نیز شناسایی می کنند و نوع ارزش گذاری این شرکت ها متفاوت است و به این دلیل که سودآوری خوبی ندارند، نمی توان گفت که سهام آن ها بی ارزش است؛ چراکه که این شرکت ها دارایی های بسیار زیادی دارند و ارزش گذاری سهام آن بایستی مطابق با دارایی های در اختیار آن ها باشد که معمولا با استفاده از فرآیند تجدید ارزیابی دارایی ها، بخشی از این زیان جبران می شود.

به همین دلیل، تاثیر نوسانات نرخ ارز بر بورس اوراق بهادار شامل دارایی شرکت ها نیز می شود و بالا رفتن نرخ ارز، سهام بنگاه های اقتصادی که زیان ساز هستند را با افزایش مواجه می کند.

روانشناسی بازار

از دیدگاه دیگر نیز می توان تاثیر نوسانات نرخ ارز بر بورس اوراق بهادار را مورد بررسی قرار داد؛ به این معنا که یک قانون به شکل ستنی و تجربی در بازار سرمایه به وجود آمده است که بالا رفتن نرخ ارز می تواند تاثیرات خوبی بر عملکرد شرکت های بورسی داشته باشد. اگرچه این موضوع به دلیل مفاهیم بنیادی است که در بخش های بالاتر به آن اشاره کردیم، اما تاثیر نوسانات نرخ ارز بر بورس اوراق بهادار تبدیل به یک قانون سنتی در میان فعالان بازار سرمایه شده است و با افزایش نرخ ارز در بازار و یا سامانه نیما، تمایل برای خرید در بازار سرمایه افزایش پیدا می کند.

ارز ترجیحی

بازار ارز در سال های اخیر روزهای پر نوسانی را پشت سر گذاشته تأثیر نوسانات ارز بر نرخ بهره است و دولت برای حمایت از اقشار ضعیف جامعه، ارز ترجیحی (4200 تومانی) را در نظر گرفت و بسیاری از شرکت ها و گروه های فعال در بازار سرمایه مانند گروه مواد و محصولات دارویی و. ، برای تامین مواد اولیه خود از ارز ترجیحی استفاده می کنند و با حذف این ارز و نزدیک کردن قیمت فروش محصولات به نرخ نیما، قطعا سودسازی آن ها بیشتر می شود. بنابراین تاثیر نوسانات نرخ ارز بر بورس اوراق بهادار، ممکن است خود را در زمینه ارز ترجیحی نشان دهد.

جمع بندی

تاثیر نوسانات نرخ ارز بر بورس اوراق بهادار بر کسی پوشیده نیست و بررسی نمودارهای دلار و شاخص کل بورس، این نکته را نشان می دهد که این 2 مولفه کاملا با یکدیگر هماهنگ هستند و بازار بورس ایران همواره به عنوان تابعی از نرخ ارز شناخته می شود. علاوه بر مفاهیم نموداری و تکنیکال، بالا رفتن نرخ ارز تاثیر چشمگیری بر افزایش سودسازی شرکت های بورسی (مخصوصا سهم های دلاری) دارد و حتی شرکت هایی که اصطلاحا سودساز نیستند، افزایش قیمت ارز بر بالا رفتن قیمت ریالی دارایی های آن ها (زمین، ماشین آلات و تجهیزات، ساختمان و. ) تاثیر می گذارد.

عوامل موثر بر نوسانات نرخ ارز

نوسانات نرخ ارز به عنوان یکی از مولفه‌های مهم پولی و مالی اثرات مختلفی بر اقتصاد یک کشور به جای میگذارد.

سعید امیرشاهکرمی

نوسانات نرخ ارز به عنوان یکی از مولفه‌های مهم پولی و مالی اثرات مختلفی بر اقتصاد یک کشور به جای میگذارد. تغییرات مداوم و آشفتگی در این بازار و اجرای سیاست‌های سلیقه‌ای مرتبط با این حوزه، به صورت مستقیم بر هزینه‌های خانوارها، بنگاه‌ها و دولت تاثیر می‌گذارد.

بررسی تحولات ارزی در ایران نشان می‌دهد که در طول دهه‌های گذشته ساز و کار تعیین سیاست‌های ارزی یا به عبارت دیگر نظامهای ارزی کشور تغییرات گسترده‌ای داشته است. معمولا این سیاست‌ها با توجه به الزاماتی که به اقتصاد تحمیل می‌کنند، طیف گسترده‌ای را شامل می‌شوند. این نظامها بین دو حد شناور و ثابت قرار گرفته و اثرات متفاوتی بر انعطاف سیاست‌گذاری اقتصادی، هزینه تغییر سیاست ارزی و همچنین تصمیمات بنگاه و مصرف‌کنندگان دارند.

بعد از انقلاب به خصوص در سال‌های اخیر، عدم استفاده از یک نوع سیاست ارزی منجر به آن شده است که در برخی دوره‌ها بانک مرکزی نظام ارزی شناور مدیریت شده را انتخاب کند، در دوره‌هایی مشاهده شده که نظام ارزی به صورت دستوری بوده و در دوره‌های دیگر نیز از ساختار دو یا چند نرخی اسفاده شده است. علاوه بر این در زمانی که بازار با نوسانات شدید و نااطمینانی به آینده مواجه باشد، بانک مرکزی با هدف کنترل نرخ ارز، طرف تقاضا در بازار را مورد هدف قرار داده و سعی می‌کند با ابزار روانی هیجانات تقاضا‌کنندگان را کنترل کند. اگر بخواهیم عواملی که باعث نوسانات نرخ ارز می‌شوند را بررسی کنیم می‌توانیم به طور خلاصه به موارد زیر اشاره کنیم:

1- نرخ بهره: تغییرات نرخ بهره می‌تواند نرخ ارز را تحت تاثیر قرار بدهد. لیکن نحوه تاثیرگذاری آن مبهم و دوگانه است. افزایش نرخ بهره می‌تواند منجر به کاهش سرمایه‌گذاری و کاهش تولید ملی و تراز تجاری منفی شود در نتیجه با تاثیر منفی بر صادرات منجر به تأثیر نوسانات ارز بر نرخ بهره کاهش عرضه ارز شده و در نهایت منجر به افزایش نرخ ارز می‌شود. از طرفی افزایش نرخ بهره باعث افزایش هزینه نگهداری پول می‌شود. در این شرایط تقاضای سفته بازی پول نیز کاهشی شده و در نهایت منجر به آن می‌شود که با کاهش تقاضا برای پول ملی، ارزش آن در برابر ارز خارجی افزایش می‌یابد. به عبارتی در این حالت افزایش نرخ بهره باعث می‌شود نرخ ارز کاهش یابد. بنابر آنچه توضیح داده شد تاثیر نرخ بهره بر نرخ ارز نامشخص و مبهم است.

2- نرخ تورم: اگر سطح عمومی قیمت‌های داخلی به‌ طور نسبی از سطح عمومی قیمتها در خارج از کشور بیشتر رشد کند، تمایل به واردات از کشورهای دارای مزیت بیشتر می‌شود. به زبان عامیانه وقتی تورم کشور بیش از سایر کشورهای طرف مبادله تجاری رشد کند، در این حالت میزان واردات افزایش و میزان صادرات کـاهش مییابد (تراز تجاری خارجی منفی). به عبارتی نرخ تورم باعث می‌شود (به علت منفی شدن تراز تجاری خارجی) نرخ ارز افزایش یابد.

3- میزان فروش نفت و قیمت آن: هرچه میزان فروش نفت بیشتر باشد به خاطر رشد درآمد ارزی، پول ملی تقویت و نرخ ارز کاهش می‌یابد.

4- عوامل سیاسی: رخدادها و اتفاقات سیاسی از دیگر عوامل موثر بر نرخ ارز هستند. تحریم‌ها به عنوان یکی از عوامل سیاسی نقش بسیار مهمی بر نرخ ارز دارند. به‌ طوری که از طریق تاثیر مستقیم بر واردات و صادرات، میزان ورود و خروج ارز را متاثر می‌سازند. هر چه گستردگی تحریم‌ها و موانعی که برای صادرات و واردات و همچنین نقل و انتقالات ارزی ایجاد می‌شود بیشتر باشد، میزان دسترسی به منابع ارزی دشوارتر شده و عرضه ارز کاهش می‌یابد. در نتیجه با برهم خوردن تعادل عرضه و تقاضای ارز و ایجاد مازاد تقاضا، نرخ ارز افرایش می‌یابد.

5-روانشناسی بازار: روانشناسی بازار و درک فعالان اقتصادی از جنبه‌های مختلفی می‌تواند بر بازار ارز تاثیر بگذارد؛ جنبه‌هایی مانند: فرار سرمایه به سمت بنگاه‌های سرمایه‌گذاری، افزایش تمایل به سرمایه‌گذاری در موقعیتهای خارج کشور (مانند خرید ملک در ترکیه)، انتظارات تورمی در آینده، توجه به شایعات و اخبار مرتبط و وزن‌دهی به اخبار و در نهایت تصمیمات معامله‌گران تکنیکالیست که الگوهای نموداری را مبنای خرید و فروش قرار می‌دهند.

بنابر توضیحات داده شده آنچه بیش از سایر عوامل می‌تواند بر نوسانات نرخ ارز اثرگذار باشد روابط بین‌الملل است. داشتن روابط خوب بین‌المللی منجر به جذب اعتماد سایر کشورها و ورود سرمایه ارزی از سایر کشورها خواهد شد علاوه بر آن با توجه به اینکه منبع تامین ارز از روابط تجاری با سایر کشورها است، چنانچه به هر دلیلی روابط بین‌الملل کشور دچار اخلال و ضعف باشد نمی‌توان یک وضعیت باثبات و قابل پیش‌بینی را برای بازار پولی و ارزی کشور متصور شد.