سواپ یا نرخ بهره چیست؟

منظور از swap در فارکس | آکادمی آینده

سواپ (SWAP) چیست؟

یکی از پرکاربردترین اصطلاحات در بازار فارکس همین اصطلاح سواپ است. اغلب مردم فکر می‌کنند که، سواپ، همان بهره‌ای است که بروکرهای فارکس از مشتریان دریافت می‌کنند و آن را مشابه نزول می‌دانند. اما بهره در فارکس به این معنا نیست. درواقع بهره یا سواپ در فارکس، اختلاف بین درصد بهره‌های وام بانکی به ارزهایی است که در معامله شرکت می‌کنند.

• مطالب بیشتر: دوره پرایس اکشن چارت ریدینگ(chart reading)

تعریف سواپ(SWAP) یا بهره

همان‌طور که قبلا توضیح دادیم معاملات در فارکس به‌صورت CFD هستند. بروکرهایی که رگوله هستند (یعنی معاملات آن‌ها به بازار جهانی متصل هستند)، معمولا حجم معاملات زیادی را پوشش می‌دهند. درواقع وقتی ما جفت ارزی را می‌خریم و یا می‌فروشیم، این معامله را با بروکر انجام می‌دهیم . یعنی بروکر به‌عنوان خریدار و یا فروشنده، همواره با ما درحال معامله است. پس برای این‌که این معاملات معتبر باشند، بروکر باید به اندازه همان میزان اعتباری که به ما می‌فروشد، در حساب خود موجودی داشته باشد. اگر این عدد را برای تمام مشتریان یک بروکر درنظر بگیریم، باتوجه به بالا بودن میانگین حجم معاملات روزانه فارکس (در حدود ۶.۶ میلیارد دلار)، هیچ بروکری نمی‌تواند این مقدار موجودی را در حساب خود داشته باشد.

به همین منظور بروکرهای رگوله با بانک‌ها قرارداد‌های CFD منعقد می‌کنند تا اعتبار لازم را از این طریق تامین کنند. به‌عبارتی دیگر می‌توان گفت که حجم پول زیادی را از بانک‌ها وام می‌گیرند. این وام ها در پایان هر روز با بانک تسویه حساب می‌شوند. اگر شما بیش از یک روز در معامله‌ای بمانید، پس طبیعی است که سود بهره آن روز نیز برای شما خواهد بود.

آیا سواپ یا بهره را همیشه باید پرداخت کرد؟(سواپ(SWAP)چیست؟)

خیر.جواب این سوال رابطه مستقیمی با نرخ بهره بانک‌های کشورهای مختلف دارد. ما در ایران برایمان جا افتاده که هرگاه از بانکی وام گرفتیم با سودهای بالا باید اصل و سود آن ‌را به بانک بازگردانیم. اما در تمام کشورهای دنیا سواپ یا نرخ بهره چیست؟ این مسئله مثل ایران نیست. بعضا کشورهایی وجود دارند که نرخ بهره آنها صفرهست، یعنی هیچ سودی بابت وام دریافت نمی‌کنند و بعضی دیگر درصدهای کمی را می‌گیرند. (معمولا از ایران خیلی کمتر).

اگر اختلاف میان نرخ‌های بهره جفت‌ارزهایی که ما معامله کردیم، باهمدیگر مثبت باشد، مقدار آن سواپ یا نرخ بهره چیست؟ سواپ یا نرخ بهره چیست؟ اختلاف در پایان روز تسویه و به حساب ما واریز می‌شود. اگر هم این اختلاف نرخ بهره منفی باشند، در پایان روز تسویه و از حساب ما کسر می‌شود. البته کارگزاری‌هایی که امکان معامله CFD هم دارند، از نرخ‌های سواپ استفاده می‌کنند. در هر بروکر، جدول نرخ بهره وجود دارد.

• مطالب بیشتر: منظور از equity در فارکس چیست؟

این نکته را نیز باید توجه داشته باشید، که اگر عمر معاملات شما زیر یک روز باشد و معاملات را قبل از زمان تسویه حساب، در پایان روز ببندید، نیازی به دانستن نرخ سواپ نخواهید داشت. با این حال اگر عمر معاملات شما بیش از یک روز است و معمولاً معاملات را تا چند روز باز نگه می‌دارید، نرخ سواپ برای شما اهمیت خواهد داشت. نرخ سواپ می‌تواند سود و یا زیان جانبی قابل توجهی را به معاملات شما تحمیل کند.

در جدول زیر سواپ یا نرخ بهره چیست؟ نرخ سواپ در بروکر فیبو گروپ را می‌توانید برای معاملات مختلف مشاهده کنید:

جدول نرخ سواپ بروکر فیبوگروپ در ماه مارس ۲۰۲۰

در عکس فوق، از قسمت ستون SWAP می‌توانید مثبت یا منفی بودن سواپ معامله این بهره را مشاهده کنید. به‌عنوان مثال برای جفت ارز دلار استرالیا/ین ژاپن (AUD/JPY) در ستون سواپ برای معاملات خرید، مقدار بهره مثبت و برای معاملات فروش، مقدار بهره آن منفی است.

توجه داشته باشید که مقدار نرخ بهره‌ها ثابت نیستند و با تغییر نرخ بهره بانکی در کشورهای مختلف تغییر می‌کنند.

نرخ سواپ چگونه محاسبه می‌شود؟

به‌طورکلی زمانی‌که شما ارزی با نرخ بهره بالا را خریداری می‌کنید و ارز با نرخ بهره پایین را می‌فروشید، نرخ سواپ مثبت خواهد بود. در این نوع معامله در واقع شما ارز با نرخ بهره پایین را قرض گرفته‌اید و آن را به دارایی با نرخ بازدهی بالاتر تبدیل کرده‌اید. به نوعی آربیتراژ انجام داده‌اید. در مقابل اگر ارز با نرخ بهره پایین را خریداری نمایید و ارز با نرخ بهره بالا را بفروشید، نرخ سواپ منفی خواهد بود.

به‌طور مثال جفت ارز USD/JPY (دلار آمریکا/ ین ژاپن) را در نظر بگیرید. فرض کنیم نرخ بهره بانکی در آمریکا سواپ یا نرخ بهره چیست؟ ۲٫۵ درصد سالیانه است و نرخ بهره بانکی در ژاپن منفی ۰٫۱۰ درصد. زمانی که شما USD/JPY را خریداری می‌کنید، یعنی در حال فروش ین ژاپن و خرید دلار آمریکا هستید. در این صورت نرخ سواپ برابر است با تفاوت ۲٫۵۰ و منفی ۰٫۱۰ که می‌شود مثبت ۲٫۶۰ درصد (در سال). اما اگر در همین جفت ارز، معامله فروش بزنید، یعنی دلار آمریکا را فروخته و ین ژاپن خریداری کنید، نرخ سواپ منفی خواهد بود. اما در عمل نرخ سواپ می‌تواند با چنین فرمولی تفاوت داشته باشد. در واقع نرخ سواپ توسط نهادهایی تعیین می‌شود که نقدینگی را فراهم می‌کنند و به همین دلیل نرخ سواپ می‌تواند با نتیجه فرمول بالایی متفاوت باشد.

• مطالب بیشتر: مارکت کپ (market cap) چیست؟

محاسبه ارزش سواپ:

در اصل ارزش مقدار سواپ از فرمول زیر بدست می‌آید:

(۰٫۰۰۰۰۱ تقسیم‌بر نرخ فعلی ارز) * (حجم معامله (بر اساس لات) * نرخ سواپ) = ارزش سواپ

به‌عنوان مثال فرض کنید نرخ جفت ارز یورو/دلار (EUR/USD) برابر ۱.۰۸۵۶۰ است. و شما به اندازه حجم دو لات وارد معامله خرید شده‌اید. می‌خواهیم ببینیم ارزش سواپ این معامله، برای نگهداشتن یک شب چقدر است:

طبق مراجعه به نرخ سواپ در بروکر فیبو گروپ برای معاملات خرید ۱.۳۲- و برای معاملات فروش ۰.۴۶ است.

محاسبه ارزش سواپ برای معامله خرید:

(۱.۰۸۵۶۰ / 0.00001) * (200000(دو لات) * (۱.۳۲-))= ۲.۴۳- $

محاسبه ارزش سواپ برای معامله فروش:

(۱.۰۸۵۶۰ / 0.00001) * (200000(دو لات) * ۰.۴۶)= ۰.۸۴ $

پس به ازای دو لات حجم معامله در خرید EUR/USD روزانه مبلغ ۲.۴۳ دلار، به‌عنوان سواپ روزانه از حساب ما کسر خواهد شد. برای معامله فروش نیز در جفت ارز EUR/USD نیز مبلغ ۰.۸۴ دلار روزانه به حساب ما واریز می‌شود.

سواپ در روزهای چهارشنبه چگونه است؟

توجه داشته باشید که در روزهای چهارشنبه نرخ سواپ، سه برابر حساب می‌شود. این مسئله به این دلیل است که، تسویه معاملات فارکس سه روزه است و تسویه معاملاتی که چهارشنبه شب باز بوده است، به روزهای شنبه و یکشنبه می‌رسد که بازار تعطیل است. بنابراین سواپ این سه شب نیز در پایان روز چهارشنبه اعمال می‌شود. به همین دلیل در شب‌های چهارشنبه نرخ سواپ را سه برابر حساب می‌کنند.

آیا باید نگران نرخ سواپ بود؟

اگر زمان معاملات شما زیر یک روز بسته می‌شود، نباید زیاد به نرخ سواپ فکرکنید . زیرا به این‌گونه معاملات نرخ سواپی اعمال نمی‌شود (مگر اینکه معامله بعد از تغییر روز معاملاتی کارگزار بسته شود). اما برای معامله‌گرانی که موقعیت‌های معاملاتی را بیشتر از یک روز باز نگه می‌دارند، باید نرخ سواپ معامله را در معاملات خود لحاظ کنند.
سواپ می‌تواند برای سرمایه‌گذاران یک امتیاز محسوب می‌شود. در واقع شما می‌توانید به کمک نرخ سواپ بخشی از هزینه‌های معامله یا در برخی موارد کل هزینه معامله، مثل کمیسیون یا اسپرد معامله را پوشش دهید (البته به شرطی که نرخ سواپ مثبت باشد).

با این حال اگر نرخ سواپ منفی باشد، هزینه معامله هم به نوعی افزایش خواهد یافت. تمامی معامله‌گران حرفه‌ای در بازار فارکس، به این مورد توجه خاصی می‌کنند. این امر مخصوصا برای کسانی که تریدهای بلند‌مدت انجام می‌دهند، از اهمیت بیشتری برخوردار است.

راه‌های ساده برای سواپ یا نرخ بهره چیست؟ فهمیدن نرخ بهره

در پلتفرم‌های مختلف معاملاتی نظیر متاتریدر، Ctrader و… این امکان برای معامله‌گران فراهم شده که در لحظه بتوانند نرخ بهره جفت ارزهای مختلف را مشاهده کنند. در اینجا راه دیدن نرخ بهره، در پلتفرم‌های مختلف را به شما آموزش می‌دهیم.

پیدا کردن سواپ در پلتفرم معاملاتی متاتریدر

اگر از پلتفرم متاتریدر استفاده می‌کنید، پیدا کردن نرخ سواپ جفت ارزها کار آسانی است. تنها کافی است در پنجره Market Watch روی نماد معاملاتی مورد نظر راست کلیک کنید و از منوی باز شده Specification را انتخاب کنید. پنجره‌ای با همین نام باز خواهد شد. در این پنجره می‌توانید اطلاعات مربوط به سواپ جفت ارز را مشاهده کنید.

نحوه مشاهده سواپ در نرم افزار متاتریدر

به‌عنوان مثال در عکس فوق می‌توانید سواپ نماد یورو/دلار (EUR/USD) را برای هریک از معاملات خرید و فروش، به‌صورت مجزا مشاهده کنید.

پیدا کردن سواپ در پلتفرم معاملاتی سی‌تریدر (Ctrader)

پیدا کردن سواپ در پلتفرم معمالاتی سی‌تریدر نیز کار بسیار راحتی است. کافی است همانند متاتریدر، از پنجره Watch List روی نماد معاملاتی مورد نظر راست کلیک کنید و از منو گزینه Symbol Window را انتخاب کنید. پنجره جدیدی برای شما باز می‌شود که کمی پایینتر و از قسمت Symbol Info، شما می‌توانید تمامی اطلاعات مورد نظر آن نماد معاملاتی و همچنین مقدار سواپ برای معاملات خرید و یا فروش، را در آن پنجره بیابید.

نحوه مشاهده سواپ در نرم افزار سی تریدر

به‌عنوان مثال در عکس فوق می‌توانید سواپ نماد یورو/پوند (EUR/GBP) را برای هریک از معاملات خرید و فروش، به‌صورت مجزا مشاهده کنید.

سواپ در فارکس به چه معناست؟

منظور از swap در فارکس چیست؟ امروزه با ایجاد شدن دیدگاه کسب درآمد به صورت دلاری در بین مردم، بازار فارکس به عنوان زمینه‌ای برای پیاده‌سازی این دیدگاه مطرح شده است. اما از طرفی اطلاعات کم جامعه ما درباره این بازار باعث شده است که سوالات زیادی درمورد بازار فارکس در ذهن افراد علاقه‌مند به این بازار ایجاد شود که یکی از این سوالات در مورد سوآپ (swap) در بازار فارکس است. در این مقاله درباره سواپ در فارکس یا بهره شبانه در فارکس، سواپ مثبت، سواپ منفی و حساب اسلامی در فارکس صحبت می‌کنیم.

سواپ یا نرخ بهره شبانه در فارکس چیست؟

سواپ در فارکس بهره ای است که پس از گذشت یک روز به معاملات باز اعمال می شود که معمولا در صنعت مالی به آن رولور (rollover) نیز گفته می‌شود. همچنین در متاتریدر آن را با نام swap می‌شناسیم. هنگام انجام یک معامله به منظور خرید یا فروش یک ارز، طرفین خود را به پرداخت های نهایی در روز متعهد می‌دانند که “تاریخ ارزش” (Value Date) نامیده می‌شود.

منظور از swap در فارکس به زبان ساده چیزی شبیه به بهره های بانکی است. اما کمی داستان این دو با هم فرق می‌کند. در بانک ها به ازای جا به جایی مالی و معاوضه مالی که امروز پرداخت می‌شود و قرار است شما آن را در آینده باز پس بدهید بهره می‌گویند. اما منظور از swap در فارکس مفهومی است که طی آن بروکر هزینه مورد نیاز خود جهت انجام مبادلات را از معامله‌گران دریافت می‌کند.

سوآپ در فارکس بر این اساس است که وقتی به عنوان مثال ما قصد انجام معامله بر روی جفت ارز سواپ یا نرخ بهره چیست؟ سواپ یا نرخ بهره چیست؟ USD/CAD را داریم با دو ارز دلار کانادا و دلار آمریکا مواجه هستیم. بانک مرکزی کانادا و بانک مرکزی آمریکا در ابتدای هر سال میلادی اقدام به اعلام نخره بهره بانکی مورد نظر در سال جاری می‌کنند تا به نوعی انتظارات خود را از لحاظ اقتصادی در سال جاری نمایش دهند. اما نکته‌ای مهم این است که در اغلب موارد نرخ بهره کشور ها با یکدیگر متفاوت است و این موضوع منظور از swap در فارکس را پر رنگ‌تر می‌کند.

سواپ در فارکس بر اساس نرخ وام های یک شبه در بازار بین بانکی محاسبه می شود و روزانه از سوی ارائه دهندگان نقدینگی در اختیار بروکر ها قرار می گیرد. تریدرها با معامله در جفت ارزها اساسا تفاوت نرخ بهره بین دو ارز را مبادله می کنند که در پایان هر شب به عنوان نرخ بهره شبانه در فارکس بر معاملات باز آنها اعمال می‌شود.

اما نکته‌ای که در اینجا باید به آن توجه شود این است که مبنای نرخ بهره برای محاسبه این معادله نرخ بهره‌ی اعلامی از سوی بانک مرکزی هر کشور در ابتدای سال است هرچند که نرخ بهره در طول سال تغییر کند و بر سواپ در فارکس تأثیر مستقیم می‌گذارد.

سواپ مثبت و سواپ منفی

عملیات سواپ در فارکس روزی یک بار اجرا می شود به همین دلیل شرایط تمدید برای کسانی که پوزیشن های معاملاتی شان را برای یک دورۀ زمانی قابل ملاحظه باز نگه می دارند و اصولاً به نوسانات قیمتی در طول روز توجه ندارند بلکه توجه شان بیشتر معطوف به حرکات ممتد است، اهمیت پیدا می کنند. منظور مشتریانی است که پوزیشن های معاملاتی استراتژیک باز می کنند و بر اساس تغییرات بنیادی (فاندامنتال) در بازار، درون روند معامله می کنند. به دنبال همین موضوع سواپ در فارکس برای افرادی که معاملاتشان برای چند ساعت باز می‌گذارند چندان اهمیت ندارد.

اما در کل و برای جمع بندی چگونگی محاسبه نرخ بهره شبانه در فارکس (swap) اگر اختلاف میان نرخ های بهره جفت ارزهایی که ما معامله کردیم، با یکدیگر مثبت باشد(سواپ مثبت)، مقدار آن اختلاف در پایان روز تسویه و به حساب ما واریز می‌شود. اگر هم این اختلاف نرخ بهره منفی (سواپ منفی) باشند، در پایان روز تسویه و از حساب ما کسر می‌شود. البته کارگزاری هایی که امکان معامله CFD هم دارند، از نرخ های سواپ در فارکس استفاده می‌کنند. در هر بروکر، جدول نرخ بهره وجود دارد.

منظور از swap در فارکس | آکادمی آینده

سواپ در حساب اسلامی در فارکس

حساب اسلامی فارکس به حساب معاملاتی گفته می شود که هیچ گونه هزینه ای را به صورت سود دریافت نمی کند.

طبق قوانین اسلام، مسلمانان از دریافت هر نوع بهره مانند بهره شبانه در فارکس منع شده اند. بنابراین حساب اسلامی فارکس ایجاد شده است تا مسلمانان بتوانند از خدمات کارگزاران فارکس استفاده کنند.

علی رغم اینکه این نوع حساب برای مسلمانان ایجاد شده است، اکنون هرکسی می تواند سواپ یا نرخ بهره چیست؟ از این حساب ها استفاده کند. با این حال، همه ما درک می کنیم که کارگزاران موسسات خیریه نیستند و اگر حساب بدون سوآپ باشد، کارگزار از راه های دیگر پول خود را دریافت می‌کند. معمولاً این به معنای اسپرد بیشتر یا کارمزد ثابت در هر معامله سواپ یا نرخ بهره چیست؟ است.

سوآپ در فارکس در روز چهارشنبه

اگر در چهارشنبه شب، پوزیشن یا معامله بازی داشته باشید، نرخ سواپ را باید سه برابر حساب کنید، چون تسویه معاملات اسپات فارکس سه روزه است و تسویه معاملاتی که چهارشنبه شب باز بوده است به روزهای شنبه و یکشنبه می رسد که بازار تعطیل است و پس از تعطیلی تسویه انجام می شود. بنابراین بهره شبانه در فارکس یا سواپ این دو شب نیز در آن اعمال می‌شود. به همین دلیل در شب های چهارشنبه نرخ سوآپ در فارکس را سه برابر حساب می‌کنند. در صورت باز بودن معامله در شب های بعد سواپ روز های کاری بعد مثل پنجشنبه و جمعه به صورت عادی هر شب محاسبه و کسر می گردد و فقط چهارشنبه شب ها سواپ در فارکس سه برابر است.

سواپ مثبت و سواپ منفی | آکادمی آینده

سخن آخر

در این مقاله با تعریف جامع سواپ در فارکس یا همان بهره شبانه در فارکس آشنا شدیم و فهمیدیم که در واقع سواپ در فارکس اختلاف بین نرخ بهره بانکی بین ارزهایی است که ما در معاملات از آن‌ها استفاده می‌کنیم. با توجه به متفاوت بودن نرخ بهره در کشور های مختلف هرگاه این اختلاف مثبت شود، به ما سود بهره پرداخت می‌شود که می‌تواند در معاملات ما تاثیر‌گذار نیز باشد.

از طرفی دیگر باز گذاشتن معامله باید طبق استراتژی معاملاتی و با آگاهی نسبت به هزینه های معاملاتی نظیر سواپ منفی یا سواپ مثبت انجام گیرد تا در انجام معامله فرد دچار زیان نشود. همچنین در مورد نحوه عملکرد حساب اسلامی فارکس نیز صحبت کردیم.

به طور کلی بازار های مالی از جمله فارکس می‌توانند بسیار درآمد‌زا باشد اما رسیدن به این درآمد نیازمند مهارت های فردی و ذهنی بسیاری است و همین توانایی‌ها باعث به سود رسیدن در بازارهای مالی است. درآمدی که از فعالیت در بازارهای مالی نصیب معامله‌گران می‌شود بسیار شیرین است البته برای تمامی ایرانیان این درآمد چه بسا شیرین تر باشد چون این درآمد دلاری است!

دیدن آموزش برای شرکت در بازارهای مالی اولین شاخصه برای سواپ یا نرخ بهره چیست؟ تبدیل شدن به یک معامله‌ گر حرفه‌ای است در حال حاضر آکادمی آینده به عنوان بهترین آموزشگاه ارز دیجیتال در مشهد با برگزاری دوره آموزش حضوری فارکس در مشهد و شهرهایی همچون تهران، کرمان و… و همچنین به صورت مجازی برای تمامی هم‌وطنان آماده خدمت‌‌رسانی به علاقه‌مندان به حوزه معامله‌گری و بازارهای مالی است تا این اشخاص بتواند با دید درست و روش معامله‌گری صحیح پا به بازار های مالی بگذارند .

درآمد زایی با استفاده از سواپ در فارکس

این سیستم یکی از محبوب‌ترین راه‌های کسب درآمد بوده و بوسیله بسیاری از بزرگترین و بهترین مدیران سرمایه در دنیای مالی مورد استفاده قرار می‌گیرد.

نام این سیستم “معامله انتقالی” می‌باشد.

معامله انتقالی چیست؟

یک معامله انتقالی عبارت است از استقراض یا فروش یک ابزار مالی با نرخ بهره‌ ای کم و سپس استفاده از آن برای خرید یک ابزار مالی با نرخ بهره‌ ای بالاتر.

در حالیکه شما نرخ بهره‌ ای پایین برای ابزار مالی قرض گرفته شده/فروخته شده می‌پردازید، بهره‌ ای بالاتر از ابزار مالی خریداری شده به دست می‌آورید. بنابراین سود شما پولی است که از تفاوت نرخ بهره حاصل می‌شود.

فرض کنید که به بانک رفته و مبلغ 10.000 دلار وام می‌گیرید. سود بانکی وام مذکور سالیانه 1% از 10.000 دلار می‌باشد.

با پول وام، شما اوراق قرضه‌ای به مبلغ 10.000 دلار و با سود سالیانه 5% خریداری می‌کنید.

سود شما چقدر است؟

درست است! 4% در سال! یعنی تفاوت بین نرخ‌‌های بهره!

اکنون احتمالا به این فکر می‌کنید که “این مساله به اندازه کسب سود از نوسانات بازار، هیجان‌انگیز یا سودآور نیست.”

با اینحال، وقتی این سیستم را در بازار جفت ارزهای فارکس با آن لوریج‌های بالا و پرداخت‌های روزانه بهره به کار ببندید، عقب نشستن و مشاهده رشد حساب معاملاتی خود به صورت روزانه می‌تواند بسیار جذاب باشد.

برای اینکه ایده‌ای به شما بدهیم، 3% تفاوت نرخ بهره در یک حسابی که 20 برابر لوریج شده است، معادل با 60% نرخ بهره سالیانه می‌شود!

در این مبحث، در مورد نحوه عملکرد معاملات انتقالی، زمان کارایی آنها و زمان عدم کارایی آنها صحبت خواهیم کرد.

همچنین با ریسک‌گریزی مقابله خواهیم کرد (ریسک‌گریزی دیگر چیست؟!؟ نگران نباشید، همانطور که گفتیم بعدا در مورد آن بیشتر صحبت خواهیم کرد).

شما تنها چهار قدم تا ورود به فارکس فاصله دارید ( برای ورود روی لینک های زیر کلیک کنید):

سوآپ گاز چیست؟ / هاب انرژی منطقه در دسترس ایران

از مهم‌ترین فعالیت‌هایی که دولت باید به آن اهتمام ورزد استفاده از ظرفیت استراتژیکی خود در منطقه و سوآپ نفت و گاز کشورهای همسایه است.

به گزارش خبرنگار نفت خبرگزاری برنا، یکی از موافقتنامه‌های رایج در حوزه تجارت بین‌الملل، قراردادهای سوآپ است. این قرارداد در دهه‌های اخیر از سوی بسیاری از کشورهای صادرکننده و واردکننده کالا به خصوص نفت و گاز و منابع معدنی مورد استقبال قرار گرفته است، تاجایی که برخی ارزش این معاملات را تا 05 درصد کل تجارت جهانی می‌دانند.

در واقع سوآپ واژه انگلیسی و در لغت به معنای پایاپای است، معاوضه و مترادف با واژه مبادله است. از طرفی گاهی سوآپ به معنای معاوضه محصولات، نرخ بهره، نرخ ارز و یا بدهی نیز معرفی می‌شود. این قراردادها شیوه‌ای از جذب سرمایه گذاری خارجی است که به وسیله کشورهای صاحب منابع (از جمله نفت و گاز) در جهت تسهیل مسائل مالی منعقد و اجرا می‌شود.

با توجه به موقعیت ایران در منطقه، قراردادهای سوآپ می‌تواند با کشورهای دنیا به خصوص کشورهای همسایه، زمینه رشد و توسعه اقتصادی، سیاسی و امنیتی کشور را فراهم گرداند. از این رو عمده روش‌های سوآپ شامل، سوآپ نرخ بهره، سوآپ نرخ ارز و سوآپ کالا می‌شود.

انواع سوآپ

مختار محمودی در مقاله خود تحت عنوان مزایا و معایب سوآپ پیرامون روش‌های مختلف آن اذعان می‌دارد:« متداولترین نوع سوآپ، سوآپ نرخ بهره است، و اساساً قراردادی است که طی آن جریان‌های نقدی ثابت با جریان‌های نقدی شناور ناشی از یک دارایی پایه معاوضه می‌شوند. در سوآپ نرخ بهره، یک شرکت توافق می‌کند جریان‌های نقدی با بهره ثابت از پیش تعیین شده را چند بار در سال پرداخت کند و در مقابل بهره‌هایی با نرخ شناور (متغیر) بر روی همان مبلغ (اصل وام فرضی) در مدت زمان یکسان دریافت کند؛ در واقع، سوآپ نرخ بهره تعویض دو جریان پرداختی بهره در قالب یک ارز است».

اما سوآپ ارزی شامل معاوضه جریان پرداختی در یک ارز خاص با جریان پرداختی در ارز دیگر است. برای مثال، شرکت «الف» 9.8 میلیون دلار و شرکت «ب» 10 میلیون یورو سرمایه دارد. شرکت الف به مدت یکسال به یورو نیازمند است و شرکت «ب» نیز نیاز به دلار دارد. به هم دلیل دو شرکت تصمیم به انعقاد قرارداد سوآپ می‌گیرند.

هدف این دو شرکت از ورود به این معامله این است که اولا به مدت یک سال ارز در دسترس خود (دلار یا یورو) را به ارز موردنیاز تبدیل و خودشان را در مقابل ریسک تغییرات نرخ ارز پوشش دهند. ثانیاً با استفاده از سوآپ ارزی، تأمین مالی در کشور دیگر و به ارز دیگر (مثل یورو یا دلار) برای آنان آسانتر و ارزانتر شود.

نوع دیگری از سوآپ، سوآپ کالا است که این قرارداد برای مبادله و تعویض آن دسته از کالاهایی استفاده می‌شود که بدون توجه به منبع یا محل تولید آنها مشخصه‌های استانداردی دارند، بطوری که تفاوت عمده‌ای بین گونه‌های آن وجود ندارد، مانند نفت، گاز، محصولات شیمیایی و مواد اولیۀ دیگر است. اگرچه معاملات سوآپ عمدتاً در مبادلۀ کالای همسان استفاده می‌شود، ولی در شرایط خاص ازجمله در زمان تحریم، مواد و کالاهای ناهمسان نیز بر طبق معاملات سوآپ مبادله می‌شوند. بنابراین، سوآپ کالا در جهت اجتناب از هزینه‌های گزاف و ریسک‌های ناشی از آن، به‌خصوص سوآپ کالاهای ناهمسان برای مقابله با تحریم‌ها و رفع مشکلات ارزی، منعقد و اجرا می‌شود.

سوآپ گاز چگونه است؟

ظفریان کارشناس انرژی در این‌باره می‌گوید:« سوآپ گاز است به این معنا که از کشوری گاز را در یک نقطه تحویل میگیریم و به کشور ثالثی گاز را در نقطه دیگری تحویل میدهیم و به علت این جابجایی مبلغی را دریافت می‌کنیم اما در این حالت، قرار داد بین کشور اول و کشور سوم است و عمل کشور دوم تنها یک واسط است. مدل آخر مدل ترانزیت است فرض کنید ترکمنستان و آذربایجان خط لوله مجزا در داخل ایران احداث کرده باشند و گاز ترکمنستان به آذربایجان برود و در این صورت ایران به دلیل عبور خط لوله تنها حق ترانزیت می‌گیرد.»

وی به مسائل مربوط به سوآپ گاز در دولت اشاره کرد و گفت:« رویکردی که دولت آن را دنبال می کند بحث سوآپ گاز است. اما برای اینکه مشخص شود کدام یک از مدل‌های تجارت گاز به نفع کشور است ابتدا می‌بایست به این توجه کنیم که سوآپ گازی و ترانزیت هر دو قرارداد فروش گاز بین کشور الف و ب است و کشور واسط تنها یک انتفاع حداقلی اقتصادی برای این انتقال به دست می آورد و سود کشور واسط (در اینجا ایران) تنها ناشی از موقعیت جغرافیایی خود است»

فرصت ایران در تبدیل شدن به هاب انرژی با سوآپ نفت و گاز

سوآپ نفت و گاز فرصت ویژه‌ای را برای کشور به وجود می‌آورد تا با استفاده از موقعیت استراتژیک خود بتواند منافع اقتصادی، سیاسی و امنیتی بدست آورد. در این رابطه جواد اوجی، وزیر نفت، که با هیات همراه در این نشست شرکت کرده ‌بود در حاشیه این مجمع درباره سوآپ نفت و گاز روسیه توسط ایران گفت: ترانزیت و سوآپ نفت و گاز از روسیه، ایران را به هاب انرژی منطقه تبدیل و درآمدهای ارزی فراوانی نصیب کشور می‌کند. بنابراین با توجه به اظهارات فوق، دولت باید عزم خود را جزم کند و با توجه به شرایط و موقعیت مکانی کشور تبدیل به هاب انرژی شود.

سواپ یا نرخ بهره چیست؟

• محمد یونسی
• شهریور 30, 1400

معاملات سواپ ( SWAP ) یکی از انواع قرارداد های مشتقه در بازار های مالی است که به منظور پوشش ریسک یا همان HEDGEING انجام می شود و به موجب آن دو شخص جریان نقدینگی یا تعهدات مالی خود را باید یکدیگر تبادل می نمایند.

معاملات سواپ چیست؟

در معاملات سواپ رکن اصلی وجود تعهدات مالی پایه برابر اما با شرایط نابرابر است و همین شرایط نابرابر باعث می شود

که اشخاص ترغیب به مبادله این تعهدات مالی شوند.منظور از تعهد مالی پایه هر نوع تعهدی است

که شخص ملزم به پرداخت یا بازپرداخت یک بدهی، وام، اوراق قرضه ، مشارکت، ارز، ارز رمز و غیره در طول مدت معین با بهره شناور یا ثابت است و به دنبال معاوضه این تعهدات مالی خود با تعهدات شخص دیگری است با بهره شناور یا ثابت متقاوتی که میتواند

ریسک های مالی یا هزینه های مالی خود را کاهش دهد در مقابل طرف دیگر نیز با همین انگیره وارد معامله می شود.
در واقع دو شخص با بدهی مالی ناشی از اوراق قرضه می توانند این تعهدات مالی را با یکدیگر تاخت بزنند و معاوضه کنند

اما ممکن است که تعهد بازپرداخت اصل و سود یک طرف به صورت ماهانه باشد اما به دلیل اینکه جریان نقدینگی خود را تا پایان سال نیاز دارد به دنبال شخصی است که همین نوع تعهد مالی را داشته اما بازپرداخت اصل و سود آن به صورت یکجا در پایان سال است

ولی تمایل دارد به صورت ماهانه و اقساطی پرداخت نماید تا ریسک مالی نکول از تعهدات خود را کاهش دهد.
این یک مثال ساده برای معاملات سواپ است اما به خوبی نشان می دهد که چرا باید دو شخص با تعهد مالی برابر اقدام به معاوضه تعهدات خود نمایند.
اما معاملات سواپ تنوع بسیاری دراید و در خصوص انواع دارایی ها ، منافع، دیون یا تعهدات ارزی انجام می شود که میتوان مثال های متنوعی را در این خصوص بیان کرد .

سواپ بدهی و وام بهره ای

معمولاً سواپ در بدهی بهره ای همانطور که از عنوانش پیداست براساس یک بدهی پایه صورت می گیرد

یعنی هر دو طرف این معامله دارای بدهی پایه هستند اما ممکن است دارای شرایطی باشند

که برخی از این شرایط متغییر هستند برخی ثابت .

یکی از این شرایط نرخ بهره است که براساس نوع نرخ بهره ( ثابت یا شناور ) میتواند معامله سواپ صورت بگیرد.

معامله سواپ وام بهره ای : 1- با نرخ بهره ی ثابت در مقابل بهره شناور 2- بهره ثابت در مقابل بهره ثابت 3- بهره شناور در مقابل بهره ی شناور

در مورد اول طرف های معامله برای پوشش ریسک خود بهره ثابت یا شناور را با یکدیگر معاوضه می نماید .

در مورد دوم و سوم ممکن است هر دو طرف دارای شرایط برابر به لحاظ نوع بهره بوده اما سایر متغییر ها مانند موعد بازپرداخت و شرایط آن باعث گردد تا دو طرف اقدام به معامله سواپ نمایند.

سواپ ارزی

در این نوع از معاملات معمولاً عامل ثابت وجود یک تعهد مالی است که همان تعهد پایه در معامله سواپ است

و اما عامل متغییر همان تعهد به ارزهای متفاوت است که در این صورت انگیزه اصلی تفاوت نرخ ارز در بازه های زمانی گوناگون است .

به طور مثال شخصی امروز 1000 دلار از بانک تسهیلات دریافت می نماید و برای مدتی کوتاهی به آن نیاز ندارد در مقابل شخص دیگری 1000 یورو از یک موسسه مالی مطالبه دارد که قرار است سه روز دیگر وصول نماید.

ولی او امروز به هزار دلار برای انعقاد قراردادی نیاز دارد بنابراین این دو شخص می توانند با سواپ بین خود نیاز یک دیگر را برطرف نماید

و از این طریق برای یک با دسترسی به نقدینگی، پوشش ریسک می شود و برای طرف دیگر سود ناشی از دریافت ارز به بهای کمتر می تواند جذاب باشد.

سواپ کالا

در سواپ کالا نیز تنوع زیادی وجود دارد اما به طور مثال شما قرارداد خرید یک تن برنج را به صورت نقدی با نرخ روز اما در مقابل شخصی قرارداد سلف برنج برای یک ماه بعد دارد یا شخصی حواله خرید خودرو نقدی دارد

و شخصی حواله ی وعده دار در اختیار دارد هر دو این اشخاص می توانند با انگیزه کسب سود یا پوشش ریسک اقدام به انجام معامله سواپ نمایند.

سواپ ارز دیجیتال

سواپ ارز دیجیتال تبدیل ارز های رمز نگاری شده به یکدیگر است. در گذشته به طور معمول تبدیل رمز ارز ها تنها توسط صرافی ها، واسطه های متمرکز و یا حساب های امانی امکان پذیر بود اما اکنون از طریق Swap Atomic می توانید مبادلات ارز دیجیتال را بدون هیچ واسطی و تنها با کیف پول خود انجام داده و به تبادل رمز ارز بپردازید.

این روش برای کسانی که به صرافی ها اعتماد ندارند و یا در حفظ دارایی خود بسیار محتاطانه عمل می کنند مناسب بوده

و بیش از همیشه به تمرکز زدایی ارز های دیجیتال کمک کرده است. به طور مثال اگر شما بخواهید اتریوم های خود به تتر را تبدیل کنید،

باید ابتدا اتریوم های خود را فروخته و به فیات تبدیل کنید ، سپس دوباره پول فیات را برای خرید ارز تتر پرداخت می کنید،

طی روندی که شرح داده شد برای تبدیل ارز به فیات و تبدیل دوباره آن به ارز باید تراکنش پرداخت کنید و این جاست که اتمیک سواپ جایگزین این فرآیند می شود. اتمیک سواپ از هزینه های اضافی تراکنش برای تبدیل ارز دیجیتال جلوگیری می کند

و به صورت مستقیم و سریع تر انجام می شود که به آن مبادلات اتمی گفته نیز می شود.